Nadanie nowych funkcji zniszczonym obiektom wnosi powiew świeżości i daje nadzieję na zmiany. Tak dzieje się w Sierakowie. Dawny kościół ewangelicki zmienia się w bibliotekę i Muzeum Rybactwa Śródlądowego i Ochrony Wód.
Rewitalizacja to znacznie więcej niż renowacje i remonty. To przywrócenie do życia zdegradowanej tkanki miejskiej i uzupełnienie jej o nowe funkcje, najczęściej społeczne, kulturalne i biznesowe. W Sierakowie przy unijnym wsparciu trwają prace związane z rewitalizacją zabytkowego kościoła ewangelickiego.
Drugie życie
Świątynia, z charakterystycznym murem pruskim mieści się w historycznym centrum miasta. Wzniesiona została pod koniec osiemnastego wieku. Jednym z fundatorów był wcześniejszy właściciel miasta Piotr Mikołaj von Gartenberg-Sadogórski. Aż do zakończenia II wojny światowej kościół służył lokalnej społeczności ewangelickiej. Po wojnie został przekształcony w magazyn i stopniowo niszczał. W latach osiemdziesiątych pojawił się pomysł, by utworzyć w nim „muzeum grzebalnictwa”, jednak z tych planów nic nie wyszło. Po transformacji ustrojowej, gmina ewangelicka nie była zainteresowana jego odzyskaniem. Budynek przejęło miasto, którego nie było stać na kosztowny remont. W 2010 r. obiekt uległ częściowemu zawaleniu.
– Przez lata podejmowaliśmy próby pozyskania zewnętrznych środków na rewitalizację tego ważnego dla miasta gmachu. Bezskutecznie – mówi dr Arkadiusz Świderski, Zastępca Burmistrza Gminy Sieraków. – Ratunkiem dla zabytkowej świątyni okazały się dopiero Fundusze Europejskie. Zależało nam, aby obiekt służył lokalnej społeczności, a także przyciągał turystów. Dlatego mieszkańcy uczestniczyli w konsultacjach m.in. Lokalnego Programu Rewitalizacji, który był niezbędny przy staraniach o unijne wsparcie. Dodatkowo w projekt zaangażowane jest okoliczne Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych „Wieś bez Barier” z Chorzępowa, które pomaga przy opracowywaniu rozwiązań z zakresu dostępności dla osób z niepełnosprawnościami – podkreśla.
W rewitalizowanym obiekcie mieścić się będzie siedziba biblioteki publicznej. Pod emporami umieszczony zostanie księgozbiór. Obok kościoła powstanie też nowy budynek książnicy, stylizowany historycznie z charakterystycznymi rozwiązaniami architektonicznymi (mur pruski).
Nowe funkcje
Modernizowany kościół będzie również siedzibą Muzeum Rybactwa Śródlądowego i Ochrony Wód. W planach jest stworzenie pięciu stałych ekspozycji, dotyczących m.in. rybactwa śródlądowego i rzemiosła czy znaczenia ochrony wód. Wybór profilu placówki był nieprzypadkowy.
– Przez wiele lat Sieraków słynął z jedynej w Polsce szkoły edukującej w kierunku rybactwa śródlądowego na poziomie szkoły średniej – mówi dr Arkadiusz Świderski. – Poza tym gmina leży w obrębie „Krainy Stu Jezior”, a w samym Sierakowie mamy 34 jeziora i rzekę Wartę, która dzieli naszą miejscowość na dwie części. Poprzez utworzenie muzeum chcemy edukować najmłodszych w zakresie ochrony wód. Tym bardziej, że zmiany klimatyczne i gospodarcze mocno wpływają na jakość wód śródlądowych w naszym otoczeniu. W zrewitalizowanym budynku oferowane będą różne formy kultury, m.in. projekcje kinowe czy kameralne występy artystyczne – podkreśla.
Prace modernizacyjne ruszyły wiosną 2020 r. Oba budynki są już w zasadzie w całości gotowe. Obecnie trwają prace wykończeniowe, konserwatorskie i związane z zagospodarowaniem terenu. W trakcie robót odnaleziono kryptę dawnego właściciela Sierakowa - Piotra Mikołaja von Gartenberg-Sadogórskiego, która zostanie odpowiednio wyróżniona w odnowionym budynku.
– Kościół, mimo swojego zabytkowego charakteru, będzie obiektem efektywnym energetycznie – mówi dr Arkadiusz Świderski. – Do jego ogrzewania wykorzystamy pompy ciepła, instalację fotowoltaiczną, rekuperatory. Dzięki temu gmach będzie praktycznie bezemisyjny, co znacznie obniży koszty jego utrzymania. Prace zakończą się w kwietniu. Mam nadzieję, że do użytku obiekt zostanie oddany już w lipcu – dodaje.
Całkowita wartość projektu „Muzeum Rybactwa Śródlądowego i Ochrony Wód przy Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy Sieraków” to ponad 8,9 mln zł. Unijne dofinansowanie wyniosło ponad 5,2 mln zł.
Łukasz Karkoszka