Często zadawane pytania

IZ WRPO 2014+ zaznacza, że wydatkiem kwalifikowalnym mogą być koszty podróży  pracowników zaangażowanych w realizację projektu. Zwrot kosztów używania przez pracownika w celach służbowych do jazd lokalnych samochodów osobowych niebędących własnością pracodawcy następuje na podstawie umowy cywilnoprawnej, zawartej między pracodawca a pracownikiem, o używanie pojazdu do celów służbowych, na warunkach określonych w Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy. Wydatki te mogą stanowić wkład własny ramach projektu.

Odpis na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych dotyczący wynagrodzenia asystenta rodziny i koordynatora pieczy zastępczej może stanowić wydatek kwalifikowany w ramach projektu.

Zgodnie z rozdziałem 6.16 Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Fundusz Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020 koszty związane z wynagrodzeniem personelu mogą być kwalifikowalne w ramach projektu, o ile wynika to ze specyfiki projektu, na warunkach określonych w Wytycznych. W ramach wynagrodzenia personelu, niekwalifikowalne są świadczenia realizowane ze środków ZFŚS dla personelu projektu oraz koszty składek i opłat fakultatywnych, niewymaganych obowiązującymi przepisami prawa krajowego, chyba że:

1. zostały przewidziane w regulaminie pracy lub regulaminie wynagradzania danej instytucji lub też innych właściwych przepisach prawa pracy oraz,
2. zostały wprowadzone w danej instytucji co najmniej 6 miesięcy przed złożeniem wniosku o dofinansowanie oraz,
3. potencjalnie obejmują wszystkich pracowników danej instytucji, a zasady ich odprowadzania/przyznawania są takie same w przypadku personelu zaangażowanego do realizacji projektów oraz pozostałych pracowników beneficjenta.

IZ WRPO 2014+ nadmienia, iż dodatkowe wynagrodzenie z tytułu wysługi lat do wynagrodzenia asystenta rodziny i koordynatorów pieczy zastępczej jest kwalifikowalne w ramach projektu jeżeli wynika bezpośrednio z przepisów prawa lub wynika z przepisów wewnątrzzakładowych (układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania).

W przypadku, gdy Wnioskodawca planuje w ramach Działania 7.2 Usługi społeczne i zdrowotne realizować projekt z zakresu usług asystenckich i opiekuńczych świadczonych w miejscu zamieszkania, to w odniesieniu do kryterium trwałości projektu, trwałość ta oznacza instytucjonalną gotowość podmiotów do świadczenia usług społecznych o zakresie zbliżonym do usług świadczonych w ramach projektu i o podobnej jakości. Oznacza to, że w przypadku wystąpienia popytu na usługę (w tym przypadku wystąpienia popytu na usługi asystenckie i opiekuńcze świadczone w miejscu zamieszkania) Beneficjent musi być gotowy do świadczenia usługi o zakresie zbliżonym do usługi świadczonej w ramach projektu i podobnej jakości. W przypadku niewystąpienia popytu na te usługi nie ma konieczności zatrudnienia kadry, jednak w przypadku wystąpienia popytu na usługę (zgłoszenia się po usługę) kadra ta musi być zatrudniona, a tym samym usługa uruchomiona. Aktualna informacja dotycząca liczby miejsc oferowanych przez podmiot po projekcie w okresie trwałości musi być obowiązkowo opublikowana na stronie internetowej Beneficjenta. Potencjalni odbiorcy usług muszą mieć dostęp do informacji o tym, że mogą zgłosić się po usługę (pkt. 6.1.21 Zasad ubiegania się o dofinansowanie w ramach Działania 7.2 Usługi społeczne i zdrowotne, Poddziałania 7.2.1 Usługi społeczne – projekty pozakonkursowe; pkt. 7.1.22. Regulaminu konkursu RPWP.07.02.02-IZ-00-30-001/16). Dodatkowo IZ WRPO 2014+ informuje, iż Beneficjent musi być gotowy do świadczenia usługi o zakresie zbliżonym do usługi świadczonej w ramach projektu i podobnej jakości bez otrzymania dodatkowych środków publicznych na te działania.

Zgodnie z kryterium dostępu dla projektów realizowanych w ramach Poddziałania 7.2.1 Usługi społeczne – projekty pozakonkursowe realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne Beneficjent zapewnia trwałość miejsc świadczenia usług społecznych utworzonych w ramach projektu po jego zakończeniu, co najmniej przez okres odpowiadający okresowi realizacji projektu. Okres ten wynosi co najmniej 24 miesiące.

Z kolei zgodnie z kryterium dostępu dla Poddziałania 7.2.2 Usługi społeczne i zdrowotne – projekty konkursowe Beneficjent zapewnia trwałość miejsc świadczenia usług społecznych utworzonych w ramach projektu po jego zakończeniu co najmniej przez okres odpowiadający okresowi realizacji projektu, z zastrzeżeniem, że okres ten nie może być krótszy niż 2 lata. IZ WRPO zwraca uwagę, że maksymalny okres realizacji projektu wynosi 36 miesięcy, tym samym okres trwałości projektu powinien być odpowiednio długi.

Jednocześnie Instytucja Zarządzająca WRPO 2014+ zaznacza, iż realizacja projektu nie może spowodować zmniejszenia dotychczasowego finansowania usług asystenckich lub opiekuńczych przez beneficjenta oraz zastąpienia środkami projektu dotychczasowego finansowania przez beneficjentów usług asystenckich lub opiekuńczych (pkt. 6.3.15 Zasad ubiegania się o dofinansowanie w ramach Działania 7.2 Usługi społeczne i zdrowotne, Poddziałania 7.2.1 Usługi społeczne – projekty pozakonkursowe; pkt. 7.3.15 Regulaminu konkursu RPWP.07.02.02-IZ-00-30-001/16).

IZ WRPO 2014+ zwraca uwagę, iż Beneficjent ma możliwość dopuszczenia częściowej lub całkowitej odpłatności za usługi asystenckie lub opiekuńcze, dla osób innych niż osoby z niepełnosprawnościami i osoby niesamodzielne, których dochód nie przekracza 150% właściwego kryterium dochodowego (na osobę samotnie gospodarującą lub na osobę w rodzinie), o którym mowa w ustawie o pomocy społecznej. Beneficjent może zaproponować własne zasady odpłatności skorelowane z zasadami dotychczas stosowanymi przez beneficjenta. Zasady odpłatności uzależnione są w szczególności od sytuacji materialnej osób niesamodzielnych i ich opiekunów faktycznych, rodzaju usługi i specyfiki grupy docelowej. Stosowanie odpłatności w projekcie musi być zaplanowane i uzasadnione we wniosku o dofinansowanie projektu, przy czym odpłatności te stanowią wkład własny w projekcie (pkt. 6.3.16 Zasad ubiegania się o dofinansowanie; pkt. 7.3.16 Regulaminu konkursu).

Jednocześnie, Instytucja Zarządzająca WRPO 2014+ zwraca uwagę, że możliwość wykorzystania opłat nie może ograniczać udziału w projekcie grupom docelowym wspieranym z EFS. Opłaty powinny być symboliczne i nie stanowić istotnej bariery uczestnictwa w projekcie. Informacja na temat pobierania opłat od uczestników powinna zostać zawarta we wniosku o dofinansowanie projektu i będzie podlegać ocenie pod kątem celowości i ewentualnego ograniczenia dostępu do projektu dla potencjalnych uczestników projektu (pkt. 6.3.17 Zasad ubiegania się o dofinansowanie; pkt. 7.3.17 Regulaminu konkursu).

Ustalone zasady odpłatności mogą obowiązywać także w okresie trwałości projektu. Odpłatność za usługi asystenckie lub opiekuńcze może być jednym z elementów zapewnienia trwałości świadczenia usługi. Przykładowo możliwe jest pobieranie odpłatności za świadczenie usług, które w okresie realizacji projektu były świadczone bezpłatnie.

W momencie składania wniosku o dofinansowanie realizacji projektu  wystarczające jest pełnomocnictwo/upoważnienie do reprezentowania ubiegającego się o dofinansowanie (załącznik wymagany, gdy wniosek jest podpisywany przez osobę/y nieposiadającą/e statutowych uprawnień do reprezentowania Wnioskodawcy lub gdy z innych dokumentów wynika, że uprawnionymi do podpisania wniosku są co najmniej dwie osoby).

Zgodnie z Instrukcją wypełniania wniosku o dofinansowanie projektu w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 w punkcie 2.5. Osoba upoważniona do podpisywania umowy o dofinansowanie/zaciągania zobowiązań należy wpisać imię (imiona) i nazwisko osoby uprawnionej do podejmowania decyzji wiążących w imieniu Wnioskodawcy.

Jeżeli osoba opatrująca wniosek podpisem działa na podstawie pełnomocnictwa lub upoważnienia, to osoba ta powinna zostać wskazana w punkcie 2.5. Upoważnienie do reprezentowania Wnioskodawcy może być dostarczone właściwej IOK już po dokonaniu oceny wniosku, przy czym zgodność podpisu z upoważnieniem oraz aktualność upoważnienia sprawdzana jest przez tę instytucję przed podpisaniem umowy o dofinansowanie. Zgodnie z art. 52 ust. 2 ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 w przypadku stwierdzenia, że pełnomocnictwo lub upoważnienie nie jest skuteczne, właściwa instytucja odstępuje od podpisania umowy o dofinansowanie ze względu na niespełnienie przez wniosek kryteriów, na podstawie których został wybrany do dofinansowania.

Ponadto, w punkcie 10.1. Podpis Wnioskodawcy poprzez wybór opcji “Dodaj pozycję” należy wskazać wszystkie osoby po stronie Wnioskodawcy (partnera wiodącego) upoważnione do podejmowania decyzji związanych z realizowanym projektem, podając ich imię i nazwisko, zajmowane stanowisko oraz datę opatrzenia wniosku podpisem i pieczęcią. Osoba wymieniona w tym punkcie powinna być tożsama z osobą wymienioną w pkt 2.5. Osoba upoważniona do podpisywania umowy o dofinansowanie/zaciągania zobowiązań. Datę należy wypełnić wyłącznie w aplikacji LSI2014+, a nie po wydrukowaniu wniosku. Wniosek powinien zostać opatrzony pieczęcią Wnioskodawcy i imienną pieczęcią osoby upoważnionej wraz z jej podpisem lub, w przypadku braku pieczęci imiennej, czytelnym podpisem osoby upoważnionej.

Zgodnie z powyższym, IZ WRPO 2014+ zwraca uwagę, że pełnomocnictwo/upoważnienie musi zostać sporządzone przed złożeniem wniosku (należy zwrócić uwagę na datę jego sporządzenia, tj. przed datą złożenia wniosku o dofinansowanie projektu). Pełnomocnictwo/upoważnienie nie jest składane wraz z wnioskiem, natomiast jest ono wymagane przez IZ WRPO 2014+ po pozytywnej ocenie wniosku o dofinansowanie realizacji projektu, tj. przed przystąpieniem do negocjacji i w momencie podpisywania umowy o dofinansowanie projektu.

