Udział w darmowych warsztatach, wykładach i wizytach studyjnych oraz bezpłatne konsultacje eksperckie z zakresu rewitalizacji. To wszystko czeka na gminy z województwa wielkopolskiego, które zdecydowały się (lub dopiero zdecydują się) wziąć udział w projekcie wspierającym w przygotowaniu i wdrażaniu działań rewitalizacyjnych.
Nie wystarczy wybudować pięknego placu z fontanną, ustawić tam ławeczki i dodać trochę zieleni, aby mieszkańcy docenili to działanie. Może okazać się, że przykładowa „ławeczka” została ustawiona nie w tym miejscu, gdzie trzeba – i budzi sprzeciw mieszkańców. Co zrobić w takiej sytuacji? To częsty dylemat, z którym borykają się władze lokalne.
I tutaj pojawia się pojęcie rewitalizacji. Współczesny jej wymiar to przede wszystkim działanie z ludźmi (odpowiadanie na zgłaszane problemy, częste konsultacje), które może doprowadzić do pewnych ustaleń (rozwiązań), te zaś w przyszłości zaowocują ożywieniem społecznym i przestrzennym danego miejsca. Mówiąc prościej: w rewitalizacji chodzi o to, aby najpierw ustalić z mieszkańcami, czy chcą ustawienia przykładowej „ławeczki”, a jeżeli tak, to: w którym miejscu i dlaczego? Dopiero na końcu tej drogi jest ewentualne jej ustawienie.
Taka sekwencja zdarzeń może doprowadzić do konkretnej zmiany społecznej, bo np. ławeczka lub kilka ławeczek sprawi, że mieszkańcy zaczną się częściej spotykać, integrować. Podobny mechanizm postępowania powinien dotyczyć każdego przedsięwzięcia rewitalizacyjnego. Z tym bywa już różnie. To nie jest proste działanie, a raczej sekwencja zdarzeń, rozłożona w czasie. Wymaga zaangażowania pracowników urzędu, mieszkańców, organizacji społecznych, a często także ekspertów.
Urząd Marszałkowski w Poznaniu we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej prowadzi projekt finansowany z Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna na lata 2014-2020, który pomaga gminom z województwa wielkopolskiego w procesie wdrażania i zarządzania rewitalizacją – zarówno od strony formalnej, jak i praktycznej.
Spotkania z gminami
W gronie uczestników są duże i małe samorządy, które posiadają doświadczenie w rewitalizacji lub dopiero zdobywają wiedzę w tym zakresie. Pierwsze działania edukacyjne już za nimi. Przed wakacjami zakończył się cykl spotkań on-line z ustawowych narzędzi rewitalizacji, a już od jesieni gminy będą mogły uczestniczyć w kolejnych szkoleniach oraz konsultacjach eksperckich.
– Szkolenia, warsztaty, wykłady, wizyty studyjne i konsultacje eksperckie…to główne działania przewidziane w projekcie. Samorządowcy zdobędą specjalistyczną wiedzę m.in. z zakresu dostępności oraz monitoringu działań rewitalizacyjnych. Spotkają się z praktykami i zobaczą najlepiej przeprowadzone przedsięwzięcia. Łącznie do końca września 2021 r. planowanych jest kilkanaście wydarzeń – mówi Michał Kurzawski, Zastępca Dyrektora Departamentu Polityki Regionalnej UMWW w Poznaniu i przypomina, że gminy uczestniczące w projekcie już wkrótce będą zaproszone do korzystania z indywidualnych konsultacji z ekspertem od rewitalizacji.
Ekspert spojrzy na każdy problem samorządu w sposób indywidualny. Konsultacje odbywać się będą zarówno w formule pośredniej (telefonicznej, mailowej), jak i spotkań bezpośrednich w siedzibie gminy.
To ważna inicjatywa dla samorządów z wojewóztwa wielkopolskiego. Tym bardziej, że po 2023 r. działania związane z przywracaniem do życia zaniedbanych dzielnic będzie można prowadzić tylko w oparciu o Gminne Programy Rewitalizacji (GPR), a nie jak dotychczas również o Lokalne Programy Rewitalizacyjne. Ważne zatem, by gminy były odpowiednio przygotowane.
Teoria a praktyka
Ostatnie lata pokazały, że zainteresowanie rewitalizacją wśród samorządów z Wielkopolski jest duże. Liczby nie kłamią. W Polsce wdrożono już ponad 1400 programów rewitalizacji.
Najwięcej, bo aż 143, realizowanych jest w Wielkopolsce. Głównym źródłem finansowania rewitalizacji w regionie są środki unijne z WRPO 2014+. Na ten cel zabezpieczono około pół miliarda złotych (w formie dotacji, jak również pożyczek z instrumentu JESSICA 2). Co więcej, mimo że w nowej perspektywie unijnej (2021–2027) budżet programu regionalnego dla Wielkopolski będzie najprawdopodobniej szczuplejszy, to wciąż rewitalizacja ma być jego ważnym elementem.
Nic więc dziwnego, że zmienia się również sposób rozumienia tego procesu. Samorządowcy zdają sobie sprawę, że rewitalizacja to nie tylko zmiany wizerunkowe, ale przede wszystkim społeczne. Nie brakuje więc pytań i problemów związanych z zarządzeniem tym procesem. I właśnie z tego powodu samorządy powinny pogłębiać swoją wiedzę z zakresu rewitalizacji.
– Wielu włodarzy ma już świadomość, że rewitalizacja to nie sprint, a maraton. Wymaga czasu i włączenia jej w procesy zarządzania miastem. Powinna być też powiązana z najważniejszymi sferami rozwoju miast i regionów: ekonomią społeczną, programami Mieszkanie Plus, Dostępność Plus, a także uwzględniać trendy demograficzne, makroekonomiczne i związane z ochroną klimatu – mówił Andrzej Brzozowy, ekspert ds. rewitalizacji, podczas konferencji inaugurującej projekt, która odbyła się w marcu br.
W ostatnich latach sukcesem samorządów jest zwrócenie uwagi na mieszkańców. Partycypacja publiczna to już nie tylko tradycyjne konsultacje, ale pogłębione rozmowy z ludźmi, warsztaty, spacery i inne formy aktywnie włączające lokalne społeczności w procesy decyzyjne.
Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu wychodząc naprzeciw oczekiwaniom gmin, zaprasza je ponownie do wzięcia udziału w projekcie poprawiającym zdolności samorządów w procesie zarządzania i wdrażania rewitalizacji. Co należy zrobić? Trzeba tylko wypełnić formularz zgłoszeniowy, który jest dostępny na stronie wrpo.wielkopolskie.pl, w zakładce rewitalizacja i odesłać go na skrzynkę: rewitalizacja@umww.pl.
MARK
