„Stoimy u progu wielkich zmian. Mamy ogromny potencjał i wierzę, że sobie poradzimy” – tak marszałek Marek Woźniak mówił o rozpoczęciu procesu wdrażania środków z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Konferencja inauguracyjna programu odbyła się 11 maja w Koninie.
Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) to nowy instrument finansowy uruchomiony w ramach unijnej polityki spójności. Jego celem jest zapewnienie wsparcia obszarom, które borykają się z poważnymi wyzwaniami społeczno-gospodarczymi, w związku z transformacją zmierzająca do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Trzeba jednak zauważyć, że zmiany w dziedzinie energetyki są istotne nie tylko ze względu na ocieplanie klimatu.
- Nawet bez kryzysu klimatycznego musielibyśmy sprostać wyzwaniu transformacji energetycznej – mówił niedawno w Koninie Frans Timmermans, Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej.
Wielkopolska podejmuje działanie. W naszym regionie FST zawarty jest w programie regionalnym Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027, a jego budżet wynosi około 414 mln zł i dedykowany jest wschodniej części województwa – tzn. ściśle określonemu terytorium obejmującemu: 5 powiatów, 43 gminy, 4439 km2 powierzchni oraz 419 tys. mieszkańców.
Środki wspomogą proces odchodzenia od wydobycia węgla brunatnego, rekultywację terenów pogórniczych, uzupełnienie niedoborów wody czy przekwalifikowanie pracowników sektora wydobywczego.
Inauguracja programu odbyła się podczas konferencji „Fundusz na rzecz sprawiedliwej transformacji motorem napędowym rozwoju Wielkopolski Wschodniej”. W wydarzeniu, oprócz zaproszonych gości i ekspertów, wzięli też udział beneficjenci, zainteresowani aplikowaniem o środki w ramach FST.
Damy radę!
- Jako pierwsi w Polsce podejmujemy się transformacji zakrojonej na tak szeroką skalę. Jesteśmy do tego dobrze przygotowani. Choć wykonaliśmy razem już ogrom pracy, wciąż bardzo wiele przed nami. Mamy jednak potencjał ludzki, infrastrukturalny i merytoryczny, a także doświadczonych beneficjentów. Stworzyliśmy dobrą atmosferę i liczne grono partnerów, którzy będą wspierać nas w tym procesie. Nie mam wątpliwości, że sobie poradzimy – zapewniał, otwierając konferencję, Marek Woźniak, marszałek województwa wielkopolskiego.
Instytucją wdrażającą Fundusz Sprawiedliwej Transformacji będzie konińska Agencja Rozwoju Regionalnego, która w tym roku obchodzi swoje 30-lecie. Konferencja była okazją do przybliżenia zebranym historii instytucji oraz jej obecnych zadań. Maciej Sytek, prezes ARR, mówił o ważnych latach, które czekają województwo, w związku z transformacją.
- To być może nie dzień historyczny, ale na pewno jeden z najważniejszych we współczesnej historii Wielkopolski. Przed nami ogrom trudnej i odpowiedzialnej pracy – zapowiadał.
Głos zabrał również Paweł Olechnowicz, przedstawiciel Komisji Europejskiej, który wyraził nadzieję na dobrą współpracę z samorządem.
- Komisja Europejska liczy na państwa wsparcie. Chcielibyśmy, żeby inni uczyli się od Wielkopolski, jak powinna wyglądać sprawiedliwa transformacja – mówił.
Podczas wydarzenia odbyły się również dwa panele dyskusyjne, do których zaproszono ekspertów z różnych dziedzin. Rozmawiano na temat roli, jaką ARR ma odegrać w procesie transformacji oraz głównych wyzwaniach, potrzebach i oczekiwaniach w związku z wdrażaniem FST.
Co nas czeka?
Przypomnijmy, że Plan Sprawiedliwej Transformacji koncentruje się na wsparciu w kilku obszarach. Są to m.in.: budowa zeroemisyjnej gospodarki o obiegu zamkniętym, zapewnienie zintegrowanej przestrzeni wysokiej jakości z myślą o przyszłych pokoleniach oraz zaktywizowanie mieszkańców będących główną siłą napędową transformacji regionu.
Plan FST dla Wielkopolski Wschodniej obejmuje siedem, powiązanych ze sobą tematycznie zadań, zebranych w „Działaniu 10” regionalnego programu Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027. Dotyczą one m.in. rynku pracy i kształcenia, wsparcia inwestycji w MŚP, rozwoju infrastruktury B+R i cyfryzacji, transportu publicznego czy przybliżenia Wielkopolski Wschodniej do neutralności klimatycznej.
Ruszyły już pierwsze konkursy. Do 30 czerwca można składać wnioski o dofinansowanie w ramach Działania 10.1 Rynek pracy, kształcenie i aktywne społeczeństwo wspierające transformację gospodarki, w którym pula wynosi 180 mln zł. W czerwcu wystartował również konkurs z Działania 10.2 Wsparcie inwestycji w MŚP i dużych przedsiębiorstwach, z pulą 112,5 mln zł. O dotacje można ubiegać się do końca sierpnia. A co przed nami? W tym roku rozpocznie się jeszcze kilka naborów, spośród których warto wymienić to, w ramach Działania 10.4 Zregenerowane środowisko przyrodnicze – rozpocznie się 16 czerwca i potrwa do 28 lipca, a do zdobycia jest łącznie przeszło 47 mln zł. Z kolei aż 50 mln zł przeznaczonych jest na dotacje dla beneficjentów Działania 10.6 Przybliżenie Wielkopolski Wschodniej do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Nabór rozpocznie się 7 sierpnia, potrwa do końca października. To tylko część konkursów, które czekają na nas w tym roku. Aktualny harmonogram można znaleźć tutaj. Warto też odwiedzić, dedykowaną transformacji Wielkopolski Wschodniej stronę, którą stworzyła Agencja Rozwoju Regionalnego w Koninie.
Dominik Wójcik