Ponadto, po pozytywnej ocenie wniosku o dofinansowanie realizacji projektu IZ WRPO 2014+  będzie wymagać od podmiotu ubiegającego się o dofinansowanie złożenia właściwego dokumentu organu, który dysponuje budżetem Wnioskodawcy (zgodnie z przepisami o finansach publicznych). W związku z tym po zakończeniu oceny merytorycznej, a przed podpisaniem umowy o dofinansowanie konieczne jest przedłożenie uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej, ponieważ na tym etapie wnioskujący o dofinansowanie zobowiązany jest w uchwale właściwego organu samorządu terytorialnego do zabezpieczenia środków stanowiących wkład własny.

IZ WRPO 2014+ zwraca uwagę, że po podpisaniu umowy o dofinansowanie konieczne jest przedłożenie zmienionej uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej, ponieważ na tym etapie Beneficjent zobowiązany jest w uchwale do zabezpieczenia środków w wysokości całkowitej wartości projektu (dofinansowanie + wkład własny).

Jednocześnie Instytucja Zarządzająca WRPO 2014+ zaznacza, iż jednostka samorządu terytorialnego jest zobowiązana do stosowania przepisów prawa powszechnie obowiązującego, w tym przepisów Ustawy o finansach publicznych.

Zgodnie z Zasadami ubiegania się o dofinansowanie – projekty pozakonkursowe realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne (PCPR, MOPR, ROPS) w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014 –2020, PCPR  mają obowiązek składania projektu w partnerstwie z jednostką organizacyjną samorządu terytorialnego oraz podmiotem ekonomii społecznej (np. przedsiębiorstwem społecznym, podmiotem reintegracyjnym) i/lub organizacjami pozarządowymi, posiadającymi doświadczenie w świadczeniu usług społecznych, np. partnerstwo PCPR, OPS i organizacja pozarządowa/PES.

Zgodnie z Zasadami ubiegania się o dofinansowanie w ramach Działania 7.2 Usługi społeczne i zdrowotne Poddziałania 7.2.1. Efektywność społeczno-zatrudnieniowa jest mierzona wyłącznie w odniesieniu do osób, które są aktywizowane. W przypadku PI 9iv efektywność nie jest mierzona wobec osób niesamodzielnych, które nie są aktywizowane. Pomiar efektywności nie dotyczy zatem osób niepełnosprawnych i starszych korzystających z usług opiekuńczych czy asystenckich, natomiast może dotyczyć ich opiekunów, jeśli projekt przewiduje wsparcie aktywizacji społeczno-zatrudnieniowej dla opiekunów osób niesamodzielnych. Z pomiaru efektywności wyłączone są też 3 grupy osób: osoby będące w pieczy i opuszczające pieczę, nieletni wobec których zastosowano środki zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości, osoby przebywające w Młodzieżowych Ośrodkach Wychowawczych  i Młodzieżowych Ośrodkach Socjoterapii. Wobec dzieci przebywających w placówkach wsparcia dziennego nie stosuje się aktywizacji społeczno-zatrudnieniowej, więc wobec nich także nie ma obowiązku stosowania efektywności społeczno- zatrudnieniowej.

Zgodnie z Kryterium dostępu Projektodawca zobowiązany jest do zachowania trwałości po zakończeniu realizacji projektu co najmniej przez okres odpowiadający okresowi realizacji projektu. Trwałość jest rozumiana jako instytucjonalna gotowość podmiotów do świadczenia usług pomocy w opiece i wychowaniu w ramach placówek wsparcia dziennego, o których mowa w art. 9 pkt 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Oznacza to, że w przypadku wystąpienia popytu na usługę beneficjent musi być gotowy do świadczenia usługi o zakresie zbliżonym do usługi świadczonej w ramach projektu (np. pobyt dzienny) i podobnej jakości. W przypadku niewystąpienia popytu na te usługi nie ma konieczności zatrudnienia kadry, jednak w przypadku wystąpienia popytu na usługę (zgłoszenia się po usługę) kadra ta musi być zatrudniona, a tym samym usługa uruchomiona.

IZ WRPO 2014+ informuje, iż zgodnie z kryterium dostępu dotyczącym partnerstwa projekt powinien być realizowany w partnerstwie z jednostką organizacyjną samorządu terytorialnego (tj. Ośrodkiem Pomocy Społecznej) oraz podmiotem ekonomii społecznej i/lub organizacją pozarządową działającymi w obszarze włączenia społecznego, posiadającymi doświadczenie w świadczeniu usług społecznych. 

Warsztat Terapii Zajęciowej (WTZ) jest podmiotem ekonomi społecznej, zgodnie z definicją zawartą w Wytycznych  w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020.
Z kolei zgodnie z art. 10b ustawy  o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721, z późn. zm.). WTZ mogą być organizowane przez fundacje, stowarzyszenia lub przez inne podmioty. W przedmiotowym przypadku to jednostka samorządu terytorialnego jest organizatorem WTZ, a zgodnie z art. 33 Ustawy wdrożeniowej oraz informacją podaną w Zasadach ubiegania się o dofinansowanie w ramach Działania 7.2 Usługi społeczne i zdrowotne Poddziałania 7.2.1 Usługi społeczne – projekty pozakonkursowe realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020, ogłoszenie otwartego naboru partnerów dotyczy partnerów spoza sektora finansów publicznych.

Zgodnie z Zasadami ubiegania się o dofinansowanie, projekty pozakonkursowe mogą być skierowane do osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, których definicja została zawarta w Wytycznych w obszarze włączenia, w tym dzieci, rodzin z dziećmi, młodzieży, osób starszych i z niepełnosprawnościami oraz osób w ich otoczeniu. Wsparcie kierowane jest do otoczenia osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, o ile jest ono niezbędne dla skutecznego wsparcia osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym.

W związku z powyższym, w przypadku omówionym w przesłanym zapytaniu, głównymi odbiorcami wsparcia i tym samym uczestnikami projektu są dzieci przebywające w pieczy zastępczej, natomiast osoby sprawujące rodzinną pieczę zastępczą oraz ich biologiczne dzieci stanowią ich otoczenie i mogą być uczestnikami projektu, o ile bezpośrednio korzystają z interwencji EFS.

IZ WRPO 2014+ informuje także, iż zarówno dzieci przebywające w pieczy zastępczej, jak również rodzice zastępczy oraz ich dzieci biologiczne stanowią grupę docelową projektu. Należy jednak pamiętać, iż w pierwszej kolejności wsparcie należy kierować do dzieci przebywających w pieczy zastępczej, których udział w projekcie  należy monitorować we wskaźniku kluczowym (wskaźnik produktu) Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych usługami społecznymi świadczonymi w interesie ogólnym w programie, natomiast osoby stanowiące otoczenie, tj. rodziców zastępczych należy monitorować we wskaźniku kluczowym (wskaźnik rezultatu bezpośredniego) Liczba wspartych w programie miejsc świadczenia usług społecznych istniejących po zakończeniu projektu.

Zgodnie z Ustawą  z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.) w celu wspierania rodziny dziecko może zostać objęte opieką i wychowaniem w placówce wsparcia dziennego, w której prowadzone są działania w zakresie organizowania dzieciom czasu wolnego, rozwoju zainteresowań, pokonywania trudności szkolnych czy radzenia sobie z zaburzeniami zachowania.

W związku z powyższym w celu wyrównywania opóźnień w nauce zorganizowanie dla dzieci korepetycji możliwym jest w ramach placówki wsparcia dziennego.

Zgodnie z art. 42 ust. 1 Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.), pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone osobom, które zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe, umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb. Ponadto zgodnie z art.83 ust. 4 ww. ustawy rodzinie zastępczej raz do roku może zostać przyznane świadczenie na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzeniem niezbędnego remontu.

W związku z powyższym oraz z uwagi na fakt, iż ww. formy wsparcia realizowane są w formie świadczeń pieniężnych, które zgodnie z zapisami Wytycznych w obszarze włączenia mogą stanowić jedynie wkład własny do projektu, nie ma możliwości finansowania ich ze środków EFS.

Zgodnie z art. 76 ust. 4 Ustawy  z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.) jednym z zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej jest wspieranie psychologiczno-pedagogiczne rodziny zastępczej poprzez m.in. prowadzenie terapii i poradnictwa, które ma na celu zachowanie i wzmocnienie ich kompetencji oraz przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego. W związku z powyższym w ramach projektu można zapewnić rodzinie zastępczej spotkania indywidualne z psychologiem oraz spotkania indywidualne z superwizorem.

Zasady ubiegania się o dofinansowanie wskazują, iż możliwy zakres usług
w projektach poprawiających dostęp do usług wsparcia rodziny i systemu pieczy zastępczej określa Ustawa  z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.). Zgodnie z art. 51 ww. ustawy „Rodzina zastępcza zawodowa oraz prowadzący rodzinny dom dziecka są obowiązani do systematycznego podnoszenia swoich kwalifikacji, w szczególności przez udział w szkoleniach”. Ponadto w art. 76 ust. 4 pkt. 5 ww. ustawy wskazano, iż do zadań organizatora rodzinnej pieczy należy m.in. zapewnianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji, biorąc pod uwagę ich potrzeby. Jeżeli zatem Wnioskodawca wykaże zapotrzebowanie na szkolenie, służące poszerzeniu kompetencji rodziców zastępczych, a jego tematyka zbliżona będzie do zagadnień poruszanych w programie zajęć przeprowadzanych w ramach szkoleń dla kandydatów do sprawowania pieczy zastępczej organizowanych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2011 r. w sprawie szkoleń dla kandydatów do sprawowania pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 r., nr 274, poz. 1620) oraz przyczyni się ono do poprawy funkcjonowania tych rodzin, może zostać sfinansowane w ramach projektu. IZ WRPO 2014+ podkreśla zatem, iż w ocenie kwalifikowalności szkolenia dla rodziców zastępczych, pełniącego rolę szkolenia rozwojowego, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim indywidualną diagnozę rodziny, co oznacza, iż zakres tematyczny szkolenia powinien wynikać z przygotowanego dla rodziny planu pracy.

Biorąc pod uwagę powyższe należy zauważyć, iż szkolenia np. z  pedagogiki zabawy, pierwszej pomocy przedmedycznej, rozwoju seksualności dzieci, masażu Shentala, I poziomu Integracji sensorycznej, pracy z dziećmi z zespołem FAS (Zespół Alkoholowy Płodu) mogą zostać zorganizowane w ramach działań projektowych.

