Nowe cele, nowe wyzwania

Program Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027 został oficjalnie zaakceptowany przez Komisję Europejską. Konferencja inaugurująca nową perspektywę odbyła się w grudniu 2022 roku w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego.

Polska jest największym beneficjentem polityki spójności. W ciągu siedmiu najbliższych lat otrzymamy ok. 76 mld euro. Wielkopolska z tej puli na program regionalny będzie miała do dyspozycji pond 2,1 mld euro. Złożą się na to środki z trzech źródeł: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Sprawiedliwej Transformacji dedykowanego Wielkopolsce Wschodniej.

– Od czasu przystąpienia Polski do UE Wielkopolska zmieniła się – mówi Marc Lemaître, dyrektor generalny ds. polityki regionalnej i miejskiej z KE. – Liczby mówią same za siebie: regionalny PKB per capita w Wielkopolsce wzrósł z 54% średniej unijnej w 2004 roku do 83% w 2020 roku, a regionalna stopa bezrobocia wynosi obecnie 2,7% i jest najniższą w Polsce. Dzięki znakomitym wynikom gospodarczym, Wielkopolska wyszła z grona regionów słabiej rozwiniętych i dołączyła do grona regionów w okresie przejściowym. Znakomite wyniki ekonomiczne w dużej mierze opierają się na wieloletnich tradycjach przedsiębiorczości. Skupienie się na innowacyjnych rozwiązaniach i modelach biznesowych pozwoli regionalnej gospodarce kontynuować trajektorię doganiania europejskiej średniej – podkreśla.

Wsparcie dopasowane do potrzeb

Filarem nowego programu będzie zielona transformacja. Poza tym środki z UE wzmocnią gospodarkę opartą na wiedzy, rolę kultury i turystyki w regionie, będą także wspierać mieszkańców w ich społeczno-zawodowym rozwoju.

– Nowy regionalny program jest wymagający, a zarazem wyrafinowany. Będzie wymagał zarówno bardziej starannego przygotowania projektów, jak i większego wkładu własnego – mówi marszałek Marek Woźniak. – Postawiono przed nami zaawansowane cele, wpisujące się w innowacyjne rozwiązania, takie jak gospodarka o obiegu zamkniętym. Kładziemy silny nacisk na zeroemisyjność, ochronę klimatu, kwestie dotyczące obniżania emisji dwutlenku węgla w naszej przestrzeni. Kolejnym ważnym elementem jest cyfryzacja, która usprawni gospodarkę i zwiększy efektywność pracy. Silny też jest komponent społeczny – zaznacza.

W ramy nowego programu wpisane zostały działania z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Ponad 414 mln euro trafi do Wielkopolski Wschodniej (więcej na ten temat w wywiadzie z Maciejem Sytkiem „W przyszłość z optymizmem” – przyp. red.). Pieniądze wspomogą proces odchodzenia od wydobycia węgla brunatnego. Tereny pogórnicze i poprzemysłowe zostaną zrekultywowane, odkażone i przywrócone do naturalnej aktywności wraz z odpowiednimi inwestycjami w sferze hydrologicznej w celu uzupełniania niedoborów wody. Istotne będą również przedsięwzięcia związane z wdrażaniem rozwiązań wykorzystujących energię odnawialną. Środki z FST będą wspierać też działania społeczne – adresowane bezpośrednio do mieszkańców subregionu. Na pomoc będzie mogło liczyć m.in. 2 tys. pracowników sektora wydobywczego, dla których opracowane zostaną nowe ścieżki reorientacji zawodowej.

Zmiany, zmiany

Fundusze Europejskie dla Wielkopolski na lata 2021-2027 oznaczają dla beneficjentów sporo proceduralnych zmian. Jedną z istotniejszych będzie wysokość dofinansowania, które wyniesie 70%, a nie jak dotychczas 85%. W przypadku Lokalnych Grup Działania będzie to 80%. W nowym rozdaniu utrzymane zostaną instrumenty zwrotne, które cieszą się coraz większą popularnością. Aż 11% alokacji będzie można pozyskać w formie preferencyjnych gwarancji, pożyczek i instrumentów kapitałowych. Zwiększy się wysokość pomocy de minimis z 200 tys. euro do 275 tys. euro. Nowością będzie Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność (RLKS), który funkcjonować będzie jako odrębny instrument terytorialny. Beneficjenci do dyspozycji będą mieli w tym zakresie 50 mln euro (EFS+ i EFRR). Zmienią się również warunki dotyczące aplikowania o środki na działania rewitalizacyjne. Do tej pory można było ubiegać się o pieniądze na podstawie Lokalnego Programu Rewitalizacji (LPR) lub Gminnego Programu Rewitalizacji (GPR). W najbliższych latach będzie to możliwie jedynie na podstawie GPR. Szczegółowe informacje o tym, co nas czeka w najbliższych latach, można znaleźć tutaj.

– Program regionalny dobrze odzwierciedla specyficzne potrzeby regionu – podkreśla Marc Lemaître. – Oczekujemy, że przyszli beneficjenci będą myśleć nieszablonowo. Jesteśmy przekonani, że wielkopolscy przedsiębiorcy, władze lokalne, organizacje pozarządowe, partnerzy gospodarczy będą siłą napędową zielonej i cyfrowej transformacji i staną się przykładem do naśladowania dla innych polskich regionów – zaznacza.