Wielkopolska jest liderem, pod względem liczby działających tu podmiotów ekonomii społecznej, które nad zysk finansowy przedkładają pomoc potrzebującym. W regionie istnieje prawie dwieście spółdzielni socjalnych, które powstały przy wsparciu WRPO 2014+.
Ekonomia społeczna to dziedzina, która udowadnia, że nawet w najtrudniejszej sytuacji można spotkać na swojej drodze ludzi gotowych wyciągnąć pomocną dłoń. Pozwala wyjść z życiowego zakrętu, odnaleźć nową ścieżkę rozwoju i znów żyć na pełnych obrotach. To jednocześnie obszar, w którym na pierwszym miejscu jest człowiek, a dopiero potem finansowy zysk.
Biznes z ludzką twarzą
O tym, że inwestycje w przedsiębiorczość społeczną przynoszą realne korzyści, przekonuje działalność konińskiej Spółdzielni Socjalnej Spektrum, która prowadzi przedszkole „Pinokio”.
– Prowadzę Stowarzyszenie na Rzecz Osób z autyzmem Gepetto, zapewniając wsparcie edukacyjno-terapeutyczne dla dzieci oraz ich rodzin. Wcześniej zajęcia odbywały się raz lub dwa razy w tygodniu. To zdecydowanie za mało. Chciałam to zmienić. Gdy trafiłam do Stowarzyszenia na Rzecz Spółdzielni Socjalnych, dowiedziałam się o możliwościach, jakie oferuje ekonomia społeczna. Przedstawiciele organizacji przekonali mnie – co nie mieściło się w mojej głowie - że w ramach działalności spółdzielni socjalnej mogłabym uruchomić przedszkole dla dzieci z autyzmem. Podjęłam się tego zadania - mówi Anna Leśna-Szymańska, prezes spółdzielni.
W 2014 r. Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Autyzmem Gepetto wraz z Wielkopolskim Stowarzyszeniem Gospel powołało do życia spółdzielnię, w ramach której powstało przedszkole.
- Naszym priorytetem jest uczenie komunikacji, samodzielności i zachowań społecznych, tak by dzieci dotknięte autyzmem były w przyszłości w miarę samodzielne - zaznacza Anna Leśna-Szymańska. - Dla podopiecznych innych przedszkoli czy szkół prowadzimy zajęcia indywidualne oraz treningi umiejętności społecznych i zawodowych. Do konińskiego przedszkola uczęszcza obecnie szesnaścioro dzieci. Spółdzielnia zatrudnia wykwalifikowane opiekunki, pedagożki i terapeutki. W sumie aż 27 osób!
- W najbliższej okolicy nie ma drugiej takiej placówki, dlatego zainteresowanie naszą ofertą jest spore. Gdyby nie możliwości, jakie oferuje społeczna przedsiębiorczość, nie moglibyśmy działać. Marzy nam się uruchomienie szkoły oraz terapeutycznej świetlicy, w której dzieci mogłyby spędzać czas, a rodzice odetchnąć - Anna Leśna-Szymańska.
Na działalność opiekuńczą ukierunkowana jest również Spółdzielnia Socjalna Arka z Gostynia, która świadczy usługi w zakresie opieki nad osobami z niepełnosprawnościami, starszymi i chorymi. Obecnie zatrudnia 70 osób. Początkowo działalność ograniczała się jedynie do powiatu gostyńskiego, a obecnie spółdzielnia obecna jest również w innych powiatach ziemi leszczyńskiej.
Więcej o spółdzielniach socjalnych w magazynie Zmieniamy Wielkopolskę w TV Asta
Dać wędkę, nie rybę
Zadania sektora ekonomii społecznej, oprócz spółdzielni socjalnych, realizują również centra i kluby integracji społecznej, zakłady aktywności zawodowej, warsztaty terapii zajęciowej, organizacje pozarządowe (np. fundacje i stowarzyszenia). Wszystkie mają jeden cel: wyprowadzić zagrożonych wykluczeniem społecznym na prostą.