Art. 57 ust. 1a Ustawy  z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.), iż „W przypadku gdy w rodzinie zawodowej lub rodzinie zastępczej niezawodowej przebywa więcej niż 3 dzieci, na wniosek rodziny zastępczej zatrudnia się osobę do pomocy przy sprawowaniu opieki nad dziećmi i przy pracach gospodarskich”. Zatrudnienie osób do pomocy w przypadku, gdy w rodzinie zastępczej przebywa 3 bądź mniej dzieci jest również możliwe w szczególnie uzasadnionych przypadkach, zgodnie art. 57 ust. 2 ww. ustawy.

W związku z powyższym w sytuacji wystąpienia potrzeby zapewnienia krótkookresowej, doraźnej opieki dzieciom przebywającym w pieczy zastępczej, np. gdy zaistnieje konieczność wyjazdu z jednym z dzieci do lekarza, na okresową ocenę sytuacji dzieci w pieczy zastępczej, na sprawę sądową możliwym jest zatrudnienie dodatkowej osoby. Koszt zatrudnienia osoby do opieki powinien być racjonalny oraz adekwatny do zakresu świadczonych usług. Jednocześnie IZ WRPO 2014+ wskazuje, iż w przypadku czasowego  niesprawowania opieki nad dzieckiem przez rodzinę zastępczą (spowodowanego, np. udziałem w szkoleniach, pobytem w szpitalu lub nieprzewidzianymi zdarzeniami losowymi) opieka nad dziećmi zgodnie z zapisami art. 73 Ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej może zostać powierzona rodzinie pomocowej.

W związku z powyższym nie ma możliwości opłacenia w ramach projektu leczenia, w tym np. stomatologicznego lub psychiatrycznego dla dzieci przebywających w pieczy zastępczej.

Jak wskazano w pkt. 6.2.1 Zasad ubiegania się o dofinansowanie dla zapewnienia demarkacji pomiędzy usługami społecznymi realizowanymi w ramach działania 7.2 a usługami aktywnej integracji realizowanymi w ramach działania 7.1 IZ WRPO 2014+ informuje, iż działania na rzecz usamodzielniania osób opuszczających pieczę zastępczą możliwe do realizacji w ramach niniejszego naboru dotyczą jedynie usług świadczonych w formie mieszkania wspomaganego. Jednakże dla zapewnienia kompleksowości wsparcia świadczonego na rzecz osób opuszczających pieczę zastępczą, zaleca się komplementarność prowadzonych działań z działaniami prowadzonymi w ramach PI 9i (Działanie 7.1). Mając na uwadze powyższe IZ WRPO 2014+ zauważa, iż dla dzieci (pełnoletnich), będących w pieczy zastępczej nie może zostać sfinansowany zarówno kurs prawa jazdy kategorii B, jak również inne kursy czy szkolenia.

Zgodnie z rozdz. 2 Ustawy  z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.) asystent rodziny stanowi formę wsparcia dla rodzin przeżywających problemy opiekuńczo-wychowawcze. Natomiast zgodnie z art. 77 ww. ustawy rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka obejmuje się, na ich wniosek, opieką koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. W związku z powyższym w celu wsparcia rodziny zastępczej w ramach projektu istnieje możliwość zatrudnienia koordynatora pieczy zastępczej, a nie asystenta rodziny, jak wskazano w pytaniu. 

Zgodnie ze Szczegółowym Opisem Osi Priorytetowych Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego w ramach Poddziałania 7.2.1 nie będą finansowane kampanie promocyjne (działania upowszechniające będą realizowane wyłącznie jako uzupełnienie działań wdrożeniowych). Działania integracyjne (np. spotkania plenerowe) organizowane mogą być w ramach Poddziałania 7.1.1, którego wspieranie obejmuje m.in. działania, mające na celu integrację i aktywizację społeczno-zawodową osób, rodzin/grup/środowisk zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, poprzez wykorzystanie instrumentów aktywizacji o charakterze środowiskowym – m.in. spotkania związane np. z realizacją programów aktywności lokalnej. 

Zgodnie z art. 40 ust. 1 Ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. rodzina zastępcza oraz rodzinny dom dziecka zapewniają dziecku całodobową opiekę i wychowanie, w szczególności zaspokajają jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne. Ponadto zgodnie z art. 80 oraz art.115 ww. ustawy rodzinie zastępczej, prowadzącemu rodzinny dom dziecka oraz placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego przysługują środki finansowe
na utrzymanie dziecka. Środki te mogą być przeznaczone m.in. na zajęcia kulturalne, rekreacyjne i sportowe. W związku z powyższym oraz z uwagi na fakt, iż ww. wsparcie realizowane jest w formie świadczeń pieniężnych (które zgodnie z zapisami Wytycznych w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa mogą stanowić jedynie wkład własny do projektu), brak jest możliwości finansowania powyższych działań ze środków EFS. Jednocześnie IZ WRPO 2014+ informuje, iż działania integracyjne realizowane mogą być w ramach Poddziałania 7.1.1. 

Zgodnie z zapisem art. 76 ust. 4 pkt. 10 Ustawy  z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.), do zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej należy w szczególności zapewnianie pomocy prawnej osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, w szczególności w zakresie prawa rodzinnego. W związku z powyższym Beneficjent może finansować w ramach projektu dyżur prawnika dla rodzin zastępczych.

W ramach Poddziałania 7.2.1 możliwe jest finansowanie zatrudnienia pracownika socjalnego w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia skutecznych i efektywnych działań z zakresu ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej - np. w zakresie prac zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka, jako opiekuna usamodzielnienia  lub w zakresie wywiadu środowiskowego (w sytuacji pozyskania informacji o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych). Ponadto podstawa do zatrudnienia pracownika socjalnego może wynikać z czynności niezbędnych do efektywnego  świadczenia usług opiekuńczych i asystenckich – np. przeprowadzenie wywiadu środowiskowego poprzedzające wydanie decyzji o udzieleniu świadczenia, zgodnie z Ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r., poz. 163). Należy jednak zwrócić uwagę, iż wymiar zatrudnienia pracownika socjalnego musi bezpośrednio wynikać z zaplanowanych w projekcie zadań, zgodnie z wybranym typem projektu
w ramach Poddziałania 7.2.1 WRPO 2014+ i nie może wykraczać poza działania wskazane w ww. ustawie oraz ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Zgodnie z art.140 ust. 1 Ustawy  z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.) osobie opuszczającej pieczę zastępczą, po osiągnięciu pełnoletności, może być przyznana pomoc na usamodzielnienie. W ramach Poddziałania 7.2.1 jest możliwość realizacji projektów na rzecz osób usamodzielnianych, a dopuszczalną formą wsparcia jest pobyt w mieszkaniu wspomaganym. Koszt  wynajmu takiego mieszkania będzie wydatkiem kwalifikowanym. Należy jednak pamiętać, iż zgodnie
z kryterium dostępu w ramach przedmiotowego konkursu, Beneficjent zobowiązany jest do zapewnienia trwałości miejsc świadczenia usług społecznych utworzonych w ramach projektu po jego zakończeniu, co najmniej przez okres odpowiadający okresowi realizacji projektu. 

W celu zwiększenia wpływu na dobór Asystenta osobistego/Asystenta osób niepełnosprawnych, IZ WRPO 2014+ zaleca wprowadzenie przez podmiot realizujący projekt arkusza diagnostycznego dla osób z niepełnosprawnością (zwane dalej ON), który będzie zawierał informacje dotyczące dysfunkcji ON, jej warunków lokalowych, czynności dnia codziennego oraz oczekiwań wobec asystenta. IZ WRPO 2014+ zaleca, aby dobór asystenta uwzględniał informacje zawarte ww. arkuszu diagnostycznym. Szczegółowe informacje dotyczące doboru Asystenta osobistego do ON zostały zawarte w Zasadach ubiegania się o dofinansowanie w ramach Działania 7.2 Usługi społeczne i zdrowotne Poddziałania 7.2.1 Usługi społeczne – projekty pozakonkursowe realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014–2020 (zwane dalej Zasadami ubiegania się o dofinansowanie). IZ WRPO 2014+ zwraca uwagę, iż zgodnie z Wytycznymi w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020 usługi opiekuńcze są świadczone dla osób niesamodzielnych, natomiast usługi asystenckie są świadczone dla osób z niepełnosprawnościami.

Odnosząc się do drugiej części pytania IZ WRPO 2014+ informuje, że Beneficjenci są zobowiązani do ponoszenia wydatków zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych (zwana dalej Pzp) lub zasadą konkurencyjności opisaną m.in. w Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy Pzp, które znalazły swoje odzwierciedlenie w w/w Wytycznych – Zasady konkurencyjności nie stosuje się do zamówień publicznych, których przedmiotem są dostawy i usługi określone w art. 4 ustawy Pzp m.in. do umów z zakresu prawa pracy (art. 4 pkt 4). W związku z tym w zależności od przewidywanej przez Państwa formy zatrudnienia asystentów (umowa o pracę, umowa cywilno-prawna) zasada ta będzie lub nie będzie stosowana. W przypadku podjęcia decyzji o zatrudnieniu asystenta na podstawie umowy cywilno-prawnej będzie się to wiązało z koniecznością udzielenia zamówienia publicznego zgodnie z zapisami ustawy Pzp. Podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wnioskodawcy, bez podatku od towarów i usług (kwota netto), ustalone przez zamawiającego.

Zgodnie z kryterium dostępu nr 4 projekt powinien być realizowany w partnerstwie. W przypadku projektu partnerskiego umowa o dofinansowanie projektu jest zawierana z Partnerem wiodącym, o którym mowa w art. 33 ust. 5 pkt 4 Ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020, będącym Beneficjentem, odpowiedzialnym za przygotowanie i realizację projektu. W związku z powyższym do zapewnienia trwałości miejsc świadczenia usług społecznych utworzonych w ramach projektu (kryterium nr 3) zobowiązany jest Beneficjent, który to jednocześnie ponosi odpowiedzialność za działania lub zaniechania Partnera.  

W odniesieniu do kryterium trwałości projektu, trwałość ta oznacza instytucjonalną gotowość podmiotów do świadczenia usług społecznych o zakresie zbliżonym do usług świadczonych w ramach projektu i w podobnej jakości. Oznacza to, że w przypadku wystąpienia popytu na usługę beneficjent musi być gotowy do świadczenia usługi o zakresie zbliżonym do usługi świadczonej w ramach projektu (np. pobyt dzienny) i podobnej jakości. W przypadku niewystąpienia popytu na te usługi nie ma konieczności zatrudnienia kadry, jednak w przypadku wystąpienia popytu na usługę (zgłoszenia się po usługę) kadra ta musi być zatrudniona, a tym samym usługa uruchomiona. Aktualna informacja dotycząca liczby miejsc oferowanych przez podmiot po projekcie w okresie trwałości musi być obowiązkowo opublikowana na stronie internetowej Beneficjenta. Potencjalni odbiorcy usług muszą mieć dostęp do informacji o tym, że mogą zgłosić się po usługę. 

