Postęp technologiczny i naukowy sprawia, że wiele odważnych pomysłów ma dziś realną szansę na realizację, zwłaszcza przy biznesowym wsparciu. O tym, czy łatwo znaleźć przedsiębiorcom wspólny język z naukowcami rozmawiamy z Jackiem Silskim – prezydentem Wielkopolskiego Związku Pracodawców Lewiatan, członkiem Wielkopolskiej Rady Trzydziestu przy Marszałku Województwa Wielkopolskiego.
Aby zwiększyć poziom innowacyjności polskich przedsiębiorstw konieczne jest stałe zacieśnianie współpracy nauki i biznesu. Czy przedstawiciele tych dwóch sektorów potrafią znaleźć wspólny język?
Dziś już tak, choć nie zawsze tak było. W czasach PRL-u te dwa światy były od siebie całkowicie odizolowane. W latach dziewięćdziesiątych współpraca nauka-biznes dopiero raczkowała, bo trzeba pamiętać, że uczelnie i jednostki badawcze były w wielu branżach mocno zapóźnione. Przed 89’ rokiem nie mieliśmy bowiem dostępu do najnowocześniejszych, zachodnich technologii. Tak naprawdę tylko przemysł stoczniowy i okrętowy był na wysokim poziomie. Zacieśnianie współpracy nauki i biznesu to okres ostatnich dwudziestu lat. Pamiętam doskonale, jak odwiedzałem wielkopolskie uczelnie, zachęcając naukowców, by nie bali się współpracować z biznesem, bo korzyści mogą osiągnąć obie strony. Dziś pracodawcy coraz chętniej nawiązują kontakty ze światem nauki, decydując się na wymianę myśli i badań. Nic dziwnego, wiele naszych uczelni jest na europejskim, a nawet światowym poziomie. Prowadzona kooperacja dotyczy jednak nie tylko wymiany myśli technologicznej, ale też - co mnie ogromnie cieszy - związana jest z organizacją staży i praktyk dla studentów. Pracując w firmach, młodzi ludzie przygotowują się praktycznie do wykonywania zawodu i poznają uwarunkowania gospodarcze, co w przyszłości może zaprocentować zacieśnianiem współpracy nauki i biznesu.
Przedstawicielom z sektora MŚP często brakuje świadomości, że świat nauki również ma im wiele do zaoferowania.
Czego pracodawcy oczekują od naukowców?
Przede wszystkim otwartości oraz zrozumienia mechanizmów i problemów, z którymi mierzy się biznes w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej.
Wielu przedstawicielom świata nauki wciąż brakuje świadomości, że jeśli przemysł będzie osiągał sukcesy, to będzie miał przychody, które będzie mógł przeznaczyć na finansowanie nauki. Poza tym, jako pracodawcy oczekujemy, że naukowcy będą chętniej wychodzić z propozycjami współpracy. Przedsiębiorcy w Polsce są tak zapracowani, że często nie mają czasu śledzić osiągnięć świata nauki. Nie znamy więc potencjału jednostek naukowych. Wielkopolski Związek Pracodawców Lewiatan powołał do życia grupy robocze, zwane radami, które we współpracy z uczelniami publicznymi regionu, mają za zadanie inicjować współpracę nauki i biznesu. My przedsiębiorcy, doskonale zdajemy sobie sprawę, że ta współpraca może dotyczyć nie tylko technicznych aspektów. Równie ważne są innowacje organizacyjne czy zarządcze, wypracowywane czy to na Uniwersytecie Ekonomicznym czy Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, a także te związane z designem, których źródłem jest Uniwersytet Artystyczny. Nowoczesne, funkcjonalne wzornictwo pozwoli nam wyróżnić produkt wprowadzany na rynek.
Podkreśla Pan, że świat nauki musi być bardziej otwarty na biznes. Na jakie jeszcze trudności napotykają pracodawcy zainteresowani nawiązaniem relacji z naukowcami?
Częstą barierą jest też brak zaufania. O ile naukowcy chętnie współpracują z dużymi przedsiębiorcami, mającymi ugruntowaną pozycję na rynku, o tyle znacznie trudniej przychodzi im kooperacja z mniejszymi firmami. Wielu ma opory, by taką współpracę podjąć, obawiając się, że niewielkie przedsiębiorstwo nie będzie pewnym partnerem. Z drugiej strony, przedstawicielom z sektora MŚP często brakuje świadomości, że świat nauki również ma im wiele do zaoferowania. Te uprzedzenia wynikają właśnie z braku wzajemnego zaufania. Nad tym trzeba popracować.
Jaką rolę w kształtowaniu współpracy może odgrywać samorząd województwa?
Samorząd województwa to instytucja zaufania publicznego, która może motywować uczelnie do współpracy i zapraszać pracodawców do kontaktów ze światem nauki, organizując różnego rodzaju spotkania, nawet online. Ważne bowiem, by nawiązać nić porozumienia, poznać się. By takie spotkania były owocne, niezbędne jest wcześniejsze rozpoznanie dorobku poszczególnych uczelni. Instytucje dedykowane współpracy nauki z biznesem działają na wielu uczelniach, jednak moim zdaniem, jest ich za mało. Dlaczego? Nawet jeśli z uczelniami współpracuje kilkadziesiąt firm, to potencjał ze strony biznesu jest znacznie większy. Te działania należy więc zintensyfikować i samorząd mógłby tu odegrać ważną rolę – scalającą te dwa światy.
Czy Fundusze Europejskie przyczyniają się do zacieśniania współpracy naukowo-biznesowej?
Oczywiście. Z założenia pieniądze Funduszu Spójności mają wyrównywać poziom cywilizacyjny i technologiczny między państwami o wysokim stopniu rozwoju a krajami o niskim czy umiarkowanym poziomie zaawansowania technologicznego. Ważne, by Fundusze Europejskie finansowały nie tylko duże projekty innowacyjne, ale również mniejsze przedsięwzięcia adresowane do małych firm, pozwalające im rozwiązać problemy technologiczne czy organizacyjne. Dzięki temu mogłyby rozwinąć swój potencjał, a w dobie pandemii na przykład przebranżowić się. Pomoc ze świata nauki w tym procesie mogłaby być kluczowa.
Rozmawiał: Łukasz Karkoszka