Na Zachodzie sektor ekonomii społecznej odgrywa ważną rolę w procesach gospodarczych i polityki społecznej. Zatrudnienie w tym obszarze w UE kształtuje się na poziomie powyżej 6,5%, podczas gdy w Polsce jest to niecałe 4%. Mimo że ekonomia społeczna ma w Polsce „dobrą prasę”, wciąż niezbędne jest podejmowanie działań promujących tę formę zawodowej aktywności. Tym bardziej, że jest to sfera, która - obok celu gospodarczego – ma ważną misję społeczną: pomoc potrzebującym.
– Inwestycja w przedsiębiorstwa społeczne przynosi wiele korzyści, które, choć nie są widoczne na pierwszy rzut oka, w perspektywie czasu okazują się niezwykle wartościowe. To nie tylko podmioty tworzące miejsca pracy, ale również przedsiębiorstwa, które poprzez świadczenie usług społecznie użytecznych (opiekuńczych, edukacyjnych, itp.) mogą wspierać samorządy w realizacji zadań publicznych. Gminy współpracując z lokalnymi spółdzielniami socjalnymi mogą tworzyć miejsca pracy dla członków i pracowników spółdzielni, realizując jednocześnie zadania społecznie użyteczne. Zyskują wszyscy: spółdzielcy i ich rodziny, lokalna społeczność i gospodarka – podkreśla Anna Dranikowska ze Stowarzyszenia Na Rzecz Spółdzielni Socjalnych, pełniącego rolę Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej. – Ekonomia społeczna ma jeszcze jedną ważną zaletę: uczy współpracy. Dziś poziom zaufania społecznego jest niski, a rynek wymusza konkurencyjność. Ekonomia społeczna udowadnia, że równie wiele można osiągnąć stawiając na współdziałanie – dodaje.
Aktualnie w Wielkopolsce działa blisko dwieście spółdzielni socjalnych. Tych, którzy znaleźli się na marginesie aktywnego życia społecznego, wspiera również dziewięć zakładów aktywności zawodowej, 28 centrów integracji społecznej, 26 klubów integracji społecznej i 89 warsztatów terapii zajęciowej.
- Tak wiele aktywnie działających podmiotów pokazuje, że sektor ma się u nas naprawdę dobrze. Wśród mieszkańców wzrasta świadomość korzyści płynących z działalności przedsiębiorstw społecznych. Jeszcze kilka lat temu na spotkaniach musieliśmy tłumaczyć czym jest ekonomia społeczna, dziś jesteśmy o szczebel wyżej – rozmawiamy o konkretnych działaniach i formach wsparcia - wyjaśnia Anna Dranikowska.
Kluczowy rozwój społeczny
„Boom” na tworzenie podmiotów ekonomii społecznej to duża zasługa m.in. Funduszy Europejskich, które już w poprzedniej perspektywie finansowej mocno wspierały sektor. W obecnym rozdaniu pieniędzy jest jeszcze więcej. W Wielkopolsce dotacje na tworzenie przedsiębiorstw społecznych można otrzymać z WRPO 2014+. Środkami dysponuje pięć Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej, działających w poszczególnych subregionach województwa: kaliskim, poznańskim, leszczyńskim, pilskim i konińskim. Każdy OWES odpowiedzialny jest za animację lokalnych społeczności, tworzenie nowych miejsc pracy oraz wzmacnianie istniejących podmiotów.
– Obok wsparcia finansowego na utworzenie nowych miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych, w każdym z Ośrodków można skorzystać z doradztwa specjalistycznego: prawnego, finansowo-księgowego, biznesowego, marketingowego. Z naszego wsparcia skorzystać mogą nie tylko nowo powstające podmioty, ale również te, które mają już ugruntowaną pozycję na rynku - mówi Anna Dranikowska. – Z informacjami o potencjale ekonomii społecznej staramy się docierać także szkół, by od najmłodszych lat uczyć o przedsiębiorczości społecznej – dodaje.
Do 30 maja w regionie prowadzony jest nabór dla akredytowanych Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej w ramach Poddziałania 7.3.2 Ekonomia społeczna - projekty konkursowe WRPO 2014-2020. Do podziału jest pokaźna pula środków - ponad 66 mln zł. Ośrodki będą mogły otrzymać dofinansowanie m.in. na tworzenie nowych podmiotów ekonomii społecznej; świadczenie usług animacyjnych, inkubacyjnych i biznesowych oraz podnoszenie kwalifikacji i doświadczenia zawodowego pracowników.
Łukasz Karkoszka
