Wyróżniamy się w skali kraju w kilku działaniach. Są to wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw oraz sektor publiczny i mieszkaniowy. Inwestujemy też w modernizację linii kolejowych i taboru – mówi GRZEGORZ POTRZEBOWSKI, dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego.
Średnia wartość podpisanych umów w stosunku do alokacji wynosi 33%, a poziom płatności 4%. W którym miejscu jest Wielkopolska?
Kolejny rok z rzędu znajdujemy się w ścisłej czołówce zarówno pod względem kontraktacji, jak i zrealizowanych płatności. Jeśli chodzi o ten pierwszy wskaźnik, to na koniec października br. osiągnęliśmy 51% w podpisanych umowach. To drugi wynik w kraju, po województwie pomorskim. W płatnościach osiągnęliśmy poziom ok. 8%, to daje nam drugie miejsce po województwie opolskim. To wyniki dużo lepsze od średniej krajowej. Jest to dla nas spora satysfakcja, ale statystyki uświadamiają, ile jest jeszcze do zrobienia. Żeby zgodnie z harmonogramem dotrzeć do celu, musimy utrzymywać dobre tempo.
W jakich obszarach jesteśmy najlepsi?
Rzeczywiście wyróżniamy się w skali kraju w kilku działaniach. Chodzi m.in. o wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw (działanie 1.5), z budżetem w wysokości prawie 280 mln euro, w którym zakontraktowaliśmy już ponad 80% pieniędzy. W ramach tego działania wspieramy wysoko-innowacyjne przedsiębiorstwa. Dofinansowaliśmy też kwotą ponad 517 mln zł Bank Gospodarstwa Krajowego, który utworzył tzw. fundusz funduszy, z którego wielkopolskim firmom udzielane są preferencyjne kredyty i poręczenia.
„Transport kolejowy”– ten obszar
stał się wielkopolską specjalnością
Jesteśmy zadowoleni z wydatkowania pieniędzy na działanie 3.2 „Poprawa efektywności energetycznej” w sektorze publicznym i mieszkaniowym, czyli np. na ocieplenia budynków, wymianę drzwi i okien czy instalacje OZE. W ramach tego działania organizowaliśmy dedykowane konkursy dla obszarów metropolitalnych: Poznania i Kalisza oraz Ostrowa Wielkopolskiego, a także miast o znaczeniu subregionalnym. Dotychczas wykorzystaliśmy 83% z alokacji, w wysokości 96 mln euro. Chcę jeszcze wyróżnić działanie 5.2 „Transport kolejowy”. Ten obszar stał się wielkopolską specjalnością. Podobnie jak w poprzedniej perspektywie, dużo inwestujemy w modernizację linii kolejowych i taboru. Podpisaliśmy umowy na łączną kwotę ponad 160 mln euro (wykorzystaliśmy ponad 83%).
Ale patrząc na cały program, to najlepiej wykorzystujemy pieniądze na inwestycje w rozwój infrastruktury edukacyjnej i szkoleniowej.
Zgadza się, możemy się tutaj pochwalić wykorzystaniem na poziomie aż 90%. Są to pieniądze na przedszkola, szkolnictwo zawodowe i ogólnokształcące. W ramach działania 9.3 podpisaliśmy umowy na kwotę prawie 77 mln euro z alokacji liczącej ponad 85 mln euro.
Kończymy czwarty rok perspektywy 2014-2020 i w kilku działaniach nie została podpisana ani jedna umowa. Dlaczego?
Kiedy ruszała obecna perspektywa, w wielu obszarach nie byliśmy gotowi do absorpcji Funduszy Europejskich, głównie z powodu opóźnień legislacyjnych. W większości przypadków samorząd województwa nie miał na to wpływu, gdyż do tworzenia przepisów regionalnych i lokalnych potrzebne było ustawodawstwo na poziomie kraju. Wcześniej wiele nowych rozwiązań musiało być wynegocjowanych przez polski rząd z Komisją Europejską. Do takich obszarów należą m.in. rewitalizacja i gospodarka odpadami.
Czyli nie można było ogłaszać konkursów, gdyż nie były określone ramy prawne dla całego kraju?
Tak właśnie. Albo jak w przypadku rewitalizacji – nowe przepisy wprowadzały bardzo duże zmiany i wymagały sporego wysiłku legislacyjnego na poziomie gminnym. W tym okresie programowania projekty rewitalizacyjne będą musiały mieć dużo szerszy zakres działań niż tylko modernizację infrastruktury. Rewitalizacja w nowym rozumieniu obejmuje nie tylko twarde inwestycje, lecz także skoordynowane działania w sferach: społecznej, gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej, środowiskowej i technicznej. Zanim gminy wystąpią o pieniądze na rewitalizację, muszą zaktualizować lub opracować i uchwalić programy rewitalizacji zgodne z krajowymi przepisami. Zdawaliśmy sobie sprawę, że to będzie dla nich spore wyzwanie organizacyjne i finansowe, ale udało się uzyskać dotację z Ministerstwa Rozwoju na ten cel. Łącznie 120 gmin otrzymało wsparcie.
