WYWIAD: Młodzi mają głos

„Voice Your Vision!”. Rok 2022 został ustanowiony Europejskim Rokiem Młodzieży. O tym, jak młodzi postrzegają Unię Europejską, jakie znacznie mają dla nich europejskie wartości, a także o prowadzonych działaniach edukacyjno-informacyjnych rozmawiamy z Bogumiłą Frąckowiak - kierownikiem Punktu EUROPE DIRECT Poznań prowadzonym przy Wielkopolskiej Izbie Rzemieślniczej w Poznaniu.

Czy Europejski Rok Młodzieży to potrzebna inicjatywa?

Podnosimy się po pandemii, która szczególnie mocno odcisnęła się na kondycji psychicznej młodych. Z drugiej strony mamy wojnę w Ukrainie i ogromną falę uchodźców. Jesteśmy w momencie, w którym takie wartości, jak wolność, solidarność, godność i prawa człowieka nabierają szczególnego znaczenia. Dotyczy to zwłaszcza przyszłości Wspólnoty, którą tworzyć będą młodzi. Komisja Europejska ogłosiła rok 2022 Europejskim Rokiem Młodzieży, by zwrócić uwagę na rolę, jaką w budowaniu przyszłości pełni młodzież. Widzimy, że młodzi chętnie angażują się w obchody i wskazują kierunki, w których chcą rozwijać UE, zgodnie z hasłem wydarzenia „Voice Your Vision!”.

Komisja Europejska od lat dba o angażowanie się młodzieży w życie społeczne, tworząc dla tej grupy dedykowane programy.

Inicjatyw jest wiele, wspomnę o kilku. Wspólnie.eu to ogólnoeuropejska społeczność wspierająca aktywny udział w demokracji. Młodzi mogą nie tylko uczestniczyć w przygotowywanych projektach, ale również zgłaszać swoje pomysły i to niezależnie od tego czy chodzi o zaangażowanie w życie polityczne czy w inne obszary społecznej aktywności. Ciekawą propozycją jest także Europejski Korpus Solidarności, który pozwala osobom w wieku od 18. do 30. roku życia uczestniczyć w przedsięwzięciach związanych z wolontariatem. Udzielać się można w różnych obszarach – od pomocy pokrzywdzonym przez działania na rzecz zdrowia i środowiska, aż po pomoc humanitarną głównie w UE, ale również w krajach partnerskich. Na uwagę zasługuje również Konkurs o Nagrodę im. Karola Wielkiego dla Młodzieży.

Laur przyznawany jest za projekty realizowane przez młodych, które promują porozumienie między ludźmi z różnych krajów europejskich oraz przedstawiają praktyczne przykłady tworzenia przez Europejczyków jednej społeczności. Nieco inny charakter ma Euroscola - konkurs z wiedzy o UE skierowany do uczniów polskich szkół ponadpodstawowych. Jego organizatorem jest Biuro Parlamentu Europejskiego w Polsce. Zwycięzcy liczyć mogą na wizytę w siedzibie parlamentu w Strasburgu i spotkanie z rówieśnikami z innych krajów. Warto wspomnieć również o DiscoverEU – działaniu realizowanym w ramach programu Erasmus+. Program pozwala odbyć osiemnastolatkom bezpłatną kolejową podróż po Europie. Co roku Parlament Europejski przekazuje pakiet bezpłatnych biletów. W tym roku z tej inicjatywy może skorzystać aż 35 tys. osób.

W tym roku obchodzimy 18. rocznicę wstąpienia Polski do UE. Jak Polacy, którzy wchodzą właśnie w dorosłość, postrzegają Unię Europejską i krzewione przez nią wartości?

Dla urodzonych po 2004 roku obecność Polski w strukturach europejskich jest oczywista. Ta grupa nie ma innych doświadczeń. Cały czas jednak trzeba szerzyć wśród nich wiedzę o Wspólnocie i jej wartościach, bo tylko w ten sposób mają szansę stać się świadomymi obywatelami, zaangażowanymi w procesy demokratyczne kształtujące przyszłość Wspólnoty. Inicjatywą, rozpoczętą w ubiegłym roku, która zachęca młodzież do aktywności, jest „Konferencja w sprawie przyszłości Europy” - seria debat, w których mieszkańcy UE mogą dzielić się swoimi pomysłami dotyczącymi wspólnej europejskiej przyszłości. Młodzi uczestnicy dyskusji podnoszą kwestie ekologii, edukacji, zdrowia, praworządności i sprawiedliwości. To dla nich ważne zagadnienia, co potwierdzają dane Eurobarometru - badania opinii publicznej prowadzonego dwa razy w roku na zlecenie Komisji Europejskiej. Ponad połowa młodych Europejczyków postrzega zmiany klimatu jako globalne zagrożenie dla przyszłości Wspólnoty.

