W realizacji unijnych projektów zawsze ważne są: trafna diagnoza problemów, później pomysł na ich rozwiązanie, budżet oraz szczegółowo dopracowany plan. Doskonale świadczy o tym przykład rewitalizacji starej szkoły w Lesznie, która niebawem stanie się centrum kulturalnym miasta.
Leszno znalazło się w grupie 20 polskich miejscowości wyróżnionych w konkursie Modelowe Rewitalizacje Miast. Założeniem przedsięwzięcia, które rozpoczęło się w 2016 roku, było wsparcie samorządów w procesie przygotowywania programów rewitalizacji, wypracowanie modeli ich prowadzenia, upowszechnienie rozwiązań i promocja dobrych praktyk wśród interesariuszy oraz innych miast o podobnych uwarunkowaniach czy problemach. W Lesznie skoncentrowano się na gospodarce, mieszkalnictwie, komunikacji, edukacji i sferze społecznej.
Przykładem udanej interwencji jest rewitalizacja tutejszego budynku Zespołu Szkół Ochrony Środowiska, który stanie się wkrótce centrum kulturalno-społecznym Leszna.
Biblioteka w starej szkole
Budynek przy Placu Jana Metziga 25 powstał pod koniec XIX wieku. Od początku służył potrzebom edukacyjnym.
- Przez lata zmieniał się charakter szkół, jakie mieściły się w obiekcie – mówi Romana Olejnik, z Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Stanisława Grochowiaka w Lesznie. - Po II wojnie światowej, aż do czasów współczesnych, znajdowały się tu szkoły zawodowe. Ostatnio – Zespół Szkół Ochrony Środowiska. W 2014 roku placówkę połączono z Liceum Ogólnokształcącym przy ulicy Poniatowskiego i tam też przeniesiono. Budynek przy Metziga zaś, został opuszczony – tłumaczy.
W trakcie diagnozy problemów występujących w Lesznie, szczególną uwagę zwrócono na nawarstwiające się problemy społeczne.
- Grupy marginalizowane i wykluczane w pierwszej kolejności rezygnują z uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych i życiu społecznym. To niepokojące zjawisko, któremu staramy się przeciwdziałać – mówi Olejnik. - W centrum Leszna brakowało miejsca do organizacji wydarzeń o charakterze kulturalnym. Pomyśleliśmy o zabytkowym budynku przy placu Jana Metziga, co do którego nie było żadnych konkretnych planów. Uznaliśmy, że będzie to najlepsze miejsce na nową siedzibę biblioteki, które umożliwi rozszerzenie oferty o organizację warsztatów, spektakli i innych wydarzeń – dodaje.
Większa przestrzeń, większe możliwości
Budynek wymagał jednak gruntownej modernizacji, której koszty znacznie przekraczały możliwości finansowe samorządu. Bez dodatkowych źródeł finansowania, projekt w zasadzie nie miał szans realizacji.
- Umożliwił ją dopiero unijny grant i dofinansowanie w wysokości ponad 21 mln złotych z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego – mówi Romana Olejnik.
Prace budowlane rozpoczęły się w lutym 2020 r. Wymieniono m.in. stropy i wszystkie instalacje, w niektórych miejscach wyburzono ściany działowe, w innych je dostawiono.
- Powstała między innymi sala z widownią dla 80 osób i specjalną ścianą mobilną, która tłumi dźwięki, pozwalając tym samym na spokojne prowadzenie zajęć w innych pomieszczeniach. Na dachu budynku stworzyliśmy taras widokowy. Patio wyposażyliśmy w elementy małej architektury – wylicza Romana Olejnik. - Dobudowano także dodatkową część, w której zlokalizowane są wypożyczalnie dla dzieci, młodzieży i dorosłych.
Od wielu lat, działalność biblioteki w Lesznie wykracza poza tradycyjne udostępnianie zbiorów. „Przeprowadzka” do nowej siedziby jeszcze bardziej zwiększy możliwości instytucji.
- Planujemy rozbudowę Biblioteki Jazzu. To przedsięwzięcie, które ma na celu promocję muzyki jazzowej, archiwizację zbiorów, ale też prezentowanie powiązań mieszczących się pomiędzy muzyką a literaturą – wyjaśnia Olejnik. - Ponadto zorganizujemy wiele spotkań autorskich z pisarzami, dziennikarzami, artystami i publicystami z Polski i zagranicy, a także koncertów. Rozwijamy ofertę dla dzieci – od animacji czytelniczych, po prowadzenie świetlicy, organizację półkolonii czytelniczych oraz zajęć z zakresu edukacji kulturalnej z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. Nowa biblioteka daje także przestrzeń do prezentacji i rozwoju młodym twórcom i artystom – przekonuje.
W całym przedsięwzięciu niebagatelną rolę odegrały Fundusze Europejskie.
- Wsparcie unijne pozwoliło na stworzenie wysokiej jakości infrastruktury niezbędnej dla funkcjonowania nowoczesnej biblioteki prowadzącej działania na rzecz społeczeństwa – mówi Romana Olejnik. - Niebawem otworzymy przed mieszkańcami nasze drzwi. Jestem pewna, że chętnych do udziału w naszych wydarzeniach, nie będzie brakowało – dodaje.
Całkowity koszt projektu „Modernizacja budynku przy Pl. Metziga 25 z dostosowaniem na potrzeby Miejskiej Biblioteki Publicznej w Lesznie. Udział w kulturze warunkiem rewitalizacji społecznej Leszna” to kwota ponad 24 mln zł, z czego unijne wsparcie w ramach WRPO 2014-2020 wyniosło blisko 20,5 mln zł.
Dominik Wójcik