Ponad 700 szkół zaangażowanych jest w realizację projektu „Cyfrowa Szkoła Wielkopolsk@ 2020”. O przedsięwzięciu, znaczeniu kompetencji cyfrowych w edukacji i nowych technologiach rozmawiamy z Małgorzatą Jagiełłowicz – dyrektorem projektu i wicedyrektorem Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Poznaniu.
Laptopy zamiast zeszytów, ekrany zamiast tablic. Cyfrowa szkoła to przyszłość edukacji?
Tak naprawdę to nie przyszłość a teraźniejszość. Pandemia pokazała, jak duże znaczenie ma dostosowanie systemu kształcenia do potrzeb nauki zdalnej. W Wielkopolsce na długo przed wybuchem pandemii wyposażyliśmy szkoły w odpowiedni sprzęt komputerowy, co w czasie covidowego kryzysu pozwoliło placówkom na szybkie przejście na edukację zdalną. Dziś edukacja cyfrowa to nie tylko laptopy, ale też drukarki 3D, nowoczesne aplikacje, a także możliwość interakcji z uczniami na żywo, wirtualna i przestrzenna rzeczywistość.
Dlaczego tak ważne jest rozwijanie cyfrowych kompetencji?
Kompetencje cyfrowe nie bez powodu nazywane są kompetencjami XXI wieku. To jak sprawnie potrafimy korzystać z nowoczesnych technologii decyduje nie tylko o komforcie codziennego życia, relacjach z innymi czy poziomie wykonywania naszej pracy, ale również wpływa na rozumienie otaczającego nas świata. Cyfrowe umiejętności pozwalają dorosłym lepiej zrozumieć dzieci i młodzież, które nowymi technologiami posługują się od najmłodszych lat, w zasadzie bez przerwy.
Projekt „Cyfrowa Szkoła Wielkoposk@ 2030” jest kolejnym, realizowanym z sukcesem projektem pozakonkursowym Samorządu Województwa Wielkopolskiego, ukierunkowanym na rozwijanie kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli …
Poza rozwijaniem kompetencji cyfrowych, głównym celem przedsięwzięcia jest wyrównanie szans edukacyjnych uczniów w regionie. Dlatego istotne było dla nas, aby szkoły w mniejszych miejscowościach miały takie same możliwości korzystania z nowych technologii, jak placówki w dużych miejskich ośrodkach. Łącznie wyposażyliśmy 700 szkół w nowoczesny sprzęt. Dostarczyliśmy do placówek ponad 17,3 tys. tabletów i 1,4 tys. laptopów. W zależności od podprojektu edukacyjnego, który dana szkoła realizuje, zaopatrzyliśmy placówki w aparaty cyfrowe ze statywami, stacje meteorologiczne, zestawy wideokonferencyjne, binokulary, zestawy do nauki programowania, roboty i wiele innych. Szkoły uczestniczące w projekcie korzystać mogą również z innowacyjnej aplikacji 3D, zawierającej wiele przydatnych materiałów dydaktycznych z biologii, chemii, fizyki, geografii, historii i kultury. Działania, które podjęliśmy w ramach projektu, unowocześniają proces kształcenia, pozwalają wprowadzać innowacyjne metody nauki, a także przyczyniają się do podnoszenia kompetencji cyfrowych, zarówno przez uczniów, jak i nauczycieli.
Wspomniała pani o podprojektach edukacyjnych. Jakie zadania spełniają?