Część alokacji na działanie 9.2 – 26 mln euro – przeznaczyliśmy na dofinansowanie instrumentu JESSICA, z którego samorządy mogą się ubiegać o preferencyjne pożyczki na projekty rewitalizacyjne. W październiku pierwsze dwie umowy podpisały gmina Krotoszyn i powiat krotoszyński. W grudniu rozpoczęły się nabory z zakresu rewitalizacji miast i ich dzielnic, terenów wiejskich, poprzemysłowych i powojskowych na kwotę ok. 200 mln zł. W poddziałaniu 9.2.1 w konkursie ogólnym dostępne będzie 110 mln zł i ponad 47 mln dla Obszarów Strategicznej Interwencji a w poddziałaniu 9.2.2 prawie 40 mln zł w konkursie dedykowanym dla Aglomeracji Kalisko-Ostrowskiej.
120 gmin otrzymało wsparcie
na programy rewitalizacyjne
Czekamy na pierwsze umowy dotyczące gospodarki odpadami. Dlaczego w tym obszarze nie podpisano jeszcze żadnej umowy o dofinansowanie?
Konieczność ujednolicenia zasad prowadzenia selektywnego zbierania odpadów komunalnych na terenie kraju była jednym z warunków ex ante (z góry, przed wydarzeniem czegoś – przyp. red.), by środki z Funduszy Europejskich w nowej perspektywie finansowej na lata 2014-2020 mogły być wydatkowane na dofinansowanie zadań z zakresu gospodarki odpadami. Kluczowe było uregulowanie kwestii prawnych. Dopiero w lipcu ubiegłego roku Rada Ministrów przyjęła Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2022. W maju br. Sejmik Województwa Wielkopolskiego uchwalił „Plan gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego na lata 2016-2022 wraz z planem inwestycyjnym”. Już z końcem września uruchomiliśmy nabór na dofinansowanie projektów dotyczących tworzenia kompleksowych systemów gospodarki odpadami oraz projektów służących uzupełnieniu istniejących systemów. Budżet konkursu wynosi 90 mln zł. Teraz trwa ocena złożonych projektów.
Gdy rozmawialiśmy pod koniec ubiegłego roku, powiedział Pan, że w 2017 r. zobaczymy efekty realizowanych projektów. Czy Wielkopolanie mogą już „dotknąć” nowych inwestycji?
Cieszę się, że moja prognoza się sprawdziła. W ramach WRPO 2014+ zakończyliśmy już 220 projektów. Wiele z tych przedsięwzięć zrealizowały małe i średnie firmy z regionu, więc siłą rzeczy nie są dostępne dla wszystkich. Mogą ich „dotknąć” osoby pracujące na co dzień w tych przedsiębiorstwach. Niemniej efekty odczuwamy wszyscy w postaci wzrostu gospodarczego czy nowych miejsc pracy. Z większych projektów, z których korzysta wielu mieszkańców, mogę wymienić wyremontowane drogi. Największą zrealizowaną inwestycją w tym zakresie, za ponad 18,2 mln zł, jest nowy odcinek drogi wojewódzkiej 432 między Środą Wielkopolską i Wrześnią. Na liście ukończonych przedsięwzięć są jeszcze dwie drogi wojewódzkie – zakończono remont drogi nr 185 na odcinku Zielona Góra – Piotrowo o długości 1,6 km w powiecie szamotulskim oraz rozbudowano odcinek drogi nr 188 z Człuchowa do Piły.
Modernizacja linii kolejowej Poznań – Piła
rusza w przyszłym roku
Nowoczesny tabor kolejowy i Wielkopolska Sieć Szerokopasmowa to flagowe inwestycje zrealizowane w poprzedniej perspektywie. Kojarzą się z dobrym wykorzystaniem Funduszy Europejskich w naszym regionie w latach 2007-2013. Jakie przedsięwzięcia będą się najbardziej kojarzyć z obecną perspektywą?
Myślę, że Wielkopolanie docenią kontynuację dużych projektów kolejowych. One, jak już wspominaliśmy, stały się naszą regionalną specjalnością. To dobrze, gdyż kolej jest wygodnym i niskoemisyjnym środkiem transportu. Korzysta z niej wielu mieszkańców regionu w drodze do pracy czy do szkoły. Wkrótce do tej grupy dołączą mieszkańcy północnej części regionu, za sprawą ogromnego projektu modernizacji linii kolejowej Poznań – Piła. Inwestycja warta aż 615 mln zł rusza w przyszłym roku. Tak duży projekt kolejowy realizowany przez region, w tym przypadku przez samorząd wojewódzki, jest ewenementem na skalę europejską. A korzyści będą nie do przecenienia, gdyż czas podróży z Poznania do Piły skróci się aż o 40 min. Po zmodernizowanych torach pojadą nowe składy pociągów.
Nową jakością będą duże inwestycje w zakresie ochrony zdrowia. Jestem pewny, że obecną perspektywę będziemy kojarzyć z Wielkopolskim Centrum Zdrowia Dziecka, które powstanie na ul. Wrzoska (375 mln zł). 31 mln zł przeznaczymy na rozbudowę Szpitala Klinicznego im. Karola Jonschera Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Opiekę medyczną znajdą tam dzieci dotknięte chorobami nowotworowymi.
Rozmawiał Andrzej Szoszkiewicz