3 października 2023 r. dwa porozumienia w tej sprawie podpisał w Domu Kultury Oskard w Koninie i w Muzeum Miasta Turku marszałek Marek Woźniak, działając w imieniu Zarządu Województwa Wielkopolskiego, dysponenta środków z programu Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027 oraz Piotr Korytkowski – prezydent Konina, Stanisław Bielik – starosta koniński, a także Romuald Antosik – Burmistrz Miasta Turku.
- Realizujemy nasz regionalny program, podpisujemy wszelkie dokumenty i ogłaszamy konkursy. Będziemy w tych konkursach wybierać projekty i podpisywać umowy. Natomiast musimy sobie zdawać sprawę z tego, że te pieniądze wcale nie są gwarantowane – zaznaczył Marszałek Woźniak. – Pojawia się szereg wątpliwości, czy Polska w ogóle te pieniądze otrzyma. O KPO wszyscy wiedzą – te środki dotychczas do naszego kraju nie trafiły i wszystko wskazuje na to, że przy takiej polityce, jaką prowadzi nasz rząd, tych pieniędzy nie dostanie. Natomiast zawisła też groźba tego, żebyśmy mogli być pozbawieni tych zasadniczych pieniędzy z budżetu europejskiego i z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji również. To jest rzecz, która nas poważnie niepokoi – podkreślił Marszałek Marek Woźniak.
Rozbudowa Zespołu Szkół w Kościelcu o przedszkole w Gminie Kościelec, wzmocnienie w kontekście pandemii COVID SPZOZ w Kole, projekty ekologiczne, mikroinstalacje fotowoltaiczne i solarne na potrzeby mieszkańców, rozbudowa ulicy Kleczewskiej w Koninie, utworzenie Centrum Mistrzostwa Gastronomicznego w Zespole Szkół Ekonomiczno-Usługowych w Żychlinie czy stworzenie zintegrowanego systemu komunikacji publicznej w Koninie to tylko niektóre z projektów, które udało się zrealizować w ostatnich latach na terenie Wielkopolski Wschodniej. Pieniądze pochodziły ze środków UE, z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020.
Nowa i jednocześnie odrębna koperta finansowa w wysokości ponad 19,8 mln euro dla obszaru funkcjonalnego Miasta Konina umożliwi realizację projektów na ternie gmin: Konin, Golina, Kazimierz Biskupi, Kramsk, Krzymów, Rzgów, Stare Miasto, Ślesin, Wilczyn, Skulsk, Wierzbinek, Kleczew, Sompolno, Rychwał, Grodziec.
Z kolei pula środków wynosząca ponad 8,7 mln euro dla obszaru funkcjonalnego Miast Koła i Turku pozwoli podjąć inwestycje w gminach: m. Koło, gm. Koło, m. Turek, gm. Turek, Brudzew i Kościelec.
Obecnie Wielkopolska Wschodnia stoi u progu wielkich zmian gospodarczych i społecznych. Będą one możliwe na terenie 5 powiatów i 43 gmin Wielkopolski Wschodniej dzięki wartemu prawie 415 mln euro Funduszowi na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST). Skierowany jest on do regionów, w których dotychczasowy rozwój oparty był przede wszystkim na wydobywaniu paliw kopalnych oraz na działalności przemysłowej charakteryzującej się wysoką emisją gazów cieplarnianych. Dwa ZITy powstałe w tej części Wielkopolski są dodatkowym wsparciem finansowym, dedykowanym pod konkretne potrzeby, zwłaszcza mieszkańców.
ZIT koniński i kolsko-turecki to nowość. Obydwa są szczególne, ponieważ subregiony, w których będą realizowane projekty są pionierami Sprawiedliwej Transformacji. To dla nas wszystkich wielka szansa, ale też wielkie wyzwanie. Mam nadzieję, że dzięki temu unijnemu wsparciu razem będziemy kształtowali nową tożsamość Wielkopolski Wschodniej, po węglu – podkreślił marszałek Marek Woźniak.
