Projekty strategiczne to nowość w programach regionalnych. Dlaczego są takie ważne i kto najbardziej z nich skorzysta w naszym regionie?
Na ten moment w Wielkopolsce wybranych zostało ponad dwadzieścia projektów strategicznych, które obejmują kluczowe obszary życia. Inwestycje w transport niskoemisyjny, opiekę zdrowotną, edukację czy wsparcie przedsiębiorców – to jedne z flagowych działań, ale nie jedyne! Unijne fundusze pomagają nie tylko seniorom czy migrantom, ale również górnikom, którzy szukają nowych możliwości zawodowych. To krok ku innowacyjnej i przyjaznej przyszłości. Jak przebiega wdrażanie projektów strategicznych w praktyce?
Wyjątkowe projekty
Na etapie przygotowywania założeń programów regionalnych na lata 2021-2027 każde województwo zobowiązało się do wyodrębnienia puli środków przeznaczonych na projekty strategiczne. Przedsięwzięcia te mają nie tylko kluczowe znaczenie regionalne, ale są również częścią szerszych strategii rozwoju, takich jak np. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2030 (KSRR 2030). Dokument określa cele i działania na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego kraju.
– Wybór projektów strategicznych wiążę się z kryteriami i procedurami, które są niedyskryminujące, przejrzyste, zapewniają dostępność osobom z niepełnosprawnościami i równouprawnienie płci oraz uwzględniają Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, zasady zrównoważonego rozwoju i unijną politykę w dziedzinie środowiska – mówi Grzegorz Potrzebowski, dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego.
Zarząd Województwa Wielkopolskiego wybiera projekty do dofinansowania na dwa sposoby: w drodze konkursu (tryb konkurencyjny) albo bez konkursu (tryb bezkonkurencyjny). Projekty, które są wybierane bez konkursu, muszą jednak spełniać ściśle określone warunki, które są opisane w ustawie wdrożeniowej.
- Przede wszystkim muszą być to przedsięwzięcia, które mają kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarczego i społecznego kraju, regionu lub obszaru objętego realizacją ZIT (Zintegrowane Inwestycje Terytorialne), IIT (inne instrumenty terytorialne) lub terytorialnego planu sprawiedliwej transformacji. Istotne w przypadku projektów strategicznych jest to, aby ich wnioskodawca był jednoznacznie określony jeszcze przed złożeniem wniosku o dofinansowanie. Ma to znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy charakter lub cel projektu wymaga realizacji przez konkretną instytucję lub organizację – dodaje dyrektor Grzegorz Potrzebowski.
Bliżej mieszkańców
Na liście strategicznych projektów znalazła się m.in. dobrze znana już w regionie inicjatywa „Cyfrowa Szkoła Wielkopolsk@ 2030”. Zagrożonym wykluczeniem społecznym i wymagającym szczególnej opieki dedykowany jest z kolei projekt związany z rozwojem Wielkopolskiej Sieci Centrów Usług Społecznych. Na wsparcie liczyć mogą też rodziny zainteresowane adopcją i migranci. Dla przedsiębiorców kluczowe znaczenie będzie miał projekt związany z powstaniem sieci Instytucji Otoczenia Biznesu, które świadczyć będą wyspecjalizowane usługi proinnowacyjne i prorozwojowe. Dla firm z sektora MŚP, które zgłoszą swój akces, doradcy ds. innowacji opracują diagnozę potrzeb i opracują plan rozwoju.
Z myślą o nauczycielach trwa już budowa nowej siedziby Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli i Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Poznaniu. Nowoczesna baza edukacyjna i szkoleniowa przyczyni się do wzrostu poziomu jakości kształcenia w naszym regionie. Nowy gmach będzie też miejscem licznych spotkań edukacyjnych i kulturalnych.
