Projektodawcy z Wielkopolski mogą się ubiegać o preferencyjne pożyczki z JESSICA 2, finansowane ze środków Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. Można z nich wspierać przedsięwzięcia rewitalizacyjne oraz z zakresu kompleksowej modernizacji energetycznej. Na tego typu inwestycje przeznaczono prawie 286 mln zł z WRPO.
O tym, jak działa JESSICA 2, mówiono podczas konferencji zorganizowanej 22 maja br. w Concordia Design w Poznaniu. Wydarzenie przyciągnęło ok. 200 osób – przede wszystkim przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorców. Organizatorami konferencji byli Bank Gospodarstwa Krajowego oraz Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego.
Wielkopolska jest liderem we wdrażaniu zwrotnego wsparcia. Była pierwszym regionem w Polsce, który uruchomił Inicjatywę JESSICA, a także pierwszym regionem w Europie, w którym zrealizowano projekt sfinansowany z tego instrumentu (centrum kultury w Koźminie Wielkopolskim).
Wskazanie luki
Instrumenty zwrotne są częścią WRPO. Wielkopolska należy do regionów, które najskuteczniej wydatkują pieniądze ze swojego Programu Regionalnego. Tylko w ramach osi priorytetowych finansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego już ogłoszono 81 konkursów. Podpisaliśmy z beneficjentami ponad 600 umów. To oznacza, że pod względem wykorzystanej alokacji (37%) WRPO 2014+ wyprzedza programy krajowe.
Skąd pomysł na JESSICA 2? To kontynuacja bardzo pozytywnych doświadczeń związanych z udostępnianiem instrumentów finansowych w poprzedniej perspektywie. W czasie prac nad WRPO na lata 2014-2020 przeprowadzono analizę, która pozwoliła wskazać lukę finansową, czyli obszary, jakie powinny być wspierane na preferencyjnych warunkach ze środków zwrotnych: tj. przedsiębiorczość (JEREMIE 2) oraz rewitalizacja i efektywność energetyczna (JESSICA 2). JEREMIE 2 jest finansowany z 1. osi priorytetowej WRPO „Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka”, natomiast JESSICA 2 z osi 3. „Energia” i 9. „Infrastruktura dla kapitału ludzkiego”.
Dwa w jednym
Warto podkreślić udział Banku Gospodarstwa Krajowego w udostępnianiu instrumentów finansowych. To również gwarancja dobrego wydatkowania środków w ramach JESSICA 2. – W ciągu sześciu lat realizacji inicjatywy JESSICA udzieliliśmy pożyczki na sfinansowanie 41 projektów spośród 82 zgłoszonych – wylicza Patrycja Wolińska-Bartkiewicz, dyrektor zarządzająca Pionem Funduszy Europejskich w Banku Gospodarstwa Krajowego. Kwota umów wyniosła 82,3 mln euro (75,3 mln euro pochodziły z WRPO 2007-2013).
Dziś BGK zarządza środkami podobnej wielkości. Ale tym razem, w ramach JESSICA 2, uruchomiono dwa produkty pożyczkowe – jeden skierowany na wsparcie projektów rewitalizacji miast i ich dzielnic, terenów wiejskich, poprzemysłowych i powojskowych (z budżetem ok. 112,6 mln zł), a drugi – na kompleksową modernizację energetyczną budynków (ok. 173,2 mln zł). Patrycja Wolińska-Bartkiewicz precyzuje, że na modernizację budynków wielorodzinnych przeznaczono ok. 86,6 mln zł. Taka sama kwota trafi na modernizację energetyczną budynków użyteczności publicznej, czyli m.in. szkół, przedszkoli, ośrodków zdrowia, placówek kultury.
– Pożyczki JESSICA 2 są udzielane na preferencyjnych warunkach. Tak dobrego kredytu nie oferuje żaden bank komercyjny. Nie pobieramy opłat ani prowizji za udzielenie pożyczki. Jej kwota wynosi od 100 tys. do 20 mln zł. Największą zachętą jest niskie oprocentowanie zależne od spodziewanych efektów projektu – podkreśla dyrektor Wolińska-Bartkiewicz.
JESSICA 2 dla Wielkopolski ruszyła pierwsza w kraju. Było to możliwe dzięki zmianie w strukturze zarządzania. Tym razem nie ma ogniwa pośredniego w postaci Europejskiego Banku Inwestycyjnego, który w poprzednim okresie programowania pełnił funkcję menedżera Funduszu Powierniczego JESSICA Województwa Wielkopolskiego.