Najwięcej pieniędzy z puli konińskiego ZIT-u ma zostać wydane na infrastrukturę transportu miejskiego (ponad 7,3 mln euro). Równie ważną kwestią będą projekty związane z adaptacją do zmian klimatu (ponad 3,5 mln euro) oraz rozwijaniem e-usług w administracji publicznej. Koniński ZIT stawia także na projekty społeczne. Ponad 1,7 mln euro zostanie wydane na inwestycje mające na celu dostosowanie do zmian, projekty edukacyjne, poprawiające jakość usług społecznych i zdrowotnych oraz integrujące społeczność lokalną.
W ramach tureckiego ZIT-u (tak jak w ZIT Konin) najbardziej doinwestowana zostanie infrastruktura transportu miejskiego (ponad 4,2 mln euro), następnie najwięcej środków zostanie przeznaczonych na adaptację do zmian klimatu (ponad 2 mln euro), publiczne e-usługi (ponad 1,2 mln euro) czy edukację i kształcenie (ponad 635 tys. euro).
Projekty wdrażane w formule ZIT muszą być partnerskie i powinien cechować je wspólny efekt, oznaczający np. ponadgminne korzystanie ze stworzonej nowej infrastruktury lub w przypadku projektów adresowanych bezpośrednio do mieszkańców – objęcie wsparciem uczestników, z co najmniej dwóch samorządów obszaru funkcjonalnego – zwraca uwagę Grzegorz Potrzebowski, dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej UMWW w Poznaniu.
Co więcej, na realizatorów z obszarów ZIT zostaną nałożone ograniczenia dotyczące możliwości ubiegania się o środki z tożsamych działań pochodzących z puli ogólnej programu. - Chcemy w ten sposób uniknąć sytuacji podwójnego dofinansowania oraz zaburzenia konkurencji samorządów ze względu na nadmierne preferencje na skutek lokalizacji na obszarze lub poza obszarem objętym ZIT – wyjaśnia dyrektor Grzegorz Potrzebowski.
Ze względu na ograniczoną alokację w nowym programie unijnym dla Wielkopolski, środki dedykowane ZIT-om będą dostępne jedynie w ściśle wyznaczonych obszarach wsparcia. Są to: publiczne e-usługi, działania związane z adaptacją do zmian klimatu, infrastruktura transportu miejskiego, wsparcie potencjału ZIT, jak również edukacja, usługi społeczne i zdrowotne oraz integracja społeczna.
***
Oddolnie i jeszcze bliżej obywatela, to idea, która przyświeca wdrażaniu naszego nowego programu regionalnego pod nazwą Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027. Jej realizacji ma służyć instrument Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT). To oddzielne tzw. koperty finansowe na projekty, których efekty przekraczają obszar jednej gminy. Pomimo znacznie mniejszego budżetu UE dla całej Wielkopolski, Zarząd Woj. Wielkopolskiego zdecydował się, nie tylko na kontynuację tego narzędzia decentralizacji funduszy, ale powiększył jego zakres.
- Do istniejących ZIT-ów w aglomeracji poznańskiej i kalisko-ostrowskiej, dołączy pięć nowych obszarów miejskich w Pile, Gnieźnie, Koninie, Lesznie oraz Kole i Turku. - Bo więcej ZIT-ów, to więcej współpracy samorządów i korzyści dla mieszkańców – dodaje marszałek Marek Woźniak.
Przypomnijmy, że Wielkopolska z puli programu Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027 ma łącznie do dyspozycji 2 154 405 816 euro (wcześniej było to ok. 2,45 mld euro). Kwota ta uwzględnia trzy źródła finansowania programu: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (1,25 mld euro) i Europejski Fundusz Społeczny (487,5 mln euro) oraz Fundusz Sprawiedliwej Transformacji (prawie 415 mln euro), który jest dedykowany Wielkopolsce Wschodniej.
