Czas zmian, czas zawodowców

Eksperci od lat biją na alarm, że oprócz absolwentów wyższych uczelni, polska gospodarka potrzebuje fachowców. Mimo to nauka w szkołach branżowych wciąż nie cieszy się wystarczającą popularnością. Projekt „Czas zawodowców BIS – zawodowa Wielkopolska” pomaga zwiększyć atrakcyjność placówek kształcenia zawodowego.

Elektryk, spawacz, mechanik, ślusarz, to - jak pokazują dane Barometru zawodów (prognozy zapotrzebowania na pracowników) - tylko niektóre profesje z długiej listy zawodów deficytowych wielkopolskiego rynku pracy. Z danych wynika, że brakuje przede wszystkim pracowników z branż technicznych, a także osób wykonujących proste prace fizyczne. Brak zawodowych specjalistów to m.in. efekt rosnącej przez lata popularności edukacji ogólnokształcącej. Pośredni wpływ na pogarszający się stan szkolnictwa zawodowego miały też procesy restrukturyzacyjne, optymalizacja zatrudnienia, a także dekapitalizacja bazy sprzętowej i maszynowej szkół. Na szczęście w ostatnich latach edukacja zawodowa znów wraca do łask.

Fachowcy potrzebni od zaraz

Młodzi, kończąc naukę w gimnazjum, nadal chętnie wybierają szkoły ogólnokształcące. Dzieje się tak mimo rosnącej świadomości na temat możliwości, jakie dają dziś szkoły branżowe. Pośredni wpływ na negatywne postrzeganie przez młodzież szkolnictwa zawodowego ma w Polsce wciąż niedopasowana do rynku pracy oferta edukacyjna oraz kształcenie w zawodach „nadwyżkowych”, których rynek zupełnie nie potrzebuje.

Jak przekonują eksperci, poprawy jakości kształcenia zawodowego, a przez to zwiększenia jego atrakcyjności w oczach młodych, trzeba dokonywać etapowo - uwzględniając potrzeby regionalnego rynku pracy. Sukces szkolnictwa zawodowego w dużej mierze zależeć będzie zaś od pozytywnego postrzegania go przez społeczeństwo (nie tylko samych uczniów, ale też ich rodziców!), dlatego należy obalać negatywny stereotyp „zawodówki” jako gorszej szkoły tzw. drugiego wyboru.

O wyzwaniach szkolnictwa zawodowego w Wielkopolsce rozmawiali eksperci rynku pracy, nauczyciele i przedsiębiorcy podczas kongresu, który odbył się 9 maja w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu. Eksperci podkreślali, że nasz region jest liderem zmian prowadzących do powstania trwałego, efektywnego oraz nowoczesnego systemu szkolnictwa zawodowego, łączącego teorię z praktyczną nauką zawodu (więcej o kongresie można znaleźć na stronie: www.umww.pl).

Kwalifikacje na wymiar

Swoiste „odczarowanie” zawodówek i wiążąca się z tym zmiana postrzegania całego systemu szkolnictwa branżowego, to proces żmudny, wymagający wielokierunkowych zmian. Wielkopolska, która podjęła wyzwanie, może powiedzieć: jest dużo lepiej niż było! Dobrą robotę wykonał projekt „Czas zawodowców – wielkopolskie kształcenie zawodowe”, współfinansowany ze środków WRPO 2014+. W pierwszej edycji przedsięwzięcia (2012-2015) wsparciem objętych zostało blisko 10 tysięcy osób! Na regionalny rynek pracy trafiło pokolenie ludzi sukcesu – fachowców, których pracodawcy naprawdę potrzebowali. Sukces inicjatywy, wyróżnionej przez Ministra Infrastruktury i Rozwoju tytułem „Najlepsza inwestycja w człowieka” sprawił, że władze regionu postanowiły pójść za ciosem i przygotować drugą odsłonę projektu. Przedsięwzięcie potrwa do 2022 r.