Zgodnie z Wytycznymi w zakresie monitorowania postępu rzeczowego realizacji programów operacyjnych na lata 2014-2020 uczestnikiem projektu jest osoba fizyczna bez względu na wiek lub podmiot bezpośrednio korzystający z interwencji. Bezpośrednie wsparcie uczestnika to wsparcie, na które zostały przeznaczone określone środki, świadczone na rzecz konkretnej osoby/podmiotu, prowadzące do uzyskania korzyści przez uczestnika.

W związku z powyższym głównymi odbiorcami wsparcia i tym samym uczestnikami projektu są dzieci przebywające w pieczy zastępczej, natomiast osoby sprawujące rodzinną pieczę zastępczą oraz ich biologiczne dzieci, a także kandydaci do sprawowania rodzinnej pieczy zastępczej stanowią ich otoczenie i mogą być uczestnikami projektu, o ile bezpośrednio korzystają z interwencji EFS.

IZ WRPO 2014+ informuje także, iż zarówno dzieci przebywające w pieczy zastępczej, jak również rodzice zastępczy oraz ich dzieci biologiczne, a także kandydaci do sprawowania rodzinnej pieczy zastępczej stanowią grupę docelową projektu. Należy jednak pamiętać, iż w pierwszej kolejności wsparcie należy kierować do dzieci przebywających w pieczy zastępczej, których udział w projekcie należy monitorować we wskaźniku kluczowym (wskaźnik produktu) Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych usługami społecznymi świadczonymi w interesie ogólnym w programie, natomiast osoby stanowiące otoczenie, tj. rodziców zastępczych, kandydatów do sprawowania rodzinnej pieczy zastępczej należy monitorować we wskaźniku kluczowym (wskaźnik rezultatu bezpośredniego) Liczba wspartych w programie miejsc świadczenia usług społecznych istniejących po zakończeniu projektu.

IZ WRPO 2014+ informuje, iż w sytuacji, gdy uczestnikiem projektu będzie dziecko umieszczone w pieczy zastępczej, deklarację uczestnictwa powinien podpisać opiekun prawny dziecka.

Zgodnie z Wytycznymi w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020 usługi organizowane w ramach projektu (zarówno opiekuńcze jak i asystenckie) mogą być realizowane również w formie niestacjonarnej  - bez konieczności tworzenia miejsc dziennego czy całodobowego pobytu, jako usługi świadczone w lokalnej społeczności.

Zgodnie z Zasadami ubiegania się o dofinansowanie w ramach Działania 7.2 Usługi społeczne i zdrowotne Poddziałania 7.2.1 Usługi społeczne – projekty pozakonkursowe realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020, Projektodawca powinien zapewnić, że w placówkach wsparcia dziennego w formie opiekuńczej oraz placówkach prowadzonych w formie pracy podwórkowej obowiązkowo realizowane są zajęcia rozwijające co najmniej dwie z ośmiu kompetencji kluczowych wskazanych w zaleceniu Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2006/962/WE) (Dz. Urz. UE L 394 z 30.12.2006). Jednocześnie, możliwa jest również realizacja wsparcia w zakresie kompetencji kluczowych w ramach działalności placówek opiekuńczo-wychowawczych w których przebywa do 14 osób.

Zgodnie z Zasadami ubiegania się o dofinansowanie w projekcie finansowane mogą być działania prowadzące do odejścia od opieki instytucjonalnej, tj. od opieki świadczonej w placówkach opiekuńczo-wychowawczych powyżej 14 dzieci do usług świadczonych w lokalnej społeczności poprzez tworzenie rodzinnych form pieczy zastępczej oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych mających pod opieką jednocześnie nie więcej niż 14 osób. W związku z powyższym w ramach projektu kwalifikowalne będą wydatki związane z tworzeniem nowych podmiotów spełniających wymogi związane ze świadczeniem usług w lokalnej społeczności – rodzinnych form pieczy i placówek opiekuńczo wychowawczych do 14 dzieci. W związku z przeprowadzoną restrukturyzacją uczestnikami projektu zostaną dzieci objęte wsparciem nowo tworzonych podmiotów (oraz umieszczone w rodzinnych formach pieczy zastępczej), które korzystać będą ze wsparcia oferowanego w ramach projektu – projekt nie powinien skupiać się jedynie na zmianach administracyjno-organizacyjnych.

Z uwagi na regulacje zawarte w Ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, zapisy Zasad ubiegania się o dofinansowanie, w zakresie dotyczącym liczby osób objętych wsparciem w ramach usług świadczonych w lokalnej społeczności w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, należy interpretować zgodnie z zapisami ww. ustawy tj. jako placówki obejmujące wsparciem nie więcej niż 14 osób. W związku z powyższym, nowo tworzone placówki opiekuńczo-wychowawcze mogą obejmować wsparciem jednocześnie nie więcej niż 14 osób.

Dla zapewnienia demarkacji pomiędzy usługami społecznymi realizowanymi w ramach Działania 7.2, a usługami aktywnej integracji realizowanymi w ramach Działania 7.1, IZ WRPO 2014+ informuje, iż szkolenia zawodowe, kursy językowe, doradztwo zawodowe są kwalifikowalne w projektach realizowanych w ramach Działania 7.1. Możliwy do przeprowadzenia w ramach usług społecznych zakres szkoleń dotyczy tylko kształcenia opiekunów faktycznych w celu zwiększenia ich umiejętności w zakresie opieki nad osobami niesamodzielnymi, asystentów osób niepełnosprawnych jak i asystentów osobistych oraz kształcenia kandydatów na rodziny zastępcze i/lub rodzinne domy dziecka. W związku z faktem, iż kursy dotyczące umiejętności uczenia się, zajęcia kulturalne oraz sportowe stanowią kompetencje kluczowe wskazane w zaleceniu Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2006/962/WE) i są realizowane w placówkach wsparcia dziennego, IZ WRPO 2014+, informuje, iż ww. zajęcia będą możliwe do przeprowadzenia również w placówkach opiekuńczo-wychowawczych poniżej 14 dzieci.

W ramach projektu realizowanego w Podziałaniu 7.2.1 możliwe będzie zatrudnienie zarówno opiekunów osób niesamodzielnych, asystentów osób niepełnosprawnych jak i asystentów osobistych osób z niepełnosprawnością (adekwatnie do zidentyfikowanych w diagnozie potrzeb). Jednocześnie w ramach projektu możliwe będzie również przeszkolenie asystentów osobistych przed rozpoczęciem świadczenia przez nich usług na rzecz osób z niepełnosprawnościami. W obawie przed niskimi kwalifikacjami asystentów osobistych, jakością prowadzonych szkoleń oraz w obliczu braku standardów usługi asystenta osoby niepełnosprawnej IZ WRPO 2014+ w Zasadach ubiegania się o dofinansowanie rekomendowała wymogi dla kandydatów na asystenta osobistego. Beneficjent może też realizować działania wspierające opiekunów faktycznych w opiece nad osobami niesamodzielnymi, w szczególności poprzez kształcenie, w tym szkolenie i zajęcia praktyczne oraz wymianę doświadczeń dla opiekunów faktycznych, zwiększających ich umiejętności w zakresie opieki nad osobami niesamodzielnymi.

Mobilne usługi opiekuńcze (dostosowane do indywidualnych potrzeb uczestników projektu, wykonywane zgodnie z wymogami usług świadczonych w lokalnej społeczności) mogą być realizowane w ramach 2 typu projektu (usługi poprawiające dostęp do usług opiekuńczych i asystenckich).

Jednocześnie IZ WRPO 2014+ informuje, iż w ramach 1 typu projektu (projekty poprawiające dostęp do usług wsparcia rodziny i systemu pieczy zastępczej) również możliwa jest realizacja usług w postaci wsparcia m.in. psychologa, jednak organizowanie takich usług w szkołach wymagałoby specjalnego (dodatkowego) uzasadnienia. Usługi te, skierowane do dzieci przebywających w pieczy lub rodzin przeżywających trudności w pełnieniu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, powinny być przede wszystkim zindywidualizowane oraz spełniać wymogi związane z realizacją usług w lokalnej społeczności.

Zgodnie z art. 33 Ustawy wdrożeniowej oraz informacją podaną w Zasadach ubiegania się o dofinansowanie w ramach Działania 7.2 Usługi społeczne i zdrowotne Podziałania 7.2.1 Usługi społeczne-projekty pozakonkursowe realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na latach 2014-2020 w celu wspólnej realizacji projektu, w zakresie określonym przez instytucję zarządzającą krajowym programem operacyjnym albo instytucję zarządzającą regionalnym programem operacyjnym, może zostać utworzone partnerstwo przez podmioty wnoszące do projektu zasoby ludzkie, organizacyjne, techniczne lub finansowe, realizujące wspólnie projekt, zwany dalej „projektem partnerskim”, na warunkach określonych w porozumieniu albo umowie o partnerstwie.

PCPR (oraz inne podmioty o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych) dokonując wyboru partnerów spoza sektora finansów publicznych zobowiązany jest do zachowania zasady przejrzystości i równego traktowania podmiotów, tj. w szczególności zobowiązany jest do:

1) ogłoszenia otwartego naboru partnerów na swojej stronie internetowej wraz ze wskazaniem co najmniej 21-dniowego terminu na zgłaszanie się partnerów;

2) uwzględnienia przy wyborze partnerów: zgodności działania potencjalnego partnera z celami partnerstwa, deklarowanego wkładu potencjalnego partnera w realizację celu partnerstwa, doświadczenia w realizacji projektów o podobnym charakterze;

3) podania do publicznej wiadomości na swojej stronie internetowej informacji o podmiotach wybranych do pełnienia funkcji partnera.
Wybór partnerów spoza sektora finansów publicznych jest dokonywany przed złożeniem wniosku o dofinansowanie projektu partnerskiego.

Obowiązek ogłoszenia otwartego naboru partnerów na stronie internetowej nie dotyczy sytuacji, gdy PCPR (oraz inny podmiot o którym mowa w art. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych) wybiera partnera należącego do sektora finansów publicznych.

Instytucja Zarządzająca informuje, iż zgodnie z Uchwałą nr 1503/2016 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 8 stycznia 2016 roku zmieniono zapis zasad ubiegania się o dofinansowanie w ramach Poddziałania 7.2.1 w pkt. 2.4.3, który przyjął brzmienie:

Nabór wniosków o dofinansowanie projektu w wersji elektronicznej będzie prowadzony od dnia 30 grudnia 2015 r. od godziny 0.00 do dnia 29 lutego 2016 r. do godziny 15.30. Planowany termin zakończenia oceny wniosków przypada na kwiecień 2016 r. Jednocześnie IZ dołoży wszelkich starań, aby przyspieszyć termin zakończenia oceny wniosków.

