Fundusze Europejskie konsekwentnie wspierają procesy rewitalizacyjne. Dzięki nim, do życia budzą się zdegradowane dzielnice i ich mieszkańcy. Przykład daje Gniezno, gdzie metamorfoza ciągle trwa. Pierwsze efekty już widać: nowa siedziba Miejskiego Ośrodka Kultury czy odnowiona ulica Rzeźnicka, robią wrażenie.
Modne i odmieniane przez wszystkie przypadki słowo na „re”, kojarzy się przede wszystkim z przedsięwzięciami infrastrukturalnymi. Tymczasem, jej najważniejszym celem jest przywrócenie zdegradowanych części miasta i uzupełnienie ich o nowe funkcje. Chodzi o to, żeby sprawić, by lepiej nam się żyło, mieszkało i pracowało. To jednak teoria, o której mówiono już wiele razy. Nic nie przemawia do świadomości tak, jak rzeczywiste przykłady. Tych w Wielkopolsce nie brakuje. Imponującymi efektami rewitalizacji pochwalić może się między innymi pierwsza stolica Polski – Gniezno. Co ważne, to dopiero początek zmian w mieście!
Jest plan...
Rewitalizacja Gniezna to projekt złożony i kompleksowy, składający się z przedsięwzięć realizowanych w czterech dzielnicach: Starym Mieście oraz na Osiedlach Grunwaldzkim, Tysiąclecia i Winiary. Zmiany przejdzie m.in. największy teren zielony – Park im. Władysława Andersa. Planowane działania skupią się na zwiększeniu stopnia zaadaptowania miasta do zmian klimatycznych, ochronie bioróżnorodności i zwiększeniu dostępności terenów zielonych dla osób ze specjalnymi potrzebami. W budynku dawnej Palmiarni ma powstać Centrum Edukacji Przyrodniczej. Metamorfozę przejdzie również dawna stacja uzdatniania wody przy ulicy Jeziornej. Swoją siedzibę będzie tam miała Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna, a dodatkowo wygospodarowana zostanie przestrzeń dla działalności kulturalnej i integracyjnych organizacji pozarządowych. Nie zabraknie również nowych tras rowerowych i miejsc rekreacji. Wszystko przy unijnym wsparciu.
- Dzięki rewitalizacji miasto stanie się bardziej zielone i czyste, będzie zatrzymywać wodę opadową, tereny zielone utworzą chłodne azyle i bariery dla hałasu, a budynki użyteczności publicznej będą dostępne i ogrzewane czystą energią – mówi Joanna Śmigielska zastępczyni prezydenta Miasta Gniezna. - W zwartą zabudowę miejską wprowadzimy kieszonkowe parki i skwery. Zmienimy też instytucje kultury i dostosujemy je do osób ze specjalnymi potrzebami. Sprawimy również, że swoje miejsce znajdą tam zarówno odbiorcy sztuki, ale też artyści sfer niszowych. Zależy nam na tym, by dotrzeć do jak najszerszej grupy odbiorców, także tych, którzy instytucje publiczne traktują nieufnie, ale chętnie otwierają się na inicjatywy trzeciego sektora – wymienia.
Rewitalizacja realizowana jest też na płaszczyźnie edukacyjnej.
- Chcemy, aby mieszkańcy zrozumieli, jaką rolę w przestrzeni miejskiej odgrywają ekosystemy, drzewa, owady, jak istotna jest przepuszczalność gruntu i zatrzymywanie wody, a także bioróżnorodność – zwłaszcza w mieście. Polepszymy warunki w szkołach – będą dobrze wyposażone i dostępne, a umiejętności w nich zdobywane pożądane na rynku pracy – mówi prezydent Gniezna Tomasz Budasz. - Na pierwszym planie rewitalizacji zawsze są ludzie, dlatego z naszych działań korzystać będą wszyscy, niezależnie od wieku czy statusu społecznego. Pragniemy włączać w życie społeczne tych, którzy z różnych przyczyn są nieaktywni – dodaje.
Mieszkańcy mogą brać czynny udział w całym procesie. Powołano specjalną stronę internetową – gniezno.konsultacjejst.pl, na której każdy, za pomocą specjalnego formularza, może wyrazić swoją opinię na temat planowanych działań i zaproponować własne zmiany.
- Dzięki tym konsultacjom, możemy dowiedzieć się, co sądzą mieszkańcy nt. proponowanych kształtów ulic, miejskich zieleńców czy tras rowerowych. Opinie gnieźnian są dla nas cenne, ponieważ to właśnie oni będą użytkownikami tych miejsc i ich dotkną skutki podejmowanych działań – przekonuje Joanna Śmigielska.
… są efekty!
Pierwszy etap rewitalizacji Gniezno ma już za sobą. Dzięki unijnemu wsparciu, zmieniła się ulica Rzeźnicka.
- Znajduje się ona w ścisłym centrum miasta. Po rewitalizacji stała się deptakiem. Pojawiły się nowe ławki, oświetlenie oraz dużo zieleni w donicach. Miejsce często jest wykorzystywane na cele kulturalne. Na ulicę Rzeźnicką wraca życie, wracają turyści i mieszkańcy – mówi prezydent Gniezna.
Druga część inwestycji dotyczyła Miejskiego Ośrodka Kultury. Dzięki unijnemu wsparciu, mieszkańcy mogą korzystać z nowej infrastruktury, w pełni przystosowanej do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
- Po remoncie MOK zyskał nowe pracownie, z których część ulokowano w do tej pory niezagospodarowanej części budynku. Dobudowano także przeszklony ogród zimowy i wejście prowadzące do holu głównego oraz wind. Obiekt poddano również termomodernizacji, wyremontowano elewację z czyszczeniem ceglanych elementów – wymienia Marta Pacak zastępczyni dyrektora Miejskiego Ośrodka Kultury. - Wszystko pod czujnym okiem konserwatora zabytków, gdyż budynek pochodzi z 1804 roku, służył zaś masonerii jako siedziba loży „U sześcianu zwieńczonego” – dodaje.
Co najważniejsze, ten trudny i stary budynek jest teraz w pełni dostępny dla osób ze specjalnymi potrzebami, dla których dostęp do kultury był dotychczas bardzo utrudniony. W MOK-u powstała także specjalna galeria, dostępna „z ulicy”, która stanie się miejscem wernisaży i promocji talentów różnych twórców, także lokalnych.
Dzięki realizacji projektów unijnych mieszkańcy mogą korzystać z bogatej oferty kulturalnej, edukacyjnej i społecznej. W MOK działa bowiem ponad 60 różnych sekcji, klub seniora liczący blisko 250 członków, odbywają są nawet zajęcia dla rodziców z niemowlakami. Prowadzone są grupy kreatywne i plastyczne, taneczne i teatralne czy hobbystyczne. Drzwi otwarte są również dla zespołów muzycznych, które mogą nie tylko odbywać próby, ale nawet nagrywać utwory w profesjonalnym studiu.
Całkowita wartość projektu to kwota ponad 20,5 mln zł, z czego dofinansowanie w ramach WRPO 2014-2020 wyniosło przeszło 7,5 mln zł.
Dominik Wójcik