Innowacyjność. Słowo klucz, za którym podążają wydatki na badania i rozwój, przełomowe wynalazki, nowoczesne technologie. Polska choć ma potencjał, by kreować nowatorskie rozwiązania na skalę globalną, nadal pozostaje krajem na „dorobku innowacyjnym”. Wielkopolscy naukowcy, przy wsparciu WRPO 2014+ pracują właśnie nad kilkoma przełomowymi rozwiązaniami.
W najnowszym Europejskim Rankingu Innowacyjności, Polska ponownie znalazła się w ogonie, zajmując piąte miejsce od końca. Liderami są kraje skandynawskie oraz Holandia. Z roku na rok krajowe wydatki na działania nowatorskie systematycznie rosną, co daje jednak nadzieję na przyszłość. Już dziś ośrodki badawcze realizują projekty, które mogą być wdrożone na masową skalę. W tej dziedzinie na tle krajów Europy Środkowo-Wschodniej wypadamy dobrze. Do pełni sukcesu brakuje większej kooperacji środowiska naukowego i przedsiębiorców. To szansa nie tylko na wprowadzenie na rynek nowego produktu czy usługi, ale też budowanie konkurencyjnej przewagi. A jak wygląda sytuacja w naszym regionie? Według najnowszej diagnozy, zamieszczonej w projekcie „Strategii Wielkopolski 2030” regionalna gospodarka nie wyróżnia się pod względem innowacyjności, o czym świadczą m.in. stosunkowo niskie pozycje w krajowych i europejskich rankingach. Odsetek przedsiębiorstw innowacyjnych, jak i nakłady poniesione przez firmy na działalność nowatorską kształtują się na poziomie niższym niż średnia krajowa. Choć w regionie odnotowuje się stopniowy wzrost wartości wskaźników dotyczących liczby podmiotów prowadzących działalność w sektorze badań i rozwoju, to nadal nie przekraczają one średniej krajowej. Świadczy to o niepełnym wykorzystaniu dostępnego w regionie potencjału badawczo-rozwojowego. Motorem napędzającym działania innowacyjne w sferze nauki w Wielkopolsce niewątpliwie są Fundusze Europejskie.
To się naprawdę opłaca!
Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Technologii Drewna pozyskał unijną dotację na rozwój i modernizację infrastruktury badawczej, umożliwiającej realizację badań aplikacyjnych, starzeniowych i środowiskowych różnorodnych materiałów i wyrobów drzewnych.
– Innowacje są motorem rozwoju każdej branży i przemysł drzewny nie odbiega od tego schematu, a analizy rynku wskazują na zbyt małą podaż nowatorskich rozwiązań w stosunku do potrzeb producentów. Co więcej, w Polsce brakuje podmiotów zdolnych realizować specjalistyczne badania skomplikowanych wielomateriałowych wyrobów przemysłu drzewnego i meblarskiego. Stanowi to realny problem dla przedsiębiorców, którzy zmuszeni są wykonywać takie próby w Niemczech lub innych krajach Unii Europejskiej. Wraz z rozwojem rynku drzewnego w Polsce popyt na tego rodzaju usługi będzie wzrastał, dlatego też postanowiliśmy stworzyć odpowiednią bazę naukową. Fundusze na ten cel pozyskaliśmy z WRPO 2014+ – mówi prof. dr hab. Ewa Ratajczak, Sekretarz Naukowy Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytutu Technologii Drewna.
W ramach przedsięwzięcia zakupiony zostanie sprzęt, który pozwoli prowadzić badania nad właściwościami fizycznymi wyrobów drzewnych, jak i innowacyjne badania środowiskowe.
– Chcemy stworzyć nowoczesną bazę badawczą w zakresie budownictwa drewnianego, meblarstwa oraz biopaliw, co pozwoli zaoferować przedsiębiorcom, a zwłaszcza producentom wyrobów drzewnych i materiałów uszlachetniających, niedostępne dotąd na polskim rynku, usługi. Dzięki temu, to nasze rodzime – regionalne – badania staną się podstawą do tworzenia nowoczesnych, energooszczędnych, bezpiecznych i zdrowych wyrobów budowlanych, mebli i innych elementów wyposażenia wnętrz – mówi Ewa Ratajczak. – Jest to tym ważniejsze, że jeśli chcemy mówić o rozwoju energooszczędnego i ekologicznego budownictwa drewnianego, które może być w przyszłości motorem całej gospodarki, wyzwaniem jest uzyskanie proekologicznych wyrobów o lepszych parametrach fizycznych i mechanicznych. Ich wytworzenie muszą jednak poprzedzać odpowiednie badania – dodaje.
Koszt przedsięwzięcia to ponad 5,6 mln zł, a wartość unijnego dofinansowania z WRPO 2014+ to ponad 3,2 mln zł.
Krok w przyszłość
Politechnika Poznańska i Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe realizują prace badawczo-rozwojowe związane z opracowaniem i wdrażaniem innowacji w transporcie lotniczym przy wsparciu Funduszy Europejskich.