W odniesieniu do kryterium trwałości projektu, trwałość ta oznacza instytucjonalną gotowość podmiotów do świadczenia usług społecznych o zakresie zbliżonym do usług świadczonych w ramach projektu i o podobnej jakości. Oznacza to, że w przypadku wystąpienia popytu na usługę (w tym przypadku wystąpienia popytu na usługi asystenckie i opiekuńcze świadczone w miejscu zamieszkania) Beneficjent musi być gotowy do świadczenia usługi o zakresie zbliżonym do usługi świadczonej w ramach projektu i podobnej jakości np. teleopieki. W przypadku niewystąpienia popytu na te usługi nie ma konieczności zatrudnienia kadry, jednak w przypadku wystąpienia popytu na usługę (zgłoszenia się po usługę) kadra ta musi być zatrudniona, a tym samym usługa uruchomiona. Aktualna informacja dotycząca liczby miejsc oferowanych przez podmiot po projekcie w okresie trwałości musi być obowiązkowo opublikowana na stronie internetowej Beneficjenta. Potencjalni odbiorcy usług muszą mieć dostęp do informacji o tym, że mogą zgłosić się po usługę (pkt. 6.1.21 Zasad ubiegania się o dofinansowanie w ramach Działania 7.2 Usługi społeczne i zdrowotne, Poddziałania 7.2.1 Usługi społeczne – projekty pozakonkursowe realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne). Zgodnie z kryterium dostępu dla projektów realizowanych w ramach Poddziałania 7.2.1 Usługi społeczne – projekty pozakonkursowe realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne Beneficjent zapewnia trwałość miejsc świadczenia usług społecznych utworzonych w ramach projektu po jego zakończeniu, co najmniej przez okres odpowiadający okresowi realizacji projektu. Okres ten wynosi co najmniej 24 miesiące. Jako miejsce świadczenia usług społecznych należy rozumieć:

1. miejsce wsparte ze środków EFS, na którym świadczona jest usługa społeczna lub miejsce gotowe do świadczenia usługi społecznej po zakończeniu projektu; są to miejsca między innymi w placówkach dziennego pobytu, świetlicach, mieszkaniach o charakterze wspomaganym,
2.  osoba, np. asystent czy opiekun osób niesamodzielnych, który otrzymał wsparcie EFS (np. szkolenie), świadcząca lub gotowa do świadczenia usługi społecznej po zakończeniu projektu. Zakres świadczonych usług określony jest w Wytycznych w zakresie zasad realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020.

Dla zapewnienia demarkacji pomiędzy usługami społecznymi realizowanymi w ramach Działania 7.2, a usługami aktywnej integracji realizowanymi w ramach Działania 7.1, IZ WRPO 2014+ informuje, iż staże i szkolenia zawodowe, są kwalifikowalne w projektach realizowanych w ramach Działania 7.1. Możliwy do przeprowadzenia w ramach  społecznych zakres szkoleń dotyczy tylko kształcenia opiekunów faktycznych w celu zwiększenia ich umiejętności w zakresie opieki nad osobami niesamodzielnymi, asystentów osób niepełnosprawnych jak i asystentów osobistych oraz kształcenia kandydatów na rodziny zastępcze i/lub tylko rodzinne domy dziecka. W nawiązaniu do kwestii dotyczącej wyjazdu dla rodzin przeżywających problemy w realizowaniu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz usamodzielnianych wychowanków pieczy zastępczej oraz ich rodzin, IZ WRPO 2014+ informuje, ww. wyjazd stanowi wydatek niekwalifikowany w ramach Poddziałania 7.2.1, może być natomiast zorganizowany w ramach Działania 7.1. (jako działania o charakterze środowiskowym).

Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej rodzinom     dysfunkcyjnym należy zapewnić wsparcie, które polega na wzmocnieniu funkcji rodziny, rozwijaniu umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziny, podniesieniu świadomości  w zakresie planowania rodziny oraz pomocy w integracji rodziny. Ww. wsparcie jest  udzielane przez prace z rodziną (w tym m.in. działania asystenta rodziny, terapie i    mediacje, usługi opiekuńcze i specjalistyczne, pomoc prawną, grup wsparcia i grup samopomocowych) działania placówek wsparcia dziennego oraz rodzin wspierających.

Jednocześnie informujemy, iż działania na rzecz usamodzielniania osób opuszczających pieczę zastępczą możliwe do realizacji w ramach niniejszego naboru dotyczą jedynie usług świadczonych w formie mieszkania wspomaganego.

W ramach typu 2  Projekty poprawiające dostęp do usług opiekuńczych i asystenckich dopuszcza się finansowanie działań zwiększających mobilność autonomię i bezpieczeństwo osób z niepełnosprawnościami oraz osób niesamodzielnych np. poprzez likwidowanie barier architektonicznych w miejscu zamieszkania,  sfinansowania wypożyczenia sprzętu niezbędnego do opieki nad osobami niesamodzielnymi lub sprzętu zwiększającego samodzielność osób, usługi dowożenia posiłków, przewóz  do miejsca pracy lub ośrodka wsparcia. Ww. działania mają charakter uzupełniający i nie stanowią głównej formy wsparcia jaką są usługi opiekuńcze w przypadku osób niesamodzielnych oraz usługi asystenckie w przypadku osób z niepełnosprawnością.

Zlikwidowanie bariery architektoniczne, pomoc psychologiczna oraz zajęcia z rehabilitantem stanowią działania uzupełniające na rzecz poprawy jakości życia osób z niepełnosprawnością i nie są wystarczającymi formami ich wsparcia. Projekty na rzecz osób z niepełnosprawnością służą przed wszystkim poprawie dostępu od usług asystenckich i to działanie należy zaplanować w projekcie. Ponadto IŻ WRPO 2014+ informuje, iż wsparcie świadczone w ramach usług asystenckich jest wsparciem wysokiej jakości dostosowanym do indywidualnych potrzeb osób wynikających z poszczególnych rodzajów niepełnosprawności oraz zakresu czynności wykonywanych przez asystenta w ramach usługi asystenckiej.

W nawiązaniu do kwestii dotyczącej wskaźnika efektywności społeczno-zatrudnieniowej IZ WRPO 2014+ informuje, iż wobec rodzin/kobiet przeżywających problemy opiekuńczo-wychowawcze, rodziców zastępczych, osób prowadzących rodzinny dom dziecka, usamodzielnionych wychowanków, osób starszych i niesamodzielnych, osób niepełnosprawnych (w stopniu umiarkowanym i znacznym) nie ma zastosowania pomiar ww. wskaźnika. Zgodnie z Zasadami ubiegania się o dofinansowanie w ramach Działania 7.2 Usługi społeczne i zdrowotne Poddziałania 7.2.1. Efektywność społeczno-zatrudnieniowa jest mierzona wyłącznie w odniesieniu do osób, które są aktywizowane. W przypadku PI 9 iv efektywność nie jest mierzona wobec osób niesamodzielnych, które nie są aktywizowane. Pomiar efektywności nie dotyczy zatem osób niepełnosprawnych i starszych korzystających z usług opiekuńczych czy asystenckich, natomiast może dotyczyć ich opiekunów, jeśli projekt przewiduje wsparcie aktywizacji społeczno-zatrudnieniowej dla opiekunów osób niesamodzielnych. Z pomiaru efektywności wyłączone są też 3 grupy osób: osoby będące w pieczy i opuszczające pieczę, nieletni wobec których zastosowano środki zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości, osoby przebywające w Młodzieżowych Ośrodkach Wychowawczych i Młodzieżowych Ośrodkach Socjoterapii. Wobec dzieci przebywających w placówkach wsparcia dziennego nie przewiduje się aktywizacji społeczno-zatrudnieniowej, wiec wobec nich także nie ma obowiązku stosowania efektywności społeczno-zatrudnieniowej.

Pojęcie instrumenty ma zastosowanie do projektów aktywnej integracji w ramach Poddziałania 7.1.1. Projekty realizowane w ramach Poddziałania 7.2.1 powinny dotyczyć kompleksowego wsparcia grupy docelowej i być dostosowane do indywidualnych potrzeb. Projektodawca określając liczbę i rodzaj form wsparcia jest zobowiązany do przeprowadzenia odpowiedniej diagnozy sytuacji życiowej beneficjenta ostatecznego. Nie ma natomiast konkretnej liczby form wsparcia, jaką musieliby zostać objęci beneficjenci ostateczni.

Likwidacja barier architektonicznych (w tym np. wykonanie podjazdu do budynku, zainstalowanie windy w budynku) podlega finansowaniu w ramach cross-financingu. Cross-financing w ramach projektów współfinansowanych z EFS może dotyczyć wyłącznie takich kategorii wydatków, bez których realizacja projektu nie byłaby możliwa, w szczególności w związku z zapewnieniem realizacji zasady równości szans, a zwłaszcza potrzeb osób z niepełnosprawnościami.  W ramach projektów współfinansowanych z EFS wartość wydatków poniesionych na zakup środków trwałych o wartości jednostkowej równej i wyższej niż 350 PLN netto w ramach kosztów bezpośrednich projektu oraz wydatków w ramach cross-financingu nie może łącznie przekroczyć 10 % wydatków projektu, chyba że inny limit wskazano dla danego typu projektów w Programie Operacyjnym  lub Szczegółowym Opisie Osi Priorytetowych. Wydatki ponoszone na zakup środków trwałych oraz cross-financing powyżej dopuszczalnej kwoty określonej w zatwierdzonym wniosku o dofinansowanie projektu są niekwalifikowalne.

W odpowiedzi na pytanie dotyczące usług opiekuńczych IZ WRPO 2014+ informuje, iż osoby, o których mowa w pkt 19 str. 31 Wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020 (dalej zwanych Wytycznymi w obszarze włączenia) powinny być wyłączone z obowiązku odpłatności za usługi asystenckie lub opiekuńcze. Możliwość wprowadzenia odpłatności, o których mowa w Wytycznych w obszarze włączenia dotyczy osób innych niż wskazano powyżej (pkt 21 na str. 31).

Przyznanie świadczeń uczestnikom projektu następuje w formie decyzji administracyjnej (art. 106 ust.1 ustawy o pomocy społecznej). Świadczeniami z pomocy społecznej są usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, przy czym ośrodek pomocy społecznej przyznając je, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia. Rada gminy określa, w drodze uchwały szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze oraz szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat (art. 36 i 50). W związku
z powyższym wydanie decyzji o odstąpieniu od płatności za usługi opiekuńcze powinno nastąpić zgodnie z w/w Ustawą.

Liczba uczestników projektu zawarta w algorytmie podziału środków zawiera osoby zagrożone ubóstwem i wykluczeniem społecznym oraz osoby z ich otoczenia, w tym opiekunów faktycznych osób niesamodzielnych. 

