7
Biuletyn Informacyjny Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020
WSPARCIE PROCESU REWITALIZACJI
Remedium na kryzys
Skutecznym narzędziem naprawy zdegradowanych obszarów jest
rewitalizacja. Terminu tego nie możemy jednak mylić z takimi po-
jęciami, jak: „modernizacja” czy „odtworzenie stanu poprzednie-
go”. Ma on bowiem znacznie szersze znaczenie i obejmuje procesy
społeczne i ekonomiczne. – Rewitalizację postrzegamy nie tylko
jako inwestycje infrastrukturalne. Tu kładzie się nacisk na rozwią-
zywanie zidentyfikowanych problemów społecznych – podkre-
śla Marek Woźniak, marszałek województwa wielkopolskiego.
– Chcemy osiągnąć w tej dziedzinie wysokie standardy i wykształ-
cić zespoły ludzi, którzy będą kompetentnie pracować nad przed-
sięwzięciami rewitalizacyjnymi.
Doświadczenia innych krajów pokazują, że efektywna rewitali-
zacja powinna być procesem kompleksowych i interdyscyplinar-
nych przemian ukierunkowanych na wyprowadzenie obszarów
zdegradowanych z kryzysu. Musi być skoncentrowana terytorial-
nie i prowadzona we współpracy z lokalną społecznością. Wyma-
ga to działań zaplanowanych i wzajemnie się uzupełniających,
które powinny być oparte na uchwalonym przez gminę programie
rewitalizacji.
Diagnoza i lekarstwo
Program rewitalizacji musi być zainicjowany, opracowany i uchwa-
lony przez samorząd gminny, jeśli ta zamierza w przyszłości ubie-
gać się o wsparcie unijne swych działań w tej sferze. Obejmuje on
wieloletni plan działań zmierzający do wyprowadzenia obszarów
rewitalizacji ze stanu kryzysu oraz stworzenia warunków do ich
zrównoważonego rozwoju. Działania te powinny obejmować sfe-
rę społeczną, ekonomiczną, przestrzenną, środowiskową, kulturo-
wą i techniczną.
– Dobry program rewitalizacji pełni funkcję narzędzia planowania,
koordynowania i integrowania różnorodnych działań. Powinien
się cechować kompleksowością, czyli nie może pomijać aspektów
społecznych ani gospodarczych na danym obszarze. Nie powinien
zakładać realizacji jedynie wybiórczych inwestycji obliczonych na
szybki efekt, np. poprawy estetyki przestrzeni – wyjaśnia Grzegorz
Potrzebowski, dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Urzę-
du Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego.
– Program rewitalizacji powinien zawierać nie tylko trafną diagno-
zę, czyli przyczyny degradacji obszarów, ale także proponować
skuteczne lekarstwo, jak z tego kryzysu wyjść – dodaje Grzegorz
Kamiński, koordynator zespołu ds. rewitalizacji utworzonego
w DPR. Zespół ten udziela samorządowcom wsparcia merytorycz-
nego w procesie przygotowywania, realizacji i monitorowania
programów rewitalizacji.
Ustawa o rewitalizacji, która zaczęła obowiązywać w październiku
2015 r., miała na celu nadanie odpowiednich ram procesom, tak
by to były działania kompleksowe, skuteczne i objęte sprawdzo-
nymi mechanizmami koordynacji. Autorzy „Diagnozy rewitalizacji
miast w województwie wielkopolskim” (2015) wyliczają, że ponad
20 wielkopolskich gmin prowadzi działania rewitalizacyjne pomi-
mo braku programu rewitalizacji. Wiele innych opiera się na pro-
gramach już nieaktualnych. Sytuacja wygląda podobnie w całym
kraju, dlatego Ministerstwo Rozwoju zdecydowało się na wsparcie
procesu opracowywania i aktualizacji programów rewitalizacji.
Te z nich przygotowane na podstawie wcześniej obowiązujących
wytycznych (przed uchwaleniem ustawy o rewitalizacji) będą
ważne do końca 2023 r. Jednakże prowadzenie rewitalizacji na
podstawie takiego dokumentu nie pozwala na zastosowanie ta-
kich narzędzi ustawowych, jak: wyznaczenie w drodze uchwały
obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, Specjalnej Strefy
Rewitalizacji oraz miejscowego planu rewitalizacji.
Konkurs dotacji na opracowanie lub aktualizację programów re-
witalizacji daje samorządom nowe możliwości – mogą nie tylko
w profesjonalny sposób przygotować dokument, włączając w ten
proces wszystkich interesariuszy, ale także stworzyć w swoich
strukturach zespoły ludzi zajmujących się tą problematyką. Z do-
tacji gminy mogą sfinansować szkolenia dla personelu. Ważne, by
w samorządach została wiedza i umiejętności z pracy nad progra-
mem rewitalizacji. To będzie kapitał na przyszłość.
Konkurs powinien zostać rozstrzygnięty do końca lata 2016 r.
Programy rewitalizacji muszą powstać do końca lipca przyszłego
roku. W ich opracowaniu powinny pomóc kolejne spotkania eks-
perckie i informacyjne, które DPR zorganizuje jesienią. W IV kwar-
tale przyszłego roku Urząd Marszałkowski Województwa Wielko-
polskiego planuje ogłoszenie konkursu w ramach działania 9.2
„Rewitalizacja obszarów problemowych”. Do tego czasu wszyscy
powinni być gotowi.
Jerzy Gontarz
Podczas konferencji samorządowcy mogli się dowiedzieć, jakie kryteria
muszą spełniać programy rewitalizacji
Fot. Jerzy Gontarz