Dostrzegając potrzeby zdrowotne mieszkańców regionu, specjalną pulę środków wydzielono też na działania z zakresu poprawy dostępu do profilaktyki i opieki onkologicznej. W zeszłym roku oddano do użytku budynek ambulatoryjny przy Wielkopolskim Centrum Onkologii, w planach jest utworzenie Pracowni Medycyny Nuklearnej w Pile i Kaliszu zajmujących się diagnostyką radioizotopową.
Strategiczne znaczenie mają też przedsięwzięcia związane z ochroną środowiska i walką ze zmianami klimatu. W te działania wpisują się projekty finansowane w ramach Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Jeden z nich związany jest z rozwojem niskoemisyjnego transportu publicznego. Przy unijnym wsparciu Konin wraz z partnerami zainwestuje w autobusy o napędzie wodorowym oraz wybuduje nowoczesny węzeł przesiadkowy. „Zielone” zmiany dotkną nie tylko miasta, ale też mieszkańców, którzy dotychczas związani byli z sektorem energetycznym. Z myślą o nich powstał projekt „Droga do zatrudnienia po węglu”. Trwają już pierwsze przebranżowienia górników Grupy Kapitałowej Zespołu Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin, którzy nową pracę znajdą, m.in. tworząc własne biznesy czy zakładając spółdzielnie socjalne. To jeden z największych unijnych projektów opiewający na niebagatelną kwotę ponad 257 mln zł (unijne wsparcie to ponad 179 mln zł). Zdobycie nowych kwalifikacji zapewni z kolei udział w projekcie „Rozwój studiów o profilu praktycznym i form kształcenia ustawicznego dostosowanych do potrzeb Wielkopolski Wschodniej” realizowanym przez Akademię Nauk Stosowanych w Koninie.
Kluczowi zawodowcy
Na liście projektów strategicznych znalazł się też projekt „Czas zawodowców dla Wielkopolski”. W ramach przedsięwzięcia organizowane są m.in. szkolenia zawodowe dla uczniów szkół ponadpodstawowych uwzględniające potrzeby lokalnych rynków pracy.
– Nasz projekt ma kluczowe znaczenie w kontekście długoterminowego rozwoju regionu, ponieważ wpływa na poprawę jakości kształcenia zawodowego, zwiększa kompetencje młodzieży, sprzyja tworzeniu miejsc pracy, a także przyczynia się do zwiększenia innowacyjności oraz konkurencyjności gospodarki Wielkopolski. Inwestowanie w kształcenie zawodowe jest zatem inwestycją w przyszłość regionu, zarówno pod względem gospodarczym, jak i społecznym – mówi Dorota Kinal, Dyrektor Departamentu Edukacji i Nauki Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu.
Kształcenie zawodowe w ramach projektu odbywa się w bliskiej współpracy z firmami, co sprzyja wymianie wiedzy oraz transferowi nowych technologii. Aktualnie realizowana jest już trzecia edycja przedsięwzięcia, która potrwa do 2029 r. Przystąpiło do niej 77 szkół zlokalizowanych w 33 powiatach i miastach na prawach powiatu z Wielkopolski. Tylko w roku szkolnym 2023/2024 zrealizowano szkolenia zawodowe obejmujące naukę o kompetencjach oraz zajęcia specjalistyczne w laboratoriach dla 564 uczniów z 10 szkół.
***
Projekty strategiczne mają ogromne znaczenie dla rozwoju regionów. Nie tylko pomogą zmniejszyć dysproporcje w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego między poszczególnymi obszarami, ale także pozwalają wykorzystać w pełni lokalny potencjał. Tych inicjatyw będzie znacznie więcej. W najbliższych numerach naszego magazynu opiszemy szerzej wybrane przedsięwzięcia realizowane w Wielkopolsce.
O tym jak Fundusze Europejskie integrują cudzoziemców w naszym regionie dowiesz się z najnowszego odcinka programu „Zmiany Tworzymy Razem”.
Łukasz Karkoszka