Kulturalnie w Wielkopolsce

Powstają kolejne nowoczesne obiekty kulturalne, w których mieszkańcy i turyści mają szansę poznać fascynującą historię regionu. Tak jest m.in. w Swarzędzu, a będzie też i w Turku i Luboniu.

O sile regionu stanowi nie tylko nowoczesna infrastruktura, sieć szybkich dróg i autostrad, ale również, o czym często zapominamy, dziedzictwo kulturowe, budujące tożsamość przyszłych pokoleń. Od wielu lat w Wielkopolsce przybywa obiektów kulturalnych, których zadaniem jest pokazywanie zapomnianych wątków lokalnej historii i kultury. Jednym z takich obiektów jest Swarzędzkie Centrum Historii i Sztuki. Taką rolę pełnić będzie też modernizowana zabytkowa oficyna ratusza w Turku oraz przebudowywany Dom Włodarza w Luboniu. To tylko jedne z kilkudziesięciu projektów kulturalnych, które są realizowane przy wsparciu unijnym z WRPO 2014+.

Wielokulturowy Swarzędz

Swarzędz – miasto słynące z rzemiosła stolarskiego i wielokulturowości, przez lata nie miało przestrzeni, w której prezentowane byłyby eksponaty związane z historią miasta. Sytuacja zmieniła się trzy lata temu.

– Dzięki połączonym środkom z Budżetu Obywatelskiego oraz funduszy unijnych, w 2017 roku, przebudowano, przystosowano do celów muzealnych i wyposażono dawny budynek remizy strażackiej. Tak powstało Swarzędzkie Centrum Historii i Sztuki – mówi Hanna Jałocha, p. o. kierownika placówki. – Inicjatorem powstania Centrum był Burmistrz Swarzędza Marian Szkudlarek wraz z regionalistami skupionymi w Towarzystwie Miłośników Ziemi Swarzędzkiej. Dzięki nim mamy dziś przestrzeń, gdzie w zajmujący sposób przedstawiamy historię naszej miejscowości – dodaje.

Centrum działa od września 2018 r. W pierwszym roku działalności odwiedziło go ponad 10 tys. osób! Bezpłatnie zobaczyć można tu m.in. eksponaty poświęcone stolarstwu - fragmenty autentycznego warsztatu z początku XX w., katalogi wystawowe z targów meblowych, szyldy swarzędzkich rzemieślników czy dyplomy mistrzowskie. Prezentowane są również przedmioty nawiązujące do historii wielokulturowości narodowej i religijnej. W dawnym kanale strażackim wyeksponowano np. macewy z cmentarza żydowskiego.

– Nasze Centrum to nie tylko eksponaty, ale również nowoczesne instalacje multimedialne – opowiada Hanna Jałocha. – W wirtualnych książkach można przeczytać o ważnych postaciach regionu, Powstaniu Wielkopolskim, II Wojnie Światowej oraz historii swarzędzkiego harcerstwa. Z kolei dzięki wirtualnym oknom, zwiedzający dowiedzą się, jak mieszkańcy spędzali wolny czas na przestrzeni ostatnich stu lat. Placówka jest dziś żelaznym punktem odwiedzin dla wszystkich, którzy chcą poznać historie Swarzędza – podkreśla.

Całkowita wartość projektu „Adaptacja budynku remizy strażackiej na cele Swarzędzkiego Centrum Historii i Sztuki” to ponad 2,7 mln zł, a unijne dofinansowanie to ok. 2,3 mln zł.

Opowieści pewnej ulicy w Turku

Mieszkańcy Turku zyskają, przy unijnym wsparciu, nowe przestrzenie muzealne. Dawna księgarnia mieszcząca się w zabytkowej oficynie Ratusza zostanie zaadaptowana na działalność kulturalną Muzeum Miasta Turku im. Józefa Mehoffera.

– Początki muzealnictwa w naszym mieście sięgają 1962 r. i związane są z powstaniem Turkowskiego Towarzystwa Kultury – mówi Agnieszka Dłoniak, Kierownik Wydziału Strategii i Rozwoju Urzędu Miejskiego w Turku. – W poprzedniej perspektywie finansowanej udało nam się, przy wsparciu programu regionalnego, wyremontować przestrzenie muzealne. Obecnie chcemy rozszerzyć działalność placówki. Pomieszczenia po dawnym obiekcie usługowo-handlowym są aktualnie remontowane i dostosowywane do wymogów muzealnych – podkreśla.

W odnowionych wnętrzach zaprezentowana zostanie unikatowa ekspozycja „Opowieści pewnej ulicy, 2190 dni w okupowanym Turku”.

