Unia chętnie finansuje projekty z zakresu badań i rozwoju. Wśród nich są nowatorskie przedsięwzięcia prowadzone przez Politechnikę Poznańską, koncentrujące się m.in. na obserwacji kosmosu czy obrazowaniu powierzchni Ziemi.
Politechnika Poznańska to jeden ze świetnie działających ośrodków naukowych w kraju. Posiada wyjątkową kadrę i doskonałe zaplecze. Działają tu laboratoria, pracownie, symulatory i najnowsza aparatura pomiarowa, a pracują wybitni specjaliści i pracownicy naukowi, w tym 12 doktorów honoris causa uczelni w Polsce i na świecie. Do priorytetów badawczych Politechniki należą technologie chemiczne, architektura i urbanistyka, automatyka, inżynieria lądowa i geodezja czy technologie kosmiczne.
W ostatnim czasie, Politechnika Poznańska realizuje przedsięwzięcia składające się na projekt „Aerosfera 2.0”. Jego celem jest realne sięgnięcie w kosmos – stworzenie infrastruktury umożliwiającej badanie przestrzeni i powierzchni Ziemi. Działania finansowane są przy wydatnym wsparciu Unii Europejskiej oraz budżetu państwa.
Na planetę patrzą z góry
Niedawno Politechnika Poznańska podpisała kolejną umowę. Dofinansowanie umożliwi uczelni opracowanie systemu obrazowania powierzchni ziemi przy wykorzystaniu Załogowych Statków Powietrznych (ZSP) oraz Bezzałogowych Statków Powietrznych (BSP).
- Wykorzystanie tego sprzętu umożliwia lepsze zrozumienie zjawisk na powierzchni planety. Mowa tu chociażby o zmianach w użytkowaniu gruntów, wyczerpywaniu się zasobów naturalnych czy sytuacji klimatycznej – mówi Irena Lisowska, kierownik Działu Inwestycji Politechniki Poznańskiej.
W ramach projektu kupione zostaną statki powietrzne i systemy do rejestracji danych, a także urządzenia informatyczne i pomocnicze, dzięki czemu informacje będą mogły być gromadzone i przetwarzane. Sprzęt zostanie wykorzystany do stworzenia wielowarstwowego modelu obserwacyjnego – od poziomu satelitarnego, przez obserwacje prowadzone za pomocą samolotów na średnim pułapie, aż do lokalnego obrazowania z użyciem bezzałogowych statków powietrznych.
- Dane pozyskane z satelitów i załogowych statków powietrznych posłużą do obserwacji dużych obszarów Ziemi, dając możliwość prowadzenia analiz na poziomie globalnym. Zakupione w ramach projektu bezzałogowe statki powietrzne wykorzystamy zaś do przechwytywania obrazów w jeszcze wyższej rozdzielczości, zapewniając niezwykle szczegółowe rzuty małych obszarów – tłumaczy Irena Lisowska. - Dla przykładu: za pomocą satelity możemy śledzić zmiany w skali obszarów leśnych na poziomie województwa, dzięki skanom lotniczym jesteśmy w stanie badać skład i stan lasów, a wykorzystując bezzałogowe statki powietrzne, kontrolujemy poziom zagrożenia pożarowego – dodaje.
Dzięki obecnej technologii, naukowcy opracowali systemy umożliwiające np. zliczanie osób w tłumie i charakteryzowanie ich zachowania, oceny stopnia zniszczenia pól przez dziką zwierzynę czy znajdowania pojazdów na obrazach lotniczych.
- Liczymy, że dostępność nowego, zaawansowanego sprzętu i większej mocy obliczeniowej umożliwi nam realizację jeszcze bardziej skomplikowanych działań w dziedzinie precyzyjnego rolnictwa i leśnictwa, gospodarki wodnej, zarządzania kryzysowego, analizy zagospodarowania terenu i wielu innych sferach – mówi Irena Lisowska. - Stawiamy na współpracę z zainteresowanymi zastosowaniami naszych technologii, zarówno w kraju, jak i za granicą. Efekty prac będą przydatne nie tylko w nauce, ale i w biznesie – przekonuje.
Całkowity koszt projektu „Aerosfera 2.0 Obrazowanie powierzchni Ziemi (OPZ)” to kwota prawie 7 mln zł, z czego dofinansowanie w ramach WRPO 2014-2020 wyniosło niemal 4,2 mln zł.
Sięgają kosmosu
W trakcie realizacji są inne projekty w tym „Stanowisko obserwacji, nadzoru i śledzenia obiektów satelitarnych (SONSOS)”.
- Część zadań już zrealizowaliśmy. Kupiliśmy kopuły z włókna szklanego, które będą stanowiły osłonę dwóch stanowisk obserwacyjnych. Pozyskaliśmy także aparaturę optyczną i rejestrującą, która będzie wykorzystywana w laboratorium. Ponadto mamy już komputery PC w wydaniu przemysłowym, które zapewniają wystarczającą moc obliczeniową do przetwarzania zdjęć o dużej rozdzielczości z odpowiednią częstotliwością – wymienia Irena Lisowska. - Przed nami bardzo ważne miesiące. Dotrze do nas zaawansowany montaż horyzontalny z napędami bezpośrednimi, który pozwoli na precyzyjne naprowadzenie nawet kilku instrumentów astronomicznych, dzięki czemu możliwe będzie rozszerzenie pola widzenia oraz pozyskiwanie danych z różnych urządzeń. Dodatkowo, w najbliższym czasie planujemy zakup podstawowych komponentów systemu pozwalającego na instalację lasera i detektora promieniowania podczerwonego, który pozwoli wspierać zadania związane z namierzaniem celów naziemnych oraz potencjalną komunikacją laserową – dodaje.
Budowana infrastruktura badawcza pozwoli na obserwację sztucznych satelitów Ziemi oraz identyfikację ich orbit. Umożliwi również detekcję obiektów niesklasyfikowanych, w tym śmieci kosmicznych. Ma to duże znaczenie wobec coraz większej liczby sztucznych satelitów i potrzeby monitorowania ich położenia. Zaplecze techniczne będzie gotowe w drugiej połowie 2023 roku. Następnie rozpoczną się prace nad uruchomieniem systemu.
Całkowity koszt projektu „Aerosfera 2.0 Stanowisko obserwacji, nadzoru i śledzenia obiektów satelitarnych Politechniki Poznańskiej (SONSOS)” to kwota przeszło 6,7 mln zł, z czego unijne dofinansowanie z WRPO 2014-2020, wyniosło ponad 4 mln z.
Dominik Wójcik