Walka o czyste powietrze i promowanie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych to nie wszystko. Do ekologicznej perfekcji potrzebne są także czysta woda i gleba. Taki stan można osiągnąć jedynie przez inwestowanie w skuteczną i efektywną gospodarkę wodno-ściekową, co największego znaczenia nabiera w mniejszych miejscowościach i gminach. Jak to się robi w Wielkopolsce?
Statystyki dotyczące gospodarki wodno-ściekowej w Polsce za 2019 rok napawają niewielkim, ale jednak, optymizmem. O 7% zmniejszyło się zużycie wody w stosunku do 2018 roku. Wytworzyliśmy też mniej ścieków, mniej także trafiło do środowiska w postaci nieoczyszczonej. Jak wynika z danych GUS, Polacy powoli likwidują również przydomowe zbiorniki bezodpływowe. W 2019 roku liczba szamb zmniejszyła się bowiem o około 100 tys.
Gospodarka wodno-ściekowa w naszym kraju rozwija się. O ile duże aglomeracje nie mają problemów ze sprawną kanalizacją, o tyle w niewielkich gminach i na obszarach wiejskich, ten kłopot nadal jest aktualny. Mieszkańcy upominają się o rozwiązania, a władze starają się podejmować działania. Budowane są nowe sieci kanalizacyjne, a istniejące oczyszczalnie – modernizowane. W naszym regionie, te wysiłki wspierają Fundusze Europejskie w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020.
Cel: dalszy rozwój
Jedną z gmin, która śmiało sięgnęła po unijne dofinansowanie jest położone w południowej części regionu Pępowo, zamieszkałe przez niecałe 6 tys. osób. Tutejsze władze zdecydowały się na rozbudowę istniejącej oczyszczalni ścieków.
- Parametry techniczne obiektu nie były wystarczające – mówi Małgorzata Waleńska, Kierownik Wydziału Rozwoju Gospodarczego gminy Pępowo. - Faktyczne obciążenie naszej oczyszczalni przekraczało jej możliwości w zakresie przepustowości. Dodatkowym problemem była zmienność tego obciążenia w czasie. Były miesiące, kiedy więcej ścieków spływało z okolicznych zakładów przemysłu mięsnego czy przetwórstwa mleka. W okresach deszczowych, gminną kanalizację musieliśmy dodatkowo wykorzystywać jako zbiorniki retencyjne – dodaje.
Dodatkową motywacją do realizacji projektu, była chęć dalszego rozwoju gminy. Chcąc rozbudowywać kanalizację na swoim terenie, władze musiały zainwestować w nowoczesną i efektywną oczyszczalnię.
Prace nad rozbudową zakończyły się pod koniec 2020 roku. Wykonano m.in. instalację sitopiaskownika głównego (używanego do eliminacji zanieczyszczeń, które można usunąć w wyniku procesów mechanicznych) wraz z budynkiem kontenerowym, montaż kompaktowej pośredniej pompowni ścieków czy budowę dwóch żelbetowych komór nitryfikacji (gdzie zachodzi proces utleniania amoniaku i soli amonowych) oraz radialnych osadników (służą do podczyszczania ścieków z łatwo opadającej zawiesiny). Zadbano także o infrastrukturę własną zakładu: na terenie powstały nowe drogi i chodniki, zamontowano także agregat prądotwórczy. Dzięki modernizacji, niemal dwukrotnie zwiększyła się dobowa wydajność obiektu.
- Z punktu widzenia mieszkańców, najważniejszym efektem inwestycji jest możliwość kontynuowania działań w zakresie budowy sieci kanalizacji sanitarnej tam, gdzie jej brakuje – mówi Małgorzata Waleńska. - Pierwsze w kolejce są Krzyżanki, gdzie prace rozpoczną się jeszcze w tym roku. Następnie skanalizujemy drugą pod względem liczby mieszkańców wieś naszej gminy – Skoraszewice. Ponadto, dzięki sprawnej i efektywnej oczyszczalni, zmniejszą się koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Nie można też zapominać o efekcie ekologicznym. W nowej oczyszczalni ścieki będą skuteczniej oczyszczane, dzięki czemu zmniejszy się presja na środowisko naturalne – dodaje.
Całkowity koszt projektu „Rozbudowa oczyszczalni ścieków komunalnych w Pępowie” to kwota ponad 11 mln zł. Dofinansowanie z Funduszy Unijnych dla Wielkopolski wyniosło prawie 5 mln zł.
Dla mieszkańców i przyrody
Ambitnej inwestycji podjęła się także gmina Kościan. Zrealizowany projekt dotyczył dwóch miejscowości – Racotu, gdzie rozbudowano istniejącą oczyszczalnię, oraz Turwi, w której powstała nowa kanalizacja sanitarna.