– Przez ponad dwa lata podjętych zostało już wiele inicjatyw mających wpływ na proces przemian w kształceniu zawodowym. Uczniowie i uczennice wielkopolskich techników mają możliwość skorzystania z płatnych staży oraz dodatkowych zajęć specjalistycznych w laboratoriach. Są to działania pozwalające na zdobywanie wiedzy i umiejętności dostosowanych do potrzeb rynku pracy – podkreśla Marzena Wodzińska, Członek Zarządu Województwa Wielkopolskiego.

Projekt spotkał się z żywym zainteresowaniem przedsiębiorców, którzy chętnie przyjmują uczniów na praktyczne przyuczanie do zawodu.

- Wiele firm „zamawia” kierunki, w jakich szkoły powinny uczyć młodzież, po to, by istniała spójność między potrzebami pracodawców a kwalifikacjami, z jakimi uczniowie opuszczają mury szkoły – mówi Kamila Knockenhauer, przedstawicielka firmy MAHLE Behr Ostrów Wielkopolski Sp. z o.o., biorącej udział w projekcie, specjalizującej się w tworzeniu innowacyjnych rozwiązań w dziedzinie układów wymiany ciepła.

Od lipca 2016 r. w ramach projektu „Czas zawodowców BIS – zawodowa Wielkopolska” ponad 1,8 tysiąca wielkopolskich uczniów skorzystało (część nadal korzysta) z płatnych staży u ponad 900 pracodawców. Zajęcia praktycznej nauki zawodu pozwalają im poznać realia środowiska pracy, organizację firm i nabrać zawodowej „ogłady”.

– Odbywający u nas staże uczniowie poznają zasady pracy w laboratorium wytrzymałościowym, prototypowni oraz narzędziowni. Mają możliwość poznania najnowszych metod badawczych i rozwiązań technologicznych w zakresie wytwarzanych przez naszą firmę wyrobów. Ci, którzy wykazują prawdziwe zainteresowanie zawodem, świetnie sprawdzają się w powierzonych obowiązkach – podkreśla Kamila Knockenhauer.

Staże to nie jedyna forma wsparcia. Ponad 3 tys. młodych „zawodowców” wzięło już udział w dodatkowych specjalistycznych zajęciach, przeprowadzonych w laboratoriach w Poznaniu, Pile i Kaliszu, w których stworzono warunki pracy przypominające rzeczywiste, łącznie z systemem ośmiogodzinnej pracy. Uczniowie chętnie korzystają również z doradztwa zawodowego. Specjaliści rynku pracy pomagają młodym scharakteryzować ich umiejętności zawodowe oraz kompetencje, a także identyfikować deficyty w zakresie wiedzy. Młodzi mogą posiłkować się również specjalną platformą „System Zawodowcy”, dzięki której znajdą miejsca stażu lub pracy po zakończeniu kształcenia.

Zalety projektu dostrzegają też nauczyciele.

– Współpraca z pracodawcami jest w tej chwili nieodzownym elementem kształcenia kompetentnych pracowników. Wynika to przede wszystkim z szybko zmieniających się warunków na rynku pracy oraz z postępu technicznego, któremu szkoły, ze względu na swoją specyfikę, nie zawsze mogą sprostać – wyjaśnia Jacek Skowroński, wicedyrektor Zespołu Szkół im. Hipolita Cegielskiego w Chodzieży, biorącej udział w przedsięwzięciu. – Nasi uczniowie są bardzo zadowoleni ze współpracy z pracodawcami. Dzięki stażom mają większe rozeznanie na rynku pracy, lepiej rozumieją zadania związane z zawodem, w którym się kształcą, nawiązują również kontakty z potencjalnymi pracodawcami. Współpraca przekłada się również na lepsze wyniki egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie – dodaje.

W ramach projektu w najbliższych miesiącach 50 placówek różnego szczebla doposażonych zostanie w nowoczesny sprzęt i pomoce dydaktyczne.