Sprawiedliwa transformacja Wielkopolski Wschodniej nabiera rozpędu. W ostatnich tygodniach subregion otrzymał ponad 18 mln euro na realizację pilotażowego projektu LIFE AFTER COAL PL, który pozwoli wypracować skuteczne narzędzia i metody do osiągnięcia neutralności klimatycznej regionu do 2040 r.
Upały, susze, powodzie i ekstremalne zjawiska pogodowe, to skutki postępujących zmian klimatycznych, których jesteśmy świadkami. Aby je zatrzymać niezbędne jest podjęcie pilnych działań. Degradację środowiska na poziomie UE powstrzymać stara się Europejski Zielony Ład – program, którego celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej Europy do 2050 r. Wielkopolska Wschodnia poszła o krok dalej i planuje uzyskać zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych już w 2040 r. Aby spełnić ten ambitny cel Samorząd Województwa Wielkopolskiego wspólnie z Agencją Rozwoju Regionalnego S. A. w Koninie oraz czterdziestoma partnerami (samorządami, jednostkami naukowymi oraz partnerami gospodarczymi i społecznymi) zrealizuje projekt „LIFE AFTER COAL PL – Wdrażanie Strategii na rzecz Neutralności Klimatycznej Wielkopolska Wschodnia 2040”. Środki na ten cel pozyskano w ramach Programu LIFE - instrumentu finansowego UE, wspierającego projekty z zakresu ochrony środowiska, przyrody i wpływu człowieka na klimat. W latach 2023-2031 wsparcie przeznaczone zostanie na uzupełnienie postępującej transformacji energetycznej i sprawiedliwej transformacji.
Sieć dla klimatu
– Postawienie przez Wielkopolskę Wschodnią tak ambitnego celu, jakim jest uzyskanie neutralności klimatycznej dekadę wcześniej niż zaplanowano dla całej Unii Europejskiej, to duże wyzwanie. Musimy pilnie skoordynować wiele różnych działań na obszarze subregionu w krótszym okresie – przyznaje Maciej Sytek, Prezes Zarządu Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie, Pełnomocnik Zarządu Województwa Wielkopolskiego ds. restrukturyzacji Wielkopolski Wschodniej. – W związku z tym podjęliśmy decyzję o pozyskaniu unijnych środków. Projekt przyczyni się do skrócenia czasu niezbędnego do osiągnięcia zakładanych efektów w Strategii neutralności klimatycznej dla Wielkopolski Wschodniej – podkreśla.
W ramach projektu zaplanowano realizację wielu inicjatyw, poczynając od działań mających na celu wsparcie procesu transformacji sektora komunalno-bytowego czy transportu po zmiany redukujące emisję CO2 w przedsiębiorstwach.
– Działania realizowane będą przez zbudowaną w ramach projektu sieć doradców klimatycznych (w gminach i powiatach) oraz doradców ds. funduszy pracujących w naszej agencji. Wspierać będą mieszkańców i sektor MŚP w przygotowywaniu do transformacji energetycznej – mówi Maciej Sytek. – W projekcie uczestniczyć będą również inne podmioty. Przykładowo Konińska Izba Gospodarcza wypracuje nowe modele biznesowe dla firm, które w związku z restrukturyzacją Grupy Kapitałowej ZE PAK sprostać muszą wyzwaniom transformacyjnym – wyjaśnia.
Kluczowe zaangażowanie mieszkańców
Zmiany będą możliwe jednak tylko wtedy, gdy zaangażują się w nie lokalne społeczności. Dlatego w ramach projektu przeprowadzona zostanie akcja informacyjno-edukacyjna dla mieszkańców, w tym Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć zrealizuje kompleksowy program edukacyjny dla młodzieży. Powstanie również Centrum Kompetencyjne i Organizacyjne Gospodarki Zeroemisyjnej Wielkopolski Wschodniej odpowiedzialne m.in. za kampanię promocyjną z zakresu elektromobilności.
– Pracownicy firm powiązanych z branżą wydobywczo-energetyczną będą mogli uczestniczyć w działaniach wspierających przekwalifikowanie. A same przedsiębiorstwa zyskają szansę pozyskania środków na poprawę efektywności energetycznej i rezygnację z paliw kopalnych na rzecz OZE. Liczymy, że dzięki podjętym działaniom sektor MŚP będzie motorem napędowym nowej „zielonej gospodarki” – mówi Maciej Sytek.
Istotnym elementem przedsięwzięcia będzie również upowszechnienie systemu „zielonych zamówień”, a także odpowiedzialnych zamówień publicznych u wszystkich partnerów projektu, za co odpowiadać będzie Stowarzyszenie Na Rzecz Spółdzielni Socjalnych. Projekt przewiduje także transfer wypracowanego regionalnego systemu zarządzania neutralnością klimatyczną do dwóch regionów Bułgarii, wybranych samorządów z województw wielkopolskiego i łódzkiego.
Realizacja projektu stanowić będzie komplementarne wsparcie dla subregionu, który na łagodzenie społeczno-gospodarczych skutków odchodzenia od węgla w perspektywie finansowej 2021-2027 otrzyma 397 mln euro.
Łukasz Karkoszka