- Gmina szybko się rozwija. Przybywa nam nie tylko mieszkańców, ale i podmiotów gospodarczych. To oczywiście jak najbardziej pozytywny trend, jednak wiąże się z koniecznością podjęcia pewnych inwestycji - mówi Mirosław Duda, zastępca wójta gminy Kościan. -Przepustowość istniejącej w Racocie oczyszczalni stała się w pewnym momencie niewystarczająca. Ponadto, jej systemy zaczęły być przestarzałe. Aby nie zatrzymywać rozwoju gminy, konieczna stała się jej rozbudowa. Zdecydowaliśmy się również na wymianę kanalizacji sanitarnej w Turwi. Dotychczas działająca miała już swoje lata. Była nieszczelna, co powodowało przedostawanie się zanieczyszczeń do gleb i wód. Ta inwestycja była ważna ze względu na komfort mieszkańców oraz ochronę środowiska – Turew leży na terenie Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego – dodaje.
Dzięki modernizacji, w Racocie powstała nowoczesna oczyszczalnia, o znacznie większej przepustowości. Wykonano m.in. ciąg mechanicznego oczyszczania ścieków mający na celu separację skratek (największe zanieczyszczenia płynące ze ściekami, zatrzymujące się na kratach) i piasku. Ponadto, aby umożliwić również biologiczne oczyszczanie, zbudowano specjalne reaktory w konstrukcji żelbetowej oraz innowacyjną solarną suszarnię osadów, dzięki której osad zostaje wysuszony do postaci granulatu. W Turwi natomiast powstała nowa sieć kanalizacyjna o długości prawie kilometra, wraz z przyłączami.
- Realizacja tej inwestycji była konieczna z punktu widzenia dalszego rozwoju naszej gminy – mówi Mirosław Duda. - Nowoczesna oczyszczalnia z innowacyjnym systemem solarnej suszarni osadów i nowa sieć kanalizacyjna dają wymierne efekty w postaci zmniejszenia ilości zanieczyszczeń przedostających się do gleb i wód, a dbałość o środowisko naturalne to jeden z naszych głównych celów – dodaje.
Całkowity koszt projektu „Rozbudowa oczyszczalni ścieków w Racocie wraz z solarną suszarnią osadów ściekowych. Budowa kanalizacji sanitarnej w Turwi (wymiana nieszczelnej kanalizacji sanitarnej)” to koszt prawie 21 mln zł. Dofinansowanie z Funduszy Unijnych dla Wielkopolski wyniosło ponad 7 mln zł.
Krok w przyszłość
Dynamicznie rozwija się również gmina Brzeziny, w południowo-wschodniej części regionu. Stale przybywa tutaj mieszkańców, a co za tym idzie – także nowych domów.
- Obciążenia dla gospodarki wodno-ściekowej, zwiększają się – mówi Marek Cieślarczyk, Wójt Gminy Brzeziny. - Oczyszczalnia, która działała do tej pory w Brzezinach, była już mocno przestarzała. Aby móc się dalej rozwijać i jednocześnie zapewnić komfort życia mieszkańcom, musieliśmy zdecydować się na inwestycję w rozbudowę tego obiektu, oraz sieci kanalizacyjnej – dodaje.
W ramach prac, m.in. przebudowano przepompownię ścieków, zbudowano punkt zlewny ścieków dowożonych, zbiornik retencyjny ścieków ogólnych, reaktor biologiczny, osadniki wtórne czy komorę pomiarową ścieków oczyszczonych. Dzięki temu, przepustowość oczyszczalni zwiększyła się ponad dwukrotnie. Dodatkowo, w Jagodzińcu wybudowano kanalizację sanitarną o długości prawie kilometra.
- Chcieliśmy zmniejszyć ilość zanieczyszczeń odprowadzanych do środowiska – mówi Marek Cieślarczyk. - Ważna była także poprawa warunków sanitarnych, które mają niebagatelny wpływ na zdrowie mieszkańców. Rozbudowa naszej oczyszczalni była także ważna ze względu na konieczność sprostania wymogom prawnym, zarówno krajowym, jak i unijnym. No i efekt gospodarczy – dzięki tej inwestycji, nasza gmina stała się bardziej atrakcyjna w oczach potencjalnych inwestorów – wyjaśnia.
Całkowity koszt projektu „Rozbudowa i przebudowa oczyszczalni ścieków w miejscowości Brzeziny wraz z budową sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowości Jagodziniec” to kwota około 13,5 mln zł. Dofinansowanie z Funduszy Unijnych dla Wielkopolski wyniosło ponad 5 mln zł.
Dominik Wójcik