Aż 91% osób w wieku między 15. a 24. rokiem życia uważa, że przeciwdziałanie zmianom klimatycznym może poprawić ich własne zdrowie i samopoczucie. Dane pokazują również, że 67% badanych jest zdania, że Unia Europejska oferuje im dobre perspektywy na przyszłość. Badanie pokazało również, że dla młodych ważne są takie wartości, jak prawa człowieka, pokój, wolność słowa, równość społeczna i tolerancja. Ostatnie badania prowadzone były jeszcze przed wybuchem wojny w Ukrainie, więc w kolejnym na pewno zaobserwujemy wzrost akceptacji dla wartości UE. Co ciekawe, w trakcie zajęć, które prowadzimy coraz więcej młodych ludzi wskazuje na jeszcze jedno zagrożenie obok zmian klimatu, a mianowicie na dezinformację. Młodzi widzą konieczność walki z fałszywymi informacjami. Dostrzegają, że z różnych źródeł otrzymują niejednoznaczny przekaz. Staramy się w trakcie naszych lekcji europejskich wyjaśniać im, jak mogą sprawdzić czy przekazywane informacje w mediach są prawdziwe.

Jakim językiem mówić, by dotrzeć do młodzieży z przekazem na temat UE i Funduszy Europejskich?

Urodzeni po 1995 roku to tzw. pokolenie Z, które nie zna życia bez Internetu i social mediów. To ludzie otwarci i twórczy, ale niełatwo przychodzi im skupienie uwagi na jednym zadaniu, są bowiem przyzwyczajeni do dużej liczby bodźców przyjmowanych jednocześnie. Szybko nudzą się klasycznym przekazem w postaci prelekcji czy wykładu. Aby efektywnie dotrzeć do nich z informacją trzeba postawić na różne formy komunikacji, wykorzystujące obraz i szybkie komunikaty. Prowadząc lekcje, warsztaty czy debaty europejskie staramy się działać interaktywnie, dynamicznie i hasłowo przekazywać informacje. Z naszych doświadczeń wynika, że takie działania się sprawdzają. Najważniejsze to unikać monotonnego przekazu.

Jakie formy pracy z młodzieżą są najefektywniejsze?

Oczywiście bezpośrednie spotkania, co pandemia dobitnie potwierdziła. W ostatnich dwóch latach często prowadziliśmy zajęcia online, jednak zaangażowanie młodych było mniejsze. I choć, to pokolenie surfujące po internecie, to jednak tęskniące za spotkaniem z drugim człowiekiem. Dlatego gdy tylko to było możliwe wróciliśmy do stacjonarnych lekcji. Pracujemy warsztatowo. Nie tylko przekazujemy wiedzę, ale zachęcamy młodzież do pracy zespołowej nad różnymi zagadnieniami. To przynosi najlepsze efekty.

Czy wspomniane pokolenie Z, wchodzące właśnie w dorosłość, jest gotowe do budowania społeczeństwa obywatelskiego, opartego na europejskich wartościach?

Uważam, że każde pokolenie jest gotowe i otwarte. Ważna jest jednak edukacja od najmłodszych lat i stwarzanie możliwości rozwoju i otwartej debaty. Jeśli pokaże im się, że ich głos się liczy, będą się angażować. W ostatnich tygodniach widzimy, jak młodzi – często ku zaskoczeniu rodziców – angażują się w pomoc dla uchodźców z Ukrainy. Ten spontaniczny poryw serca pokazuje, że nie są nastawieni jedynie na zaspokajanie własnych potrzeb, ale są otwarci na drugiego człowieka. W tym kontekście jestem dobrej myśli, jeśli chodzi o naszą przyszłość.

EUROPE DIRECT Poznań to punkt informacyjny, zajmuje się szeroko rozumianą informacją i edukacją europejską (prawodawstwo, polityki, prawa obywateli UE, możliwości finansowania z programów unijnych np. pozyskiwania dotacji) oraz promocją Unii Europejskiej. Pracownicy punktu organizują lekcje europejskie, seminaria, konferencje, szkolenia, imprezy plenerowe.