Liczba wspartych w programie miejsc świadczenia usług społecznych istniejących po zakończeniu projektu IZ WRPO 2014+ informuje, iż zgodnie z załącznikiem 7.1 Zasad ubiegania się o dofinansowanie w ramach Działania 7.2 Usługi społeczne i zdrowotne Poddziałania 7.2.1 Usługi społeczne – projekty pozakonkursowe realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014 –2020  miejscem świadczenia usługi społecznej jest: miejsce wsparte ze środków EFS (…) albo osoba, np. asystent czy opiekun osób niesamodzielnych, który otrzymał wsparcie EFS (np. szkolenie). Interpretacja właściwego Ministra ds. rozwoju wskazuje, iż miejscem świadczenia usługi może być również osoba, której wynagrodzenie jest finansowane ze środków projektu, świadcząca lub gotowa do świadczenia usługi społecznej po zakończeniu projektu.

Zgodnie z Wytycznymi w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa  z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020 pomoc w opiece i wychowaniu dziecka może odbywać się poprzez usługi placówek wsparcia dziennego prowadzonych również w formie pracy podwórkowej realizowanej przez wychowawcę.

W ramach projektu poprawiającego dostęp do usług wsparcia rodziny i systemu pieczy zastępczej (1 typ wsparcia) możliwe jest utworzenie pokoju spotkań rodziców biologicznych z dziećmi przebywającymi w pieczy zastępczej. Zgodnie z Ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.) dziecko ma prawo do utrzymywania osobistych kontaktów z rodzicami, z wyjątkiem przypadków, w których są zakazał takich kontaktów (art. 4 pkt. 1). Ponadto, rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej należy zapewnić pomoc w integracji rodziny (art. 8 ust. 1 pkt. 5), a w przypadku umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej, należy zapewnić pracę z rodziną, umożliwiającą powrót dziecka do rodziny (art. 33 pkt. 1).

Jednocześnie IZ WRPO 2014+ zwraca uwagę, iż planują w ramach projektu wydatki związane z wyposażeniem oraz przystosowaniem do potrzeb dzieci pokoju spotkań, należy pamiętać, iż jak zapisano w pkt. 6.1.3. Zasad ubiegania się o dofinansowanie w ramach Działania 7.2. Usługi społeczne i zdrowotne Poddziałania 7.2.1 Usługi społeczne – projekty pozakonkursowe realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 w ramach przedmiotowego naboru wartość wydatków poniesionych na zakup środków trwałych o wartości jednostkowej równej i wyższej 350 PLN netto w ramach kosztów bezpośrednich projektu oraz wydatków w ramach cross-financingu nie może łącznie przekroczyć 10% wydatków projektu. Ponadto, zgodnie z kryterium dostępu, Projektodawca zobowiązany jest zapewnić trwałość miejsc świadczenia usług społecznych utworzonych w ramach projektu po jego zakończeniu, co najmniej przez okres odpowiadający okresowi realizacji projektu. Trwałość należy rozumieć jako instytucjonalną gotowość podmiotów do świadczenia usług podobnej jakości oraz w zakresie zbliżonym do usług świadczonych w ramach projektu.

IZ WRPO 2014+ informuje także, iż zasadność oraz racjonalność kosztów przygotowania pokoju spotkań będzie polegała weryfikacji dokonywanej na etapie oceny wniosku o dofinansowanie projektu przez Komisję Oceny Projektu.

Działaniem możliwym do realizacji w ramach naboru RPWP.07.02.01-IZ-00-30-001/15 jest zatrudnienie opiekuna osoby niepełnosprawnej. IZ WRPO 2014+ zauważa, iż nie ma obowiązku stosowania w ramach projektu tej samej formy zatrudnienia, jaką zastosowano względem opiekunów osób niepełnosprawnych w danej jednostce. W związku z powyższym możliwym jest zatrudnienie ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego opiekuna na podstawie umowy zlecenie, w sytuacji gdy OPS zatrudnia opiekunów na podstawie umowy o pracę. Należy jednak pamiętać, iż powyższe nie dotyczy sytuacji, gdy ta sama osoba jest pracownikiem OPS i jednocześnie zostaje zatrudniona w projekcie (wówczas obowiązują odpowiednie zasady wskazane w podrozdziale 6.16.1 Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020).

Szczegółowe warunki kwalifikowania wynagrodzenia personelu zostały opisane w  podrozdziale 6.16.  Koszty związane z angażowaniem personelu w Wytycznych w zakresie kwalifikowalności.

IZ WRPO 2014+ zwraca uwagę, iż „Wydatki na wynagrodzenie personelu są kwalifikowalne pod warunkiem, że ich wysokość odpowiada stawkom faktycznie stosowanym u beneficjenta poza projektami współfinansowanymi z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności na analogicznych stanowiskach lub na stanowiskach wymagających analogicznych kwalifikacji.”

Wydatkiem kwalifikowalnym mogą być koszty podróży pracowników zaangażowanych w realizację projektu. Zwrot kosztów używania przez pracownika w celach służbowych do jazd lokalnych samochodów osobowych, niebędących własnością pracodawcy, następuje na podstawie umowy cywilnoprawnej, zawartej pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, o używanie pojazdu do celów służbowych, na warunkach określonych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy. Wydatki te mogą stanowić wkład własny w ramach projektu.

Koszt zatrudnienia opiekuna osoby niesamodzielnej/asystenta osoby z niepełnosprawnością, który na ½ etatu będzie zatrudniony ze środków gminy, a jednocześnie na ½ etatu będzie zatrudnione ze środków EFS będzie kosztem kwalifikowalnym, o ile spełni warunki wynikające z Wytycznych w zakresie kwalifikowalności.

W przypadku, gdy osoba stanowiąca personel projektu jest pracownikiem beneficjenta, jej zaangażowanie do projektu może mieć miejsce wyłącznie na podstawie stosunku pracy lub umowy, w wyniku której następuje wykonanie oznaczonego dzieła (podrozdział 6.16.1. pkt. 3 Wytycznych w zakresie kwalifikowalności).

Ponadto, jeśli stosunek pracy pracownika beneficjenta tylko w części obejmuje zadania w ramach projektu, wydatki związane z wynagrodzeniem w ramach projektu są kwalifikowalne, o ile zadania związane z realizacją projektu zostaną wyraźnie wyodrębnione w umowie o prace lub w zakresie czynności służbowych lub w opisie stanowiska pracy; zakres zadań związanych z realizacją projektu stanowi podstawę do określenia proporcji faktycznego zaangażowania pracownika w realizację projektu stosunku do czasu pracy wynikającego z umowy o pracę tego pracownika oraz wydatek związany z wynagrodzeniem personelu odpowiada proporcji, o której mowa powyżej (podrozdział 6.16.1. pkt. 3 oraz pkt. 4).

Wytyczne w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-120 wskazują, iż w sytuacji, gdy Wnioskodawca dopuści częściową lub całkowitą odpłatność za usługi asystencie lub opiekuńcze, może wprowadzić własne zasady odpłatności. Zasady te powinny być skorelowane z zasadami dotychczas przez niego stosowanymi.

IZ WRPO 2014+ zwraca uwagę, iż zasady odpłatności powinny być uzależnione w szczególności od sytuacji materialnej osób niesamodzielnych/osób z niepełnosprawnością i ich opiekunów faktycznych, rodzaju usługi i specyfiki grupy docelowej. Należy również podkreślić, iż zgodnie z Wytycznymi w obszarze włączenia oraz kryterium grup docelowych (kryterium dostępu) Wnioskodawca zapewnia, iż w przypadku realizacji usług opiekuńczych i asystenckich wsparcie w pierwszej kolejności skierowane będzie do osób z niepełnosprawnościami oraz osób niesamodzielnych, których dochód nie przekracza 150% właściwego kryterium dochodowego (na osobę samotnie gospodarująca lub na osobę w rodzinie), o którym mowa w Ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 215 r. poz. 163, z późn. zm.) i tym samym osoby te powinny być wyłączone z obowiązku odpłatności za usługi opiekuńcze lub asystenckie.

Ponadto, stosowanie odpłatności w projekcie musi być zaplanowane we wniosku o dofinansowanie (świadczone odpłatności za usługi opiekuńcze lub asystenckie stanowią wkład własny w projekcie) i tym samym zaproponowane zasady będą podlegać ocenie przez Komisję Oceny Projektów.

Zgodnie z Wytycznymi w zakresie monitorowania postępu rzeczowego realizacji programów operacyjnych na lata 2014-2020 uczestnikiem projektu jest osoba fizyczna bez względu na wiek lub podmiot bezpośrednio korzystający z interwencji. Bezpośrednie wsparcie uczestnika to wsparcie, na które zostały przeznaczone określone środki, świadczone na rzecz konkretnej osoby/podmiotu, prowadzące do uzyskania korzyści przez uczestnika.

W związku z powyższym IZ WRPO 2014+ informuje, iż osobami zagrożonymi ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, zgodnie z definicją zawartą w Wytycznych w obszarze włączenia, są m.in. osoby z niepełnosprawnością oraz osoby niesamodzielne. Osoby te, jako główni odbiorcy wsparcia, są uczestnikami projektu. Jednocześnie IZ WRPO 2014+ wskazuje, iż asystent osobisty staje się uczestnikiem projektu dopiero wtedy, gdy w ramach działań projektowych przed rozpoczęciem świadczenia usług otrzyma wsparcie w postaci szkolenia. IZ WRPO 2014+ dopuszcza bowiem możliwość przeszkolenia asystentów osobistych w ramach projektu przez rozpoczęciem przez nich usług na rzecz osób z niepełnosprawnością. Możliwość przeprowadzenia szkoleń na asystenta osoby z niepełnosprawnością dotyczy jedynie osób z doświadczeniem w pracy z osobami z niepełnosprawnością, której celem będzie uzyskanie przez nich dyplomu Asystenta osoby niepełnosprawnej, bądź zaświadczenia o ukończonym kursie, potwierdzającego ich umiejętności zdobyte w pracy z osobami z niepełnosprawnością. Ponadto asystenci osoby z niepełnosprawnością, którzy będą świadczyć usługi w ramach projektu, nie muszą spełniać definicji osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym.

Otoczeniem osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym są osoby spokrewnione lub niespokrewnione z osobami zagrożonymi ubóstwem lub wykluczeniem społecznym wspólnie zamieszkujące i gospodarujące, a także inne osoby z najbliższego środowiska osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. Do otoczenia osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym należy opiekun faktyczny, który zgodnie z Wytycznymi w obszarze włączenia jest osobą pełnoletnią opiekującą się osobą niesamodzielną, niebędąca opiekunem zawodowym i niepobierająca wynagrodzenia z tytułu opieki nas osobą niesamodzielną, najczęściej członek rodziny. Opiekun faktyczny będzie uczestnikiem projektu dopiero wówczas, gdy otrzyma w ramach projektu bezpośrednie wsparcie rozumiane jako wsparcie, na które zostały przeznaczone określone środki, świadczone na rzecz konkretnej osoby/podmiotu, prowadzące do uzyskania korzyści przez uczestnika. Możliwy zakres wsparcia udzielanego opiekunom faktycznym określają Zasady ubiegania się o dofinansowanie.