To forma zajęć pozalekcyjnych dla zainteresowanych grup. Szkoły same wybierają program z sześciu dostępnych modułów. Są to: Cyfrowa Dziecięca Encyklopedia Wielkopolski, Cyfrowa Mapa Dorzecza Warty, Uczniowskie Laboratoria Informatyczne, Akademia Kształcenia Wyprzedzającego, Klasy Akademickie, Ligi Przedmiotowe. Przez cały rok młodzież pracuje nad wybranymi zadaniami przy wykorzystaniu dostarczonego sprzętu. I tak na przykład uczniowie zaangażowani w realizację Cyfrowej Mapy Dorzecza Warty poszerzają swoją wiedzę z zakresu zjawisk pogodowych i klimatu, hałasu, odpadów i innych form zanieczyszczenia środowiska, emisji CO2 z gospodarstw domowych oraz cen produktów spożywczych. Na podstawie zebranych w toku obserwacji, eksperymentów, badań terenowych, informacji tworzą bazy danych, które są podstawą do stworzenia regionalnego systemu informacji w danym zakresie tematycznym. Poza tym, angażując się w realizację zadań, uczniowie zdobywają dodatkowe kompetencje i umiejętności, a także poznają podstawowe związki pomiędzy przyrodą a różnorodną działalnością człowieka.
Projekt to nie tylko wsparcie uczniów, ale również nauczycieli. Z jakich form wsparcia korzystają pedagodzy?
Nauczyciele zaangażowani w realizację projektu uczestniczyli w licznych kursach, podczas których największy nacisk został położony na wsparcie merytoryczne przygotowujące do prowadzenia zajęć pozalekcyjnych. Pedagodzy uczestniczyli też w szkoleniach z wykorzystania narzędzi technologii informacyjno-komunikacyjnych. Zajęcia prowadzili wysoko wykwalifikowani trenerzy oraz naukowcy z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Łącznie przeszkoliliśmy ponad 5 tys. nauczycieli.
Co uważa Pani za największy sukces projektu?
Przygotowanie szkół do nauczania zdalnego było ogromnym sukcesem, jednak za największy uznałabym zasięg projektu. Tak jak wspomniałam, wsparciem objęliśmy 700 szkół, co pozwoliło podnieść kompetencje cyfrowe 12 tys. uczniów i uczennic. Sporym osiągnięciem jest też stworzenie Wielkopolskiej Sieci Edukacyjnej, która powstała na bazie wojewódzkiej infrastruktury technicznej i szerokopasmowego internetu, dzięki czemu szkoły zyskały dostęp do sieci Wi-Fi.
Wiemy już, że w nowej perspektywie projekt będzie kontynuowany. Czy pojawią się jakieś nowe elementy przedsięwzięcia?
Trwają prace nad projektem „Cyfrowa Szkoła Wielkopolsk@ 2030”. Zgodnie z założeniami do 2029 r. chcemy podnieść jakość edukacji na każdym szczeblu kształcenia ogólnego w ok. 600 szkołach poprzez rozwój kompetencji kluczowych ponad 5 tys. nauczycieli i 13 tys. uczniów. Część działań będzie kontynuowana, ale pojawią się też nowe, jak np. Wielkopolska Akademia Talentów. Dane, które uczniowie będą zdobywać w ramach podprojektów pozwolą stworzyć Cyfrową Encyklopedię Województwa Wielkopolskiego. Planujemy stworzyć też Centrum Kształcenia Zdalnego w formie eksperymentu pedagogicznego. Będzie to pilotaż i jeśli zaproponowane przez nas rozwiązania sprawdzą się, być może staną się podstawą zmian legislacyjnych, które umożliwią wdrożenie tego typu systemu w szkołach w przypadku braków kadrowych. W najbliższych latach skupimy się również na podnoszeniu prestiżu zawodu nauczyciela.
Komisja Europejska rok 2023 ogłosiła Europejskim Rokiem Umiejętności. O ile uczniów nie trzeba przekonywać do poszerzania wiedzy, to jak zachęcać dorosłych, by podnosili swoje kwalifikacje?
Rynek pracy stale się zmienia, postęp technologiczny galopuje, dlatego chcąc nadążyć za zmianami współczesnego świata, niezbędne jest stałe podnoszenie kwalifikacji, w myśl zasady uczenia się przez całe życie. Nie ma innej drogi. Dorosłym, którzy chcą rozwijać swoje kompetencje polecam Zintegrowany System Kwalifikacji, który pomaga w potwierdzaniu umiejętności zdobytych poza system szkolnym.
Rozmawiał: Łukasz Karkoszka