W Zbąszyniu dbają o tradycje „Regionu Kozła”

Co zrobić żeby młodzi ludzie (choć nie tylko) mogli zrozumieć i przyswoić historię? Musi być ona zaprezentowana w sposób ciekawy, inspirujący i angażujący. Dokładnie tak robią to w Zbąszyniu, gdzie od niedawna, dzięki unijnemu wsparciu, działa Regionalny Ośrodek Edukacji Kulturalnej i Animacji Kultur.

Bogate dziedzictwo kulturowe Europy niezwykle urozmaica życie milionów ludzi, będąc dla nich nie tylko źródłem przyjemności, ale także poczucia tożsamości. Dlatego jednym z filarów polityki Unii Europejskiej jest zapewnienie ochrony dziedzictwa kulturowego i różnorodności we wszystkich zrzeszonych krajach. Przejawia się to w krzewieniu i propagowaniu historii, ale również w wykorzystaniu wkładu sektora kultury i sektora kreatywnego w rozwój gospodarki i społeczeństwa. Ten kierunek jest twórczo rozwijany w Zbąszyniu.

Stolica kozła

Zbąszyń, niewielkie miasto leżące w powiecie nowotomyskim, to prawdziwa kolebka ludowego folkloru. Położone jest w tzw. regionie kozła. To instrument muzyczny, który w wyglądzie i dźwięku przypomina dudy. Właśnie w Zbąszyniu do dziś mieszkają rodziny zajmujące się jego budową, a w gminie odbywają się cykliczne imprezy folklorystyczne, na których muzycy popisują się umiejętnościami gry. Tu też, od 2014 roku, ma swoją siedzibę Zbąszyńska Filharmonia Folkloru Polskiego – Szkoła Muzyczna I stopnia – jedyna w Polsce i jedna z nielicznych w Europie placówek, które łączą tradycję klasycznej gry na instrumentach z muzyką ludową.

Gmina o swoje dziedzictwo dba na wielu płaszczyznach. W 2004 roku utworzono Muzeum Ziemi Zbąszyńskiej i Regionu Kozła, które powstało w budynku pochodzącym z XIX wieku. Wcześniej znajdowały się tam szkoła ewangelicka, następnie podstawówka, w której wykształciły się pokolenia mieszkańców Zbąszynia.

- Niestety, czas szybko upomniał się o stary gmach, który od lat był nieremontowany i nie mógł pełnić funkcji publicznych – mówi Tomasz Kurasiński, burmistrz Zbąszynia. - Przeciekał dach, uginały się stropy, instalacje przestały działać. Ostatecznie, muzeum trzeba było zamknąć, a zbiory zabezpieczyć – dodaje.

W 2009 roku zlecono opracowanie dokumentacji zakładającej kompleksowy remont i rozbudowę muzeum. Kosztorys prac znacznie przerósł jednak możliwości niewielkiej gminy, mimo dwukrotnych dofinansowań z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Władze jednak nie poddały się.

- Zdecydowaliśmy się na zmianę konstrukcji budynku, co miało obniżyć koszty. Jednocześnie, zwróciliśmy się o dotację z Funduszy Europejskich i… szczęście się do nas uśmiechnęło – opowiada burmistrz. - Od tego momentu zaczęła się szczęśliwa passa. Szybko ogłosiliśmy przetarg i bez problemów wybraliśmy wykonawcę. Ten nie tylko zmieścił się w zakładanym terminie prac, ale i w kosztach, czego, przyznam, nie spodziewaliśmy się, znając rynkowe realia. Powstał Ośrodek Edukacji Kulturalnej i Animacji Kultury – mówi.

Nowocześnie, dla wszystkich

Nowy gmach ma 400 m² powierzchni. Dostępny jest dla osób z niepełnosprawnościami. Posiada wewnętrzny dziedziniec, przeznaczony pod kameralne, letnie imprezy i wystawy plenerowe. Stary budynek przeszedł kompleksowy remont: odmalowano wszystkie pomieszczenia, wzmocniono konstrukcję dachu, wymieniono wewnętrzne instalacje. Powstała również nowa oficyna. Ośrodek oficjalnie otwarto 17 stycznia 2023 roku.

- Przed nami dużo pracy, ale cierpliwość i konsekwencja przynoszą efekty. Przygotowujemy wystawę stałą dotyczącą Regionu Kozła, która obejmie połowę powierzchni budynku. Planujemy również udostępnianie pamiątek rodzinnych i zbiorów kolekcjonerów lokalnych. Temu celowi posłużą wystawy czasowe – wymienia burmistrz.

Placówka stawia na nowoczesność. Zainstalowany zostanie centralny serwer, który pomieści zdigitalizowane materiały dotyczące wszystkich sześciu gmin Regionu Kozła: Zbąszynia, Zbąszynka, Kargowej, Siedlca, Babimostu i Trzciela. Odwiedzający będą mogli nie tylko obcować z eksponatami w rzeczywistości, ale również wirtualnie. Nie zabraknie także edukacji.

- Planujemy prowadzenie warsztatów dla wszystkich: uczniów szkół i mieszkańców w różnym wieku. Posłuży temu m.in. nowoczesny projektor z interaktywnym ekranem z pary wodnej, pozwalający niemalże dotknąć wyświetlanych eksponatów – tłumaczy burmistrz. - Cieszę się, że po trudnych latach, gmach niegdyś muzeum, a dziś ośrodka, znów błyszczy i jest ozdobą naszego rynku – dodaje.

Całkowita wartość projektu „Utworzenie regionalnego ośrodka edukacji kulturalnej i animacji kultury w Zbąszyniu” to kwota niemal 5 mln zł, z czego unijne dofinansowanie w ramach WRPO 2014-2020 wyniosło ponad 3 mln zł.