Kępno – nieformalna stolica zagłębia meblowego w Polsce, miasto trzech kultur – polskiej, żydowskiej i niemieckiej oraz jeden z liderów w pozyskiwaniu unijnych dotacji. Odwiedziliśmy tę urokliwą miejscowość, by zobaczyć zmiany, jakie dokonały się tu przy europejskim wsparciu w ostatnim osiemnastoleciu.
Wjeżdżając do Kępna uwagę przykuwa mnogość salonów meblowych. Nic dziwnego, to tu działa najwięcej zakładów stolarskich w kraju. Bezrobocie od lat utrzymuje się na niskim poziomie – aktualnie w granicach 1%. Położona na przecięciu dwóch tranzytowych arterii drogowych (Warszawa - Łódź - Wrocław i Poznań - Katowice) miejscowość licząca ok. 25 tys. mieszkańców, od lat jest jednym z liderów pozyskiwania unijnych dotacji. Do tej pory zrealizowano tu 19 projektów w ramach WRPO 2007-2013 i WRPO 2014-2020 na łączną kwotę ponad 55,3 mln zł! W czym tkwi fenomen gminy postanowiliśmy sprawdzić u źródła. W gmachu miejskiego Ratusza wita nas burmistrz Piotr Psikus – rodowity kępnianin i doświadczony samorządowiec. Bez ogródek przyznaje, że jego partią jest Miasto i Gmina Kępno. Od blisko 30 lat zarządza miastem.
– Fundusze Europejskie znacznie usprawniły procesy inwestycyjne. Gdyby nie dotacje, wielu zadań nigdy byśmy nie zrealizowali, bo nie byłoby nas na nie stać – przyznaje. – Samorządy powinny sięgać po unijne pieniądze, bo dzięki nim możemy poprawić standard życia mieszkańców i jakość usług publicznych – podkreśla i dodaje, że tak duża liczba zrealizowanych projektów to zasługa doświadczonych urzędników, którzy wiedzą jak przygotowywać dokumenty aplikacyjne. – Czasem korzystamy też ze wsparcia firm zewnętrznych, bo chcemy być skuteczni. Konkurencja nie śpi, a ponieważ mamy spore potrzeby, robimy wszystko, by nasze działania kończyły się sukcesem.
Kolory Potworowskiego
Przeobrażenia, które zaszły w mieście widać prawie na każdym kroku. Tuż za ratuszem znajduje się reprezentacyjny, zabytkowy budynek z połowy XIX wieku. Do 1975 r. pełnił funkcję magistratu, później mieściła się tu biblioteka i dom kultury. W latach 2012-2015 obiekt przeszedł gruntowny remont i stał się nową siedzibą Muzeum Ziemi Kępińskiej im. T. P. Potworowskiego. Dzięki unijnemu wsparciu wymieniono dach i stropy, wykonano nowe instalacje, a budynek dostosowano do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Zaglądamy do środka. Zwiedzających wita kolorowy mural przedstawiający pracowniczki Muzeum.
– Każda z nas ma swój atrybut – śmieje się Martyna Wycisk, Zastępca Dyrektora Muzeum Ziemi Kępińskiej im. T. P. Potworowskiego. – Jesteśmy dumni z naszej nowej siedziby. To niebo a ziemia w porównaniu do poprzedniej, która mieściła się w jednym z domów jednorodzinnych. Nie mieliśmy tam miejsca na organizację wystaw, a tu na zwiedzających czekają aż trzy. W podziemiach można zapoznać się z historią miasta, druga z ekspozycji dotyczy dziedzictwa żydowskiego, a trzecia związana jest z naszym patronem – Tadeuszem Piotrem Potworowskim. Był jednym z najwybitniejszych powojennych polskich malarzy. Przez trzy lata mieszkał w majątku rodzinnym żony – w Grębaninie, nieopodal Kępna. Zainicjował powołanie do życia Stowarzyszenia Ziemi Kępińskiej oraz naszego Muzeum. Mamy bogatą kolekcję jego dzieł – podkreśla.
Pani Martyna przyznaje, że choć najbardziej dumna jest z nowej siedziby Muzeum, docenia też inne zmiany, jakie zaszły w miejscowości.
– Różnicę zauważyłam, gdy wróciłam tu po studiach. Kępno jest dziś samowystarczalnym miastem. Tu się naprawdę dobrze mieszka – podkreśla.
By żyło się lepiej
Zmiany zachodzą również w samym Ratuszu. Aktualnie trwa wdrażanie elektronicznych usług publicznych, dzięki czemu mieszkańcy bez wychodzenia z domu będą mogli załatwić urzędowe sprawy.
– Cieszę się, że udało nam się ruszyć również z projektem rewitalizacji – mówi Piotr Psikus. – Dzięki unijnej pomocy dawną świetność odzyskuje budynek synagogi, z monumentalnym portykiem toskańskim nawiązującym do fasady Opery w Poczdamie. Kilka lat temu obiekt w formie darowizny przekazała nam Gmina Żydowska. Prowadzimy tam intensywne prace remontowe. Docelowo będzie to siedziba organizacji pozarządowych, a także miejsce zajęć rekreacyjno-kulturalnych dla mieszkańców. Roboty postępują również przy rewitalizacji Parku Starościańskiego i Parku Miejskiego. Mam nadzieję, że już w przyszłym roku mieszkańcy będą mogli korzystać z nowych przestrzeni, choć pandemia i wojna za naszą wschodnią granicą sprawiły, że realizacja inwestycji wydłuża się, na co wpływ ma również podniesienie kosztów usług i materiałów budowlanych – dodaje.
