Narodowy Instytut Dziedzictwa rozpoczął realizację Projektu „Centra Kompetencji ds. Rewitalizacji w Narodowym Instytucie Dziedzictwa”, dofinansowanego w ramach Programu