W Polsce pracuje coraz więcej obcokrajowców. Wsparcie dla cudzoziemców jest jednym z istotnych elementów nowego programu regionalnego. Na ten cel zarezerwowano 20 mln euro. Już 4 września ruszy konkurs, w którym samorządy i organizacje pozarządowe będą mogły pozyskać dotacje na pomoc obywatelom państw trzecich.
Według szacunków Głównego Urzędu Statystycznego w 2022 r. w Polsce pracowało ponad milion cudzoziemców. Zdecydowana większość przybyła z krajów sąsiedzkich – Ukrainy i Białorusi, choć systematycznie rośnie też liczba osób z Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej oraz takich krajów jak: Indie, Nepal, Filipiny czy Indonezja. Sytuacja diametralnie zmieniła się w lutym ubiegłego roku, kiedy do kraju zaczęli przybywać uchodźcy z Ukrainy. Szacuje się, że wskutek wojny, w Polsce szukało schronienia ponad 3 mln osób (większość stanowią kobiety, ze średnią wieku 38 lat, najczęściej z wykształceniem wyższym bądź niepełnym wyższym). Zwiększająca się liczba migrantów wpływa na sytuację rynku pracy.
Pomoc dla imigrantów
Z danych ZUS wynika, że na koniec 2022 r. na terenie Wielkopolski zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych z tytułu wykonywania pracy było ponad 119 tys. cudzoziemców (w tym blisko 90 tys. obywateli Ukrainy). Potrzeby, problemy i oczekiwania obywateli Ukrainy, a więc najliczniejszej grupy migrantów przebywających na terenie Wielkopolski, zostały opisane w badaniu, które przeprowadzili eksperci poznańskiego WUP. Głównym problemem migrantów są trudności w procesie integracji, zarówno w wymiarze społecznym, jak i gospodarczym. Spowodowane jest to przede wszystkim barierą językową. Innymi utrudnieniami są problemy w zrozumieniu zawiłych procedur prawnych, trudna sytuacja finansowa, brak aktywności zawodowej i różnice kulturowe. Zdecydowana większość Ukraińców planuje rozpoczęcie nauki języka polskiego w przyszłości, a ponad połowa chce rozpocząć poszukiwania pracy w wyuczonym zawodzie. W ubiegłych latach Ukraińcy asymilowali się głównie w swoich środowiskach. Obecnie to się zmienia.
– Nowi mieszkańcy potrzebują szeroko rozumianej pomocy w postaci chociażby kursów języka polskiego, szkoleń zawodowych, wsparcia doradczego, psychologicznego czy prawnego – mówi Barbara Kwapiszewska, dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Poznaniu. – Bardzo ważna jest też pomoc asystencka w codziennym funkcjonowaniu w relacji z systemem edukacji, służbą zdrowia i innymi instytucjami publicznymi (na przykład tłumaczenie, asystowanie w kontaktach z urzędami). Nie zapominajmy też o wsparciu w zakresie adaptacji i integracji społeczno-kulturalnej ze społecznościami lokalnymi. Te wszystkie działania będą realizowane w projektach, finansowanych z programu Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027 – podkreśla.
Kluczowa integracja
Wsparciem służą Centra Integracji Cudzoziemców, które działają w Poznaniu, Pile, Lesznie, Koninie, Kaliszu. Ośrodki te organizują m.in. kursy adaptacyjne i języka polskiego, a także prowadzą działania na rzecz rozwoju kompetencji zawodowych. Zapewniają również wsparcie asystenckie i pomagają w integracji społeczno-kulturalnej ze społecznościami lokalnymi (np. zajęcia animacyjne i integracyjne dla dzieci i dorosłych). Centra prowadzą również działania wspierające dla innych instytucji pomagającym obywatelom państw trzecich. W planach są m.in. szkolenia kadr i realizacja kampanii społecznych na rzecz przeciwdziałania stereotypom i uprzedzeniom.
W realizowanych projektach mogą uczestniczyć osoby, które nie mają obywatelstwa żadnego z krajów UE oraz Norwegii, Islandii, Liechtensteinu i Szwajcarii. Cudzoziemcy muszą przebywać w Polsce legalnie, na podstawie dokumentów upoważniających do pobytu i pracy (wiza, karta pobytu) lub potwierdzających ochronę czasową. Pomocą objęci są migranci przyjeżdżający do pracy, studenci, uchodźcy. W projektach pierwszeństwo mają osoby, które po agresji Rosji na Ukrainę objęte zostały ochroną czasową.
– Migranci są nam potrzebni, gdyż Wielkopolska od lat boryka się z problemem braku rąk do pracy – podkreśla Barbara Kwapiszewska. – Poza tym postępujący proces starzenia się społeczeństwa sprawia, że to zapotrzebowanie na pracowników z innych państw będzie tylko rosło. Tylko w ten sposób zbilansujemy niedobory w obszarze zatrudnienia. Wielu migrantów, szczególnie w pierwszym okresie swojego pobytu, pracuje poniżej swoich kwalifikacji. Ważnym jest, aby wykorzystać w pełni ich umiejętności – zaznacza.
Sięgaj po fundusze
Organizacje pozarządowe i samorządy zainteresowane wsparciem obcokrajowców mogą od 4 do 22 września składać wnioski w naborze związanym z integracją społeczno-gospodarczą obywateli państw trzecich, w tym migrantów (Działanie 6.12). Pieniądze można pozyskać m.in. na organizację kursów języka polskiego, zawodowych i adaptacyjnych, a także na wsparcie prawne, doradcze i psychologiczne. Szanse mają też przedsięwzięcia oferujące wsparcie asystenckie w codziennym funkcjonowaniu np. w systemie edukacji czy służby zdrowia. Wspierane będą zadania związane z integracją społeczno-kulturalną ze społecznościami lokalnymi i rozwijające kompetencje zawodowe. Do rozdysponowania jest 50 mln zł. Szczegółowe informacje dostępne są tutaj. To nie jedyny konkurs związany z pomocą dla cudzoziemców. Wsparcia udzielać będzie też Regionalny Ośrodek Pomocy Społecznej w Poznaniu. Nabór na realizację projektu związanego z działalnością centrów integracji cudzoziemców i budowaniem współpracy międzyinstytucjonalnej na rzecz integracji obcokrajowców zakończył się w lipcu. Aktualnie trwa ocena złożonego wniosku.
Łukasz Karkoszka