Unia Europejska dba o to, aby projekty realizowane z budżetu unijnych programów wpisywały się w zasadę równości kobiet i mężczyzn. Dlatego każdy projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego podlega ocenie pod kątem tzw. standardu minimum. Wyjaśniamy, co kryje się pod tym terminem i w jaki sposób należy przygotować wniosek, aby otrzymać maksymalną liczbę punktów.
Kluczowym dokumentem, z jakim powinniśmy zapoznać się już na etapie planowania projektu są „Wytyczne w zakresie realizacji zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach funduszy unijnych na lata 2014-2020”. Zgodnie z nimi „standard minimum” to narzędzie używane do oceny realizacji zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach projektów współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Składają się na nie następujące elementy:
Maksymalna liczba punktów, jaką może uzyskać nasz wniosek wynosi 6, ponieważ kryteria numer 2 i 3 są alternatywne. W przypadku stwierdzenia braku występowania barier równościowych stosowane jest kryterium nr 3, natomiast w przypadku zidentyfikowania takich barier ocena odbywa się na podstawie kryterium nr 2. Warto pamiętać, że nie wystarczą ogólnikowe stwierdzenia zapewniające o „przeciwdziałaniu dyskryminacji” – konieczne jest wskazanie konkretnych działań. Może to być ustanowienie minimalnego udziału procentowego osób obu płci w organizowanych szkoleniach, uwzględnienie perspektywy, udziału i potrzeb obu płci w prowadzonych badaniach naukowych. Do takich działań zaliczamy również zatrudnienie w formie telepracy, co umożliwi udział m.in. osób zaangażowanych w opiekę nad dziećmi. Więcej przykładowych działań można znaleźć w poradniku „Jak realizować zasadę równości szans kobiet i mężczyzn w projektach finansowanych z Funduszy Europejskich 2014-2020” wydany przez Ministerstwo Rozwoju.Aby projekt został uznany za spełniający standard minimum powinien otrzymać co najmniej 3 punkty. W przypadku nieprzekroczenia tego progu, nasz wniosek nie będzie podlegał dalszej ocenie merytorycznej i zostanie odrzucony.
Wyjątki i odstępstwa
Tak jak w przypadku każdej zasady, również w odniesieniu do zasady równości szans kobiet i mężczyzn przewidziano wyjątki, w których standard minimum nie znajdzie zastosowania. Ministerialne Wytyczne przewidują, że projekt nie podlega ocenie pod tym kątem m.in. ze względu na profil działalności projektodawcy. W innym przypadku niemożliwe byłoby bowiem finansowanie projektów realizowanych np. na terenie zakładu karnego przeznaczonego dla osadzonych jednej płci czy przedsięwzięć podejmowanych przez organizacje działające na rzecz osób konkretnej płci (np. specjalizujących się w pomocy kobietom będącym ofiarami przemocy domowej czy też oferującej wsparcie dla ojców samotnie wychowujących dzieci). Warto pamiętać, że specyfika profilu działalności powinna wyraźnie wynikać ze statutu organizacji, który przed podpisaniem umowy o dofinansowanie może zostać zweryfikowany przez jednostkę decydującą o przyznaniu wsparcia finansowego na realizację projektu.
Drugą z sytuacji, która kwalifikuje się jako wyjątek, jest brak rekrutacji zewnętrznej. Klasycznym przykładem takiego przedsięwzięcia jest projekt przewidujący organizację szkoleń dla osób zatrudnionych w konkretnym miejscu. Jeżeli celem takiego przedsięwzięcia jest podniesienie kompetencji całego personelu, trudno oczekiwać, że część zainteresowanych mogłaby zostać niedopuszczona do szkoleń ze względu na płeć. Należy zarazem pamiętać, że nasz projekt nie będzie podlegał ocenie pod kątem standardu minimum tylko w sytuacji, kiedy takie szkolenia obejmą wszystkich pracowników zatrudnionych przez dany podmiot (a tym samym nie będziemy przeprowadzali rekrutacji) albo – w sytuacji szkoleń specjalistycznych – wszystkich pracowników konkretnego działu (departamentu).
– Wyróżniamy również sytuacje, gdy poszczególne kryteria standardu minimum punktowane są częściowo – zwraca uwagę Konrad Krawczyk z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego. – W przypadku kryterium numer 4 ocenie podlega fakt określenia wskaźników realizacji projektu w podziale na płeć i/lub zamieszczenie opisu, w jaki sposób rezultaty przyczynią się do zmniejszenia zidentyfikowanych barier równościowych. Jeśli Wnioskodawca spełni kryterium połowicznie, podając wartość wskaźników w podziale na płeć, a nie opisze, w jaki sposób rezultaty przyczynią się do zmniejszenia zidentyfikowanych barier równościowych, projekt otrzyma 1 punkt za spełnienie kryterium numer 4. Wniosek, w którym zostanie zamieszczona informacja, w jaki sposób rezultaty przyczynią się do zmniejszenia zidentyfikowanych barier równościowych, a wartość wskaźników nie zostanie podana w podziale na płeć również otrzyma 1 punkt za spełnienie kryterium numer 4. W przypadku kryteriów numer 2 i 3, które oceniane są alternatywnie, maksymalna liczba punktów przyznana jest wówczas, gdy kwestie związane z zakresem danego kryterium opisane są w sposób wyczerpujący. Projekt otrzyma 1 punkt za spełnienie kryterium 2 lub 3, gdy informacje zawarte w jego treści będą niepełne.
Sumienne przemyślenie realizacji zasady równości szans kobiet i mężczyzn powinno być jednym z niezbędnych elementów w trakcie planowania projektu. Spełnienie standardu minimum jest bowiem warunkiem dopuszczenia do oceny merytorycznej, a tym samym otrzymania środków finansowych na realizację naszego pomysłu. Pamiętajmy o tym.
Łukasz Szoszkiewicz