– Złożą się na nią zdjęcia ze zbioru Kreisbildstelle Turek/Wartheland, liczącego blisko 4 tys. negatywów wykonanych przez niemieckiego okupanta w okresie od października 1941 r. do grudnia 1943 r. ukazujących wojenną codzienność – mówi Bartosz Stachowiak, Dyrektor Muzeum Miasta Turku im. Józefa Mehoffera. – Jest to jedyna w Polsce, a najprawdopodobniej również w Europie, tego typu kolekcja. Zbiór doczekał się opracowania dwóch albumów, które rozeszły się w ekspresowym tempie, co świadczy o ogromnym zainteresowaniu kolekcją. Liczymy, że wystawa wzbudzi równie duże zainteresowanie – dodaje.

Przygotowywana ekspozycja będzie miała także multimedialną formę.

– Zależy nam, by zwiedzanie opierało się na multisensorycznym doświadczeniu i nowoczesnych technologiach – mówi Bartosz Stachowiak. – Wystawa zostanie zaaranżowana w klimacie ulicy złożonej z najważniejszych budynków okupowanego Turku. Środki na ten cel zamierzamy pozyskać z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Przebudowane pomieszczenia umożliwią również organizację warsztatów i spotkań w ramach planowanego do powołania „Młodzieżowego Koła Tropicieli Historii”, a także zajęć edukacyjnych – dodaje.

Przebudowa ma zakończyć się w połowie 2021 r., natomiast otwarcie interaktywnej wystawy uzależnione jest od otrzymania dofinansowania ze środków ministerialnych.

Projekt „Przebudowa i zmiana sposobu użytkowania lokalu usługowo-handlowego na funkcję użyteczności publicznej – Muzeum Miasta Turku” realizowany jest przy wsparciu WRPO 2014+. Całkowita wartość przedsięwzięcia to ponad 702 tys. zł, z czego unijna dotacja to ponad 585 tys. zł.

Dom Włodarza w Luboniu

Metamorfozę przejdzie również Dom Włodarza w podpoznańskim Luboniu. To obiekt o dużej wartości historycznej.

– Budynek należał niegdyś do folwarku żabikowskiego Augusta hr. Cieszkowskiego – naukowca, ekonomisty i społecznika, który w latach 1863-1870 intensywnie zagospodarowywał teren osady młyńskiej – mówi Angelika Stefaniak z Wydziału Promocji i Komunikacji Społecznej Urzędu Miasta Luboń. – Funkcjonowała tu cegielnia, wspomniany dom włodarza, budynek akademicki, mieszkalny, obora ze stajnią, stodoła, kuźnia, wiatrak, wozownia i narzędziownia. W latach 1870-1876 działała tu Wyższa Szkoła Rolnicza im. Haliny w Żabikowie, która skupiała naukowy rolniczy ruch Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Idea pracy organicznej, która się tu narodziła, na stałe wpisała się w wartości nadal kultywowane w Luboniu – dodaje.

Władze miasta postanowiły zabytkowemu Domu Włodarza nadać nowe funkcje. Aby tak się stało obiekt musi przejść generalny remont. Do współpracy zaproszono studentów Politechniki Poznańskiej, którzy przygotowali koncepcję jego przebudowy.

– Wybrany projekt opiera się na nadaniu placówce praktycznej funkcji, przy jednoczesnym zachowaniu niematerialnego dziedzictwa związanego z postacią Augusta hr. Cieszkowskiego – podkreśla Angelika Stefaniak. – Koncepcja zakłada stosunkowo wierną odbudowę Domu Włodarza oraz dodanie nowej bryły, będącej multiplikacją kubatury oryginalnego budynku.

Dom Włodarza zyska status miejsca spotkania przeszłości z teraźniejszością.

– W planach jest utworzenie stałej przestrzeni wystawienniczej dotyczącej historii Folwarku Cieszkowskiego i funkcjonującej w nim Wyższej Szkoły Rolniczej im. Haliny, a także historii miasta – mówi Angelika Stefaniak. – Mieszkańcy od wielu lat kolekcjonują i przechowują pamiątki historyczne związane z Luboniem. Część z nich została przekazana Bibliotece Miejskiej, gdzie obecnie się znajdują. Docelowo będą częścią ekspozycji w Domu Włodarza – podkreśla.

Wokół zabytku uruchomiona zostanie też ścieżka historyczna, którą opracują cenieni lubońscy historycy – regionaliści. Dom Włodarza będzie też miejscem wielu wydarzeń kulturalnych, a nawet w zależności od potrzeby, salą ślubów. W budynku zlokalizowany zostanie bowiem Urząd Stanu Cywilnego. Inwestycja ma zakończyć się w 2022 r.

Całkowita wartość projektu „Zachowanie, rozwój i promocja dziedzictwa kulturowego Miasta Luboń poprzez przebudowę, rozbudowę i wyposażenie Domu Włodarza na cele instytucji kultury” to ponad 2,5 mln zł, z czego unijna dotacja to ok. 1,6 mln zł.