W projektach dotyczących usług społecznych realizowanych w ramach Działania 7.2. wpis do rejestru instytucji szkoleniowych i/lub agencji zatrudnienia będzie wymagany w sytuacji, gry w ramach działań projektowych zaplanowane zostaną działania właściwe dla instytucji szkoleniowych i/lub agencji zatrudnienia. Jednakże planując ww. działania należy pamiętać, iż dla zapewnienia demarkacji pomiędzy usługami społecznymi realizowanymi w ramach Działania 7.2. a usługami aktywnej integracji realizowanymi w ramach Działania 7.1., szkolenia zawodowe, kursy językowe, doradztwo zawodowe są kwalifikowalne w projektach realizowanych w ramach Działania 7.1. Zatem możliwy do przeprowadzenia w ramach usług społecznych zakres szkoleń dotyczy jedynie kształcenia opiekunów faktycznych w celu zwiększenia ich umiejętności w zakresie opieki nad osobami niesamodzielnymi, asystentów osób niepełnosprawnych, jak i asystentów osobistych oraz kształcenia kandydatów na rodziny zastępcze i/lub  rodzinne domy dziecka. Z kolei, jak wynika z Zasad ubiegania się o dofinansowanie w ramach Działania 7.2 Usługi społeczne i zdrowotne  Poddziałania 7.2.1 Usługi społeczne – projektu pozakonkursowe realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne w ramach Wielkopolskiego Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020 osobami aktywizowanymi zawodowo mogą być jedynie opiekunowie faktyczni osób z niepełnosprawnością oraz osób starszych. Należy jednak podkreślić, iż w ramach działań projektowych opiekunom faktycznym nie zapewnia się instrumentów aktywizacji zawodowej, a jedynie poprzez dostarczenie usług społecznych ich podopiecznym, umożliwia się im funkcjonowanie m.in. zawodowe.

IZ WRPO 2014+ wskazuje, iż udział osób przebywających w zakładzie poprawczym byłby możliwy o tyle, o ile działania zaproponowane dla ww. osób współfinansowane ze środków EFS wykraczałyby poza zadania realizowane z zakresu administracji rządowej. Ponadto, Iz WRPO 2014+podkreśla, iż osoby przebywające w zakładzie poprawczym, które wzięłyby udział w projektach realizowanych w ramach Poddziałania 7.2.1, powinny zostać objęte usługami społecznymi, których niniejszy nabór dotyczy. Proponowany kurs plastyczny nie jest usługa społeczna, a stanowi rodzaj działań, mających na celu integracje i aktywizacje społeczno-zawodową osób, rodzin/grup/środowisk zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społeczny, które możliwe są do planowania w ramach Działania 7.1 Aktywna integracja. W związku z powyższym ww. kurs nie będzie wydatkiem kwalifikowalnym w ramach projektu realizowanego w Poddziałaniu 7.2.1, co więcej zarówno decyzje o możliwości sfinansowania opiekuna osoby, która w celu uczestniczenia w zajęciach opuszcza zakład poprawczy, jak również decyzję o konieczności podpisania z zakładem poprawczym porozumienia bądź umowy, powinien podjąć Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu jako Instytucja Zarządzająca właściwa dla Działania 7.1 realizowanego w ramach WRPO 2014+.

Zgodnie z Ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.) dziecko może zostać objęte opieką i wychowaniem w placówce wsparcia dziennego, w której prowadzone są działania w zakresie organizowania dzieciom czasu wolnego, rozwoju zainteresowań, pokonywania trudności szkolnych czy radzenia sobie z zaburzeniami zachowania. W związku z powyższym w celu wyrównywania opóźnień w nauce zorganizowanie dla dzieci korepetycji możliwe jest w ramach placówki wsparcia dziennego.

Ponadto elementem uzupełniającym wsparcie usług społecznych może być usługa zdrowotna, niemniej zarówno potrzeba sfinansowania, jak i zakres usługi uzupełniającej musza być bezsprzecznie związane z realizacją celu projektu. 

Rozszerzenie działalności Dziennego Środowiskowego Domu Samopomocy (rozumianego jako środowiskowy dom samopomocy zgodnie z art. 51a ustawy o pomocy społecznej) w ramach realizacji projektu pozakonkursowego w ramach Poddziałania 7.2.1 nie jest możliwe. Prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi zgodnie z zapisami ww. ustawy jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej i nie może podlegać finansowaniu w ramach projektu.

Jednocześnie informuję, iż dla osób z zaburzeniami psychicznymi objętych ustawą o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011 r., nr 231, poz. 1375.),

w tym osób z autyzmem (art. 3 ust. 1 pkt. c), ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego finansowane mogą być zadania wykraczające poza zakres zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, a dodatkowo działania te nie mogą wpłynąć na zmniejszenie oraz zastąpienie dotychczasowego finansowania w/w usług przez Beneficjenta.

Trenerzy prowadzący szkolenia dla kandydatów na rodziny zastępcze powinni być wynagradzani zgodnie z zasadami wskazanymi w Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020. Zgodnie z powyższym dokumentem brak jest możliwości zawierania dodatkowych umów cywilno prawnych z własnymi pracownikami w przedmiotowym zakresie (za wyjątkiem umowy, w wyniku której następuje wykonanie oznaczonego dzieła). Warunki dodatkowego wynagradzania własnych pracowników Beneficjenta opisane zostały w rozdziale 6.16.1 Stosunek pracy. Jednocześnie w przypadku konieczności zlecenia usługi, Beneficjent zobowiązany jest zachować wymogi związane z efektywnością i racjonalnością prowadzonych w projekcie działań oraz gwarantować, że wydatki ponoszone m.in. są zgodnie z zasadą uczciwej konkurencji.

IZ WRPO 2014+ informuje, że do wskaźnika efektywności społeczno-zatrudnieniowej wliczani są ci uczestnicy projektu, którzy po zakończeniu udziału w projekcie podjęli zatrudnienie - wskaźnik nie dotyczy personelu zatrudnionego w celu realizacji wsparcia w projekcie.

Szczegółowe wymogi związane z efektywnością społeczno-zatrudnieniową (metodologia) określone zostały w Zasadach ubiegania się o dofinansowanie. Zgodnie z ww. dokumentem, wymagany okres zatrudnienia uczestnika projektu wynosi 3 miesiące (w przypadku samozatrudnienia konieczne jest utrzymanie działalności gospodarczej przez 3 miesiące).

W sytuacji gdy kandydaci na rodziny zastępcze ukończą odpowiednie szkolenie należy uznać, iż utworzone zostało miejsce wsparcia – nie ma znaczenia czy w okresie realizacji projektu rodzina taka przyjmie dziecko pod opiekę (może np. zaistnieć sytuacja w której szkolenie przeprowadzone zostanie w końcowym okresie realizacji projektu i brak będzie możliwości przekazania dziecka pod opiekę w tym okresie).

Zgodnie z zapisami Wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego, osoba niesamodzielna definiowana jest jako: osoba, która ze względu na podeszły wiek, stan zdrowia lub niepełnosprawność wymaga opieki lub wsparcia w związku z niemożnością samodzielnego wykonywania co najmniej jednej z podstawowych czynności dnia codziennego. W związku z powyższym, jeżeli dziecko spełniać będzie wymogi określone w powyższej definicji może zostać objęte wsparciem. Dokumentem potwierdzającym niepełnosprawność w przypadku dzieci do lat 16, jest orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez Powiatowy/Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.

Instytucja Zarządzająca WRPO 2014+ zwraca uwagę, iż pierwotny termin składania wniosków w ramach naboru zaplanowany był na dzień 30 stycznia 2016 r. W celu zapewnienia złożenia przez wnioskodawców dobrych jakościowo, spełniających kryteria oceny wniosków o dofinansowanie, zgodnie z Uchwałą nr 1503/2016 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 8 stycznia 2016 roku, nabór wniosków o dofinansowanie projektu wydłużono do dnia 29 lutego 2016 r.

IZ WRPO 2014+ informuje, iż zgodnie z Wytycznymi w zakresie trybów wyboru projektów na lata 2014-2020, w przypadku niezłożenia wniosku o dofinansowanie w wyznaczonym terminie Instytucja Zarządzająca ponownie wezwie potencjalnego wnioskodawcę do złożenia wniosku o dofinansowanie, wyznaczając ostateczny termin. W przypadku bezskutecznego upływu ostatecznego terminu projekt zostanie niezwłocznie wykreślony z wykazu projektów zidentyfikowanych stanowiącego załącznik do Uszczegółowienia WRPO 2014+.

Zgodnie z art. 33 ust. 2 ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 oraz informacją podaną w Zasadach ubiegania się o dofinansowanie w ramach Działania 7.2 Usługi społeczne i zdrowotne, Poddziałania 7.2.1 Usługi społeczne – projekty pozakonkursowe ogłoszenie otwartego naboru partnerów dotyczy partnerów spoza sektora finansów publicznych. 

Założycielem spółdzielni socjalnej w przedmiotowym przypadku jest powiat oraz gmina.

W myśl art. 9 ustawy o finansach publicznych do sektora finansów publicznych zalicza się m.in. jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki, jednostki budżetowe, samorządowe zakłady budżetowe, a także inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego.

Zgodnie z art. 4 pkt 9a ustawy o gospodarce nieruchomościami jako samorządową osobę prawną należy rozumieć osoby prawne powoływane lub tworzone przez organy jednostek samorządu terytorialnego. Samorządowymi osobami prawnymi mogą być spółdzielnie utworzone wyłącznie przez jednostki samorządu terytorialnego.

IZ WRPO 2014+ zwraca uwagę, że przy wyborze partnera należy jednak  przeanalizować także powiązania kapitałowe lub osobowe. Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju (pismo z dnia 30.10.2015) celem projektu partnerskiego powinno być osiągnięcie znaczącej wartości dodanej przez podział realizacji zadań pomiędzy niezależne podmioty o różnorodnej specyfice; wypracowanie wspólnych rozwiązań problemów oraz odejście od rozproszonych i często nietrwałych działań podejmowanych przez różne podmioty w tych samych obszarach na rzez skoordynowanej i kompleksowej aktywności. Tak rozumiane partnerstwo nie może polegać na tym, że jakiś podmiot angażowany jest w projekt partnerski do wykonania zadania według woli innego partnera (w tym sprawującego nad nim kontrolę), nie wnosi do przedsiębiorstwa wartości dodanej oraz nie ma udziału w tworzeniu założeń projektowych. Wszyscy partnerzy w projekcie powinni ingerować w przedmiot realizowanych zadań  i z założenia być w stosunku do lidera równorzędnymi podmiotami, ponadto lider i partnerzy powinni współpracować ze sobą na wszystkich etapach realizacji projektu.