Burmistrz jest również dumny z działań adresowanych do najstarszych mieszkańców.
– W Kępnie mieszka około 5 tysięcy seniorów, wydaliśmy już ponad 3 tys. Kart Seniora, uprawniających do różnych zniżek. Przy unijnym wsparciu realizujemy projekt „Door-to-door”, w ramach którego najstarsi mieszkańcy korzystają z bezpłatnych usług transportowych, jeśli muszą dostać się do lekarza czy załatwić sprawy w urzędzie. Wybudowaliśmy też nową siedzibę klubu seniora – mówi i zachęca do odwiedzin.
Dla najstarszych...
W niewielkim oddaleniu od rynku uwagę przykuwa nowoczesny i minimalistyczny w formie obiekt, nawiązujący do klasycznego modernizmu. Bryła idealnie wpasowuje się w okoliczne zabudowania. To właśnie tu od października 2019 r. mieści się Całodzienny Klub Seniora i Centrum Wsparcia Opiekunów. Zaglądamy do środka.
– Zapraszamy, zapraszamy – zachęca z uśmiechem Anna Jarczak, kierownik klubu. – Seniorzy są akurat po drugim śniadaniu, teraz czas na małe pogawędki przy kawie. Nasz klub przez wiele lat działał w piwnicy jednego z bloków. Nie były to komfortowe warunki. Fundusze Europejskie umożliwiły gminie wybudowanie tego pięknego obiektu. Codziennie z naszej oferty korzysta 70 osób. Dla wielu to drugi dom, panuje tu rodzinna atmosfera. Seniorzy korzystają z muzykoterapii artterapii, gimnastyki. Organizujemy spotkania z ciekawymi ludźmi, wycieczki. Na nudę nie narzekają – przyznaje, zachęcając do zwiedzenia ośrodka.
Na parterze znajduje się m.in. jasna, przestronna, a jednocześnie przytulna sala z wydzieloną strefą wypoczynkową, a także jadalnia, sala gimnastyczna i wypożyczalnia sprzętu rehabilitacyjnego. Na górze z kolei mieści się Centrum Wsparcia Opiekunów wyposażone w dwa dwuosobowe pokoje ze wspólnym węzłem sanitarnym oraz aneksem kuchennym.
– Mamy tutaj cztery miejsca krótkookresowego pobytu dziennego lub całodobowego dla osób niesamodzielnych. Pomoc jest bezpłatna i cieszy się dużym powodzeniem. Opiekunom udzielamy też wsparcia psychologicznego i prawno-socjalnego – podkreśla. – Cieszę się, że to miejsce powstało, bo w Kępnie mieszka wielu seniorów, potrzebujących wsparcia, a czasem zwyczajnie rozmowy z rówieśnikami. Tu otrzymują kompleksową pomoc.
… i najmłodszych
Wyjeżdżając z Kępna, jedziemy jeszcze zobaczyć szkołę podstawową w Świbie, w której stworzono bazę lokalową dla dwóch oddziałów przedszkolnych łącznie z placem zabaw. To tylko jeden z wielu europejskich projektów gminy wspierających rozwój najmłodszych mieszkańców. Przy wsparciu programu regionalnego nowe miejsca przedszkolne utworzono również w Kępnie, Myjomicach i Mikorzynie. Powstał również miejski żłobek „Łabądek”. To jednak nie koniec inwestycji. Wraz z nową perspektywą gmina przygotowuje się do realizacji kolejnych przedsięwzięć. Kępno nie powiedziało więc jeszcze ostatniego słowa, jeśli chodzi o Fundusze Europejskie.
***
Miasto i gmina Kępno w ciągu 18 lat obecności Polski w Unii Europejskiej pozyskała ponad 37,5 mln zł dotacji z WRPO m.in. na projekty: „Rewitalizacja zdegradowanego fizycznie, społecznie i gospodarczo obszaru rynku i okolic w Kępnie poprzez realizację wybranych celów inwestycyjnych wskazanych w Lokalnym Programie Rewitalizacji” (wartość przedsięwzięcia to ponad 18,6 mln zł, unijne dofinansowanie – ok. 13,1 mln zł), „Budowa Klubu Seniora i Centrum Wsparcia Opiekunów w Kępnie” (wartość przedsięwzięcia to ponad 4 mln zł, unijne dofinansowanie – ok. 1,8 mln zł), „E-usługi publiczne dla mieszkańców Miasta i Gminy Kępno” (wartość przedsięwzięcia to ponad 2,4 mln zł, unijne dofinansowanie – ok. 2,1 mln zł), „Remont i adaptacja budynku byłego magistratu w Kępnie na siedzibę Muzeum Ziemi Kępińskiej im. T. P. Potworowskiego” (wartość przedsięwzięcia to ponad 4,9 mln zł, unijne dofinansowanie – ok. 3,1 mln zł), „Budowa oddziałów przedszkolnych w Szkole Podstawowej w Świbie” (wartość przedsięwzięcia to ponad 1,9 mln zł, unijne dofinansowanie – ok. 595 tys. zł).
Łukasz Karkoszka