Zacznij od diagnozy społecznej
Podczas konferencji przybliżone zostały zasady wsparcia projektów rewitalizacyjnych w ramach WRPO 2014-2020. Sporo mówiono na temat ustawy o rewitalizacji, która wprowadziła regulacje dotyczące przygotowania programów rewitalizacji. Taki dokument stworzony przez samorząd musi uzyskać akceptację Departamentu Polityki Rozwoju. Dopiero gdy znajdzie się w „Wykazie programów rewitalizacji gmin województwa wielkopolskiego”, dana jednostka samorządowa może się ubiegać o wsparcie w ramach działania 9.2 „Rewitalizacja miast i ich dzielnic, terenów wiejskich, poprzemysłowych i powojskowych” WRPO. I to bez względu na to, czy projektodawca ubiega się o pożyczkę w BGK, czy o dotację, składając wniosek w trakcie naboru ogłoszonego przez Urząd Marszałkowski.
Kompendium wiedzy
Uczestnicy spotkania w Concordia Design poznali szczegóły oferty pożyczek udzielanych w ramach JESSICA 2. Procedurę ubiegania się o pożyczkę oraz warunki, na jakich jest udzielana omówiła Anna Gajewska z BGK. Z pożyczki na rewitalizację mogą korzystać nie tylko samorządy, ale także przedsiębiorcy. Istotne jest, by projekt był wpisany do gminnego programu rewitalizacji. Jeśli chodzi o pożyczkę na modernizację energetyczną podstawowym dokumentem jest audyt energetyczny obiektu, który jest weryfikowany przez bank. Ten dokument określa, jak duże oszczędności energii przyniesie planowana modernizacja (od tego zależy wysokość oprocentowania pożyczki). Zainteresowani mogli się dowiedzieć, jakie elementy musi uwzględniać audyt energetyczny i w jaki sposób monitorować efekty realizacji projektu. Tę wiedzę wyłożyła Małgorzata Popiołek z Narodowej Agencji Poszanowania Energii.
Pozytywne doświadczenia
Spotkanie oprócz sporej porcji wiedzy mogło stanowić źródło inspiracji. Obok Concordia Design wyrósł biurowiec Bałtyk, który został wybudowany również dzięki pożyczce z inicjatywy JESSICA. Podczas panelu dyskusyjnego doświadczeniami w korzystaniu z tego instrumentu dzielili się beneficjenci i eksperci. Firma rodzinna Machura Bros Corporation wybudowała w Poznaniu Centrum Biurowe Podwale. – W naszym przypadku podstawą sprawnej realizacji inwestycji był solidnie przygotowany projekt i przetarg. Do skorzystania z pożyczki skłoniły nas niezwykle atrakcyjne warunki – oprocentowanie w wysokości 1% – wspomina Jerzy Machura, prezes firmy. – Gdy zaczynaliśmy inwestycję okolica straszyła. W ramach inwestycji w sąsiedztwie zagospodarowaliśmy park i stworzyliśmy plac zabaw. Zauważyliśmy, że zaczęto remontować pobliskie domy.
O rewitalizacji centrum Krotoszyna opowiedział burmistrz Franciszek Marszałek. – Początki były trudne. Od mieszkańców słyszeliśmy pytania: nasz rynek jest i tak ładny, po co się zadłużać na jego remont? Przekonywałem, że to pożyczka na 1% z dwudziestoletnim okresem spłaty. Trzeba było jeszcze zdobyć zgodę mieszkańców i lokalnych przedsiębiorców na trudności związane z pracami budowlanymi i remontami. Projekt zrealizowaliśmy przed czasem, robiąc sobie prezent na 600-lecie miasta w 2015 r. Reakcje przeszły od krytyki do zachwytu – wspomina burmistrz. – Dziś na naszym rynku odbywają się cykliczne imprezy: tańczymy poloneza, mamy festiwal kultury żydowskiej i koncerty z cyklu WĘC WIEC.
BGK w ramach JESSICA 2 oferuje pożyczki na jeszcze korzystniejszych warunkach. Ale nim przygotujemy projekt, spotkajmy się z ekspertem banku. – Najlepiej przedstawić swój pomysł. To pozwoli uniknąć ewentualnych błędów. Wspólnie znajdziemy najlepsze rozwiązanie – mówi dyrektor Patrycja Wolińska-Bartkiewicz. Poznański oddział BGK czeka na projektodawców.
Jerzy Gontarz