– Konsekwencją rozwoju gospodarczego województwa i kraju w kontekście otwartości rynku oraz globalizacji, jest obserwowany od kilku lat dynamiczny wzrost zapotrzebowania na usługi lotnicze zarówno transportowe, jak i w zakresie technologii lotniczych. Taka sytuacja katalizuje potrzeby rozwojowe infrastruktury towarzyszącej, tworzy korzystne uwarunkowania i duże zapotrzebowanie na zaawansowane rozwiązania innowacyjne. Potwierdzają to analizy rynkowe, wskazujące na dynamiczny rozwój wszystkich obszarów związanych z lotnictwem. Nasz projekt „Aerosfera. Lotnisko rzeczy” wpisuje się więc w potrzeby jednej z inteligentnych specjalizacji naszego regionu tzw. „przemysłu jutra” – mówi Irena Lisowska z Politechniki Poznańskiej.
Celem poznańskiego przedsięwzięcia jest m.in. stworzenie nowoczesnego systemu eksploatacji lotnisk obsługujących w przyszłości ruch bezzałogowych (BSP) i załogowych (ZSP) statków powietrznych. Prace w tym zakresie będą prowadzone na lotnisku w Kąkolewie i w jego porcie lotniczym.
Kąkolewskie lotnisko i port zostaną wyposażone w najnowocześniejszą infrastrukturę naukowo-badawczą. Pozwoli to prowadzić badania w obszarze zarządzania lotniskami. Dotyczyć one będą: pilotażu statków powietrznych, logistyki obsługi naziemnej i powietrznej transportu lotniczego, nadzoru i zarządzania lotniczym ruchem komunikacyjnym oraz zastosowania technologii lotniczych, takich jak m.in. monitorowanie zasobów naturalnych, neutralizacja zdarzeń i katastrof, czy ochrona i nadzór zasobów środowiska naturalnego.
– W zakresie projektu „Aerosfera” planujemy budowę dwóch hangarów z zapleczem naukowo-badawczym oraz infrastrukturą inteligentnego monitorowania i zarządzania przestrzenią badawczą, którą będzie całe lotnisko. Do Kąkolewa trafią specjalistyczne roboty, pojazdy latające, pojazdy naziemne infrastruktury lotniskowej – w tym autonomiczne systemy wizyjne rozszerzonej rzeczywistości i służące do analizy trajektorii lotu, a także oprogramowania do śledzenia i odwzorowania lokalizacji statków powietrznych w przestrzeni oraz naturalnie zasoby informatyczne dla gromadzenia i przetwarzania danych we współpracy z jednym z najsilniejszych krajowych centrów przetwarzania danych w PCSS – mówi Irena Lisowska z Politechniki Poznańskiej.
Działania, które podjęte zostaną w ramach inwestycji, przyczynią się m.in. do opracowania i wprowadzenia na rynek produktów i usług zwiększających bezpieczeństwo eksploatacji lotniska i usprawniających obsługę pasażerów. Wykorzystanie technologii rozszerzonej rzeczywistości oraz wideomapowania jest natomiast drogą do opracowania prototypowych rozwiązań użytkowych zdalnej diagnostyki i pomocy technicznej dla obsługi serwisowej floty powietrznej i infrastruktury lotniskowej.
„Aerosfera. Lotnisko rzeczy” to projekt, który jest też odpowiedzią na potrzeby przedsiębiorców działających w branży lotniczej.
– Już na etapie składania wniosku o dofinansowanie dwa podmioty zadeklarowały swój udział w przedsięwzięciu, angażując swoje środki finansowe. Są to Aeroklub Poznański oraz firma „LARS” Andrzej Szymański – mówi Irena Lisowska. – Infrastruktura badawcza dostępna będzie na ogólnych zasadach dla wszystkich podmiotów wyrażających chęć współpracy w obszarach projektowanej działalności AeroSfery – dodaje.
Wartość projektu to ponad 21,7 mln zł, a wartość unijnego dofinansowania z WRPO 2014+ to ponad 13,1 mln zł.
W latach 2021-2025 uczelnia planuje kontynuację tego przedsięwzięcia jako projektu Aerosfera2.0 z rozszerzeniem o B+R w zakresie technologii kosmicznych (sztuczne satelity Ziemi, obserwacje powierzchni Ziemi z niskiej orbity okołoziemskiej, bezpieczeństwo orbitalne). Przedsięwzięcie przewiduje też budowę stacji obserwacji satelitarnych oraz infrastruktury lotniskowej i informatycznej.
Pomysł, który się opłaca
Uczelnie, ośrodki badawcze i konsorcja naukowo-przemysłowe, które planują realizować nowatorskie pomysły mogą już składać wnioski w ramach kolejnego konkursu z Działania 1.1 „Wsparcie infrastruktury B+R w sektorze nauki”. Pieniądze będzie można przeznaczyć na zakup aparatury badawczej, a także budowę lub przebudowę ośrodków naukowych. Dotacje zostaną przyznane pod warunkiem, że zgłaszane projekty będą wpisywać się w regionalne inteligentne specjalizacje. Pula dostępnych środków to 50 mln zł. Wnioski będą przyjmowane do 13 grudnia. Szczegóły: https://wrpo.wielkopolskie.pl/nabory/328.
Łukasz Karkoszka
