Nasz Region WRPO 2014+ E-MAGAZYN Fotografia wykonana z bramy, przedstawia w tle odnowioną kaplicę cmentarną z czerwonej cegły. Po prawej stronie widoczne są nagrobki z cmentarza. Zdjęcie pochodzi z archiwum beneficjenta.

Kaplica, swoją historią sięga początku XX wieku. Dzięki unijnemu wsparciu, odzyskała dawny blask (fot. archiwum beneficjenta)

Drugie życie kaplicy

Co można zrobić z dawną i bardzo zniszczoną kaplicą cmentarną? Na przykład, jak w Złotowie, otworzyć tam filię muzeum opowiadającą o wojennych losach regionu. Dzięki Funduszom Europejskim, obiekt odwiedzają dziś zarówno mieszkańcy, jak i turyści.

Gmina ewangelicka na terenach Złotowa powstała w połowie XVII wieku. Zostawiła po sobie liczne ślady, jak choćby Kościół pw. św. Stanisława Kostki, przy ulicy Kościuszki, którego wysoka i smukła wieża góruje nad miastem. Przy ulicy Staszica zaś, na początku XX wieku powstała neogotycka kaplica cmentarna, która przez wszystkie lata służyła tutejszym ewangelikom, jako miejsce odprawiania pochówku, a po II wojnie światowej – kostnica. Z czasem wykorzystywana coraz mniej, niszczała. W latach 90-tych, zamknięto ją i opuszczono.

Szacunek dla historii

Pomysł na zagospodarowanie tego miejsca pojawił się w 2017 roku. Zaczęło się od wpisania kaplicy do rejestru zabytków. Następnie, działania podjęli pracownicy Muzeum Ziemi Złotowskiej.

Fotografia przedstawia pięknie odnowione wnętrze kaplicy. Widoczna jest publiczność oraz występujący harcerze. Zdjęcie pochodzi z archiwum beneficjenta. - Staramy się dbać o szacunek dla wszystkich ludzi, którzy zamieszkiwali przez wieki na tym terenie – mówi Kamila Krzanik-Dworanowska, dyrektor muzeum. - Na nieczynnym już dziś cmentarzu spoczywają prochy katolików i ewangelików, Polaków i Niemców, działaczy polonijnych – wielkich patriotów, a także dwóch tysięcy żołnierzy walczących o przełamanie Wału Pomorskiego. Kaplica niszczała, a w naszym muzeum brakuje miejsca na prezentację tematyki wojennej, dramatycznej przeszłości Złotowszczyzny. Dlatego wraz ze Stowarzyszeniem Rekonstrukcji Historycznej „Tobie Ojczyzno”, zwróciliśmy się do władz gminy, do których należy kaplica, z pomysłem zaadaptowania obiektu na potrzeby muzealne. Trafiliśmy na podatny grunt – tłumaczy.

Po uzyskaniu wszystkich pozwoleń oraz unijnego dofinansowania, w 2020 roku rozpoczęto pierwszy etap prac. Wymieniono dach, bramę i drzwi zewnętrzne, odnowiono stolarkę okienną, przeprowadzono również roboty malarskie, wymieniono instalację elektryczną i zakupiono wyposażenie. Drugi etap, zakończony w 2021 roku, polegał na pracach konserwatorskich i restauratorskich wewnątrz. Zdezynfekowano polichromie, tynki i stropy, oczyszczono zabrudzenia powierzchniowe, usunięto przemalowania i uzupełniono ubytki.

- Pozyskane środki umożliwiły całkowitą renowację obiektu, a także terenów wokół niego. Wiedzieliśmy, że ze względu na zabytkowy charakter kaplicy, prace będą kosztowały więcej – potrzebni będą fachowcy i odpowiedniej klasy materiały. Dzięki unijnemu wsparciu, dziś możemy świętować sukces – zapewnia Adam Pulit, burmistrz Złotowa.

Wystawy i edukacja

Kaplicę, której podarowano nowe życie, przeznaczono na dodatkową przestrzeń wystawienniczą i edukacyjną dla Muzeum Ziemi Złotowskiej.

- Ekspozycja nawiązuje do położonego obok cmentarza wojennego. Prezentujemy tablice i obrazy upamiętniające militarne epizody w historii Złotowszczyzny. Kaplica jest miejscem pamięci o różnych narodowościach, które żyły na tym terenie – opowiada Kamila Kranik-Dworanowska.

Dokonane inwestycje pozwalają na organizowanie szeregu imprez, zarówno kulturalnych, jak i o charakterze historycznym i upamiętniającym, w których chętnie biorą udział mieszkańcy gminy.

Fotografia przedstawia wystawę w odnowionej kaplicy. Widzimy na nich zwiedzających – na pierwszym planie jest mała dziewczynka oraz mężczyzna w mundurze wojskowym, hełmie i z karabinem. Zdjęcie pochodzi z archiwum beneficjenta.

- Odbywają się u nas koncerty kameralne, lekcje z zakresu edukacji regionalnej, spotkania organizacji pozarządowych, ale także uroczystości związane ze składaniem wieńców na cmentarzu wojennym – mówi dyrektor.

Mieszkańcy chętnie uczestniczą w wydarzeniach organizowanych przez muzeum, także w kaplicy.

- To miejsce wzbudzające sentyment i przywołujące wspomnienia. Nowa ekspozycja interesuje naszych mieszkańców, w szczególności grupy pasjonatów militariów, ale i turystów – mówi burmistrz. - Złotów nie jest dużym miastem, stąd też nie posiada wielu zabytków. Dlatego tak ważna jest dbałość o to, co nam zostało. Cieszę się, znaleźliśmy pomysł i środki na remont kaplicy – dodaje.

Całkowita wartość projektu „Remont kaplicy przy ul. Staszica w Złotowie” to kwota prawie 1 mln zł, z czego unijne dofinansowanie w ramach WRPO 2014-2020 wyniosło przeszło 800 tys. zł.

Dominik Wójcik

ZOBACZ TAKŻE