Zgodnie z art. 33 ust. 6 ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014–2020 „porozumienie lub umowa o partnerstwie nie mogą być zawarte pomiędzy podmiotami powiązanymi w rozumieniu załącznika I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z 26.06.2014, str. 1).

Zgodnie z treścią art. 3 ust. 3 załącznika I do w/w rozporządzenia „przedsiębiorstwa powiązane” oznaczają przedsiębiorstwa, które pozostają w jednym z poniższych związków:

1. przedsiębiorstwo ma większość praw głosu w innym przedsiębiorstwie w roli udziałowca/akcjonariusza lub członka;
2. przedsiębiorstwo ma prawo wyznaczyć lub odwołać większość członków organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innego przedsiębiorstwa;
3. przedsiębiorstwo ma prawo wywierać dominujący wpływ na inne przedsiębiorstwo na podstawie umowy zawartej z tym przedsiębiorstwem lub postanowień w jego statucie lub umowie spółki;
4. przedsiębiorstwo będące udziałowcem/akcjonariuszem lub członkiem innego przedsiębiorstwa kontroluje samodzielnie, na mocy umowy z innymi udziałowcami/akcjonariuszami lub członkami tego przedsiębiorstwa, większość praw głosu udziałowców/akcjonariuszy lub członków w tym przedsiębiorstwie (...).

Mając powyższe na uwadze w art. 33 ust. 6 ustawy wdrożeniowej wprowadzono generalny zakaz tworzenia partnerstw przez podmioty powiązane, ponieważ w takim przypadku nie może być mowy ani o równorzędności partnerów, ani o swobodzie podejmowania decyzji przez podmiot znajdujący się pod kontrolą innego „partnera”. 

Jednocześnie należy zaznaczyć, iż zgodnie z przepisami „przedsiębiorstwa pozostające w jednym z powyższych związków za pośrednictwem osoby fizycznej lub grupy osób fizycznych działających wspólnie również uznaje się za przedsiębiorstwa powiązane, jeżeli prowadzą one swoją działalność lub część działalności na tym samym rynku właściwym lub rynkach pokrewnych”.

Ponadto, należy pamiętać, że zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa, podejście polegające na ograniczeniu zastosowania regulacji zawartej w art. 33 ust. 6 wyłącznie do przedsiębiorców w rozumieniu załącznika I do w/w rozporządzenia Komisji Europejskiej jest podejściem nieprawidłowym. Wolą ustawodawcy nie było bowiem uregulowanie kwestii ograniczenia możliwości udzielania pomocy publicznej podmiotom powiązanym, ale wyeliminowanie możliwości realizacji konkretnego typu projektu przy zastosowaniu konstrukcji godzącej w jego ideę. Art. 33 ust. 6 nie mówi „o podmiotach”, w rozumieniu art. 3 Załącznika I, ale o „powiązaniach” w rozumieniu w/w przepisu.

Mając powyższe na względzie, za sprzeczne z ustawą w opinii Ministerstwa należy uznać m.in. wyłączanie zastosowanie art. 33 ust. 6 ustawy wdrożeniowej do jednostek samorządu terytorialnego i jednostek z nimi powiązanych – niezależnie od formy prawnej tego typu jednostek – z powołaniem się na fakt nieprowadzenia działalności gospodarczej przez w/w jednostki.

W związku z powyższym, IZ WRPO 2014+ informuje, iż może zachodzić jedna z ww. przesłanek „przedsiębiorstwa powiązanego”, jeżeli stroną umowy partnerstwa byłby jeden z założycieli spółdzielni.

IZ WRPO 2014+ w ww. Zasadach wskazuje podmioty mogące zawrzeć umowę partnerstwa w ramach Poddziałania 7.2.1. (wybranych zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (Dz. U. poz. 1146, z późn. zm.), dalej „ustawy wdrożeniowej”), natomiast liczba partnerów nie podlega ograniczeniu.

Ponadto należy mieć na uwadze, iż partnerstwo oznacza zaangażowanie we wspólną realizację projektu samodzielnych, niezależnych podmiotów, wymienionych we wniosku o dofinansowanie, których udział jest uzasadniony, konieczny i niezbędny. Przy czym wspólna realizacja projektu polega na wniesieniu przez partnerów do projektu zasobów ludzkich, organizacyjnych, technicznych lub finansowych, stosownych do zakresu wykonywanych zadań. Zaznaczyć należy również, że udział partnera w realizacji projektu nie może mieć charakteru symbolicznego, nieznacznego czy pozornego. Każdy z podmiotów musi mieć przyporządkowane faktyczne zadania, adekwatne do wartości merytorycznej projektu.

Wdrażanie projektu partnerskiego powinno odbywać się na warunkach określonych w porozumieniu albo umowie o partnerstwie z zastrzeżeniem, że stronami – zgodnie z art. 33 ust. 6 i 7 ustawy wdrożeniowej – nie mogą być podmioty wykluczone z możliwości otrzymania dofinansowania oraz „podmioty powiązane” w rozumieniu Załącznika I do Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z 26.06.2014, str. 1) oraz zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju z dnia 30 października 2015 r. (sygn. DKF.VII.0212.10.2015.KSz.2, NK 297452/15).

IŻ WRPO 2014+ wyjaśnia iż zgodnie z art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, rodzina zastępcza oraz rodzinny dom dziecka zapewniają dziecku całodobową opiekę i wychowanie, w szczególności zaspokajają jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne. Ponadto zgodnie z art. 80 ww. ustawy, rodzinie zastępczej, prowadzącemu rodzinny dom dziecka przysługują środki finansowe na utrzymanie dziecka. Środki te mogą być przeznaczone m.in. na zajęcia kulturalne, rekreacyjne i sportowe. Z uwagi na fakt, iż ww. wsparcie w przypadku rodzinnych form opieki, realizowane jest w formie świadczeń pieniężnych, zgodnie z zapisami Wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020 świadczenie to może stanowić jedynie wkład własny do projektu. Jednocześnie informuję iż ww. zajęcia są możliwe do wsparcia w placówkach opiekuńczo-wychowawczych poniżej 14 dzieci.

Ponadto w celu wyrównania opóźnień w nauce, zorganizowanie dla dzieci korepetycji, możliwe jest w placówkach wsparcia dziennego.

Instytucja Zarządzająca WRPO 2014+  potwierdza, że zgodnie z Zasadami  ubiegania się o dofinansowanie w ramach Działania 7.2 Usługi społeczne i zdrowotne Poddziałania 7.2.1 Usługi społeczne – projekty pozakonkursowe realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014 – 2020, koszty pośrednie rozliczane są według podanych w punkcie 3.4.2 stawek ryczałtowych.  Tym samym informuję, że zgodnie ze wskazanym zapisem w Wytycznych kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020, dla projektów w ramach Poddziałania 7.2.1, IZ WRPO 2014+ podjęła decyzję o zastosowaniu pełnych stawek ryczałtowych.

Instytucja Zarządzająca WRPO 2014+ wskazuje, iż dopuszcza kwalifikowanie kosztu wynajmu mieszkania, należy jednak zaznaczyć, iż możliwość ta dotyczy tylko kosztu wynajmu mieszkania, które spełniałoby rolę mieszkania wspomaganego. Oznacza to, iż wynajęty lokal powinien spełnić definicję usługi świadczonej w lokalnej społeczności zgodnie z Wytycznymi w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020, zwanymi dalej Wytycznymi w obszarze włączenia.

IZ WRPO 2014+ wyjaśnia, iż zgodnie z art. 140 ust. 1 Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.) osobie opuszczającej pieczę zastępczą, po osiągnięciu pełnoletności, może być przyznana pomoc m.in. w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych. Zgodnie z § 7 ust. 1 pkt. 6 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 sierpnia 2012 r. w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie (Dz. U. z 2012 r. poz. 954) formą pomocy będzie m.in. umożliwienie zamieszkania w mieszkaniu chronionym przez czas określony, całkowite lub częściowe pokrycie wydatków związanych z wynajmem pokoju, całkowite lub częściowe pokrycie osobie usamodzielnianej studiującej w szkole wyższej wydatków związanych z zakwaterowaniem. Jednocześnie należy podkreślić, iż działania na rzecz usamodzielniania osób opuszczających pieczę zastępczą możliwe do realizacji w ramach niniejszego naboru dotyczą jedynie usług świadczonych w formie mieszkania wspomaganego, jak wskazano w pkt. 6.2.1 Zasad ubiegania się o dofinansowanie w ramach Działania 7.2 Usługi społeczne i zdrowotne Poddziałania 7.2.1 Usługi społeczne – projekty pozakonkursowe realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020.

W związku z powyższym spośród wymienionych w przedmiotowym Rozporządzeniu form pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, umożliwienie zamieszkania w mieszkaniu chronionym przez czas określony będzie dopuszczalną formą pomocy w projekcie realizowanym w ramach Poddziałania 7.2.1. IZ WRPO 2014+ wyjaśnia, iż kwalifikowalne będzie również zapewnienie pobytu w innych form mieszkania wspomaganego, tj. skorzystanie z usług świadczonych w formie mieszkania treningowego czy wspieranego, zgodnie z definicją zawartą w Wytycznych w obszarze włączenia.

W przypadku wsparcia osób niesamodzielnych wystarczającym potwierdzeniem stopnia niesamodzielności będzie informacja zawarta w wywiadzie środowiskowym przeprowadzonym przez np. pracownika socjalnego jednostki systemu pomocy społecznej lub asystenta osoby niesamodzielnej. Natomiast w przypadku osoby skierowanej do zakładu opiekuńczego bądź osoby objętej pielęgniarską opieką długoterminową w domu, rozporządzeniem ministra zdrowia z 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej (Dz.U. 2015, poz. 1658), została wprowadzona w tym celu w Polsce skala Barthel. Jest to międzynarodowa skala powszechnie stosowana w ocenie sprawności chorego oraz jego zapotrzebowania na opiekę. Formularz oceny wypełniają np. pielęgniarki środowiskowe, by pacjent mógł uzyskać skierowanie do opieki długoterminowej, wynik oceny stanu zdrowia potwierdza lekarz ubezpieczenia zdrowotnego bądź lekarz zakładu opiekuńczego. Osoba niesamodzielna skierowana do zakładu opiekuńczego bądź objęta pielęgniarską opieką długoterminową w domu może zostać zakwalifikowana do projektu jako uczestnik po przedstawieniu przedmiotowego formularza, orzeczenia lekarskiego, bądź zaświadczenia, podpisanego przez lekarza, potwierdzającego stan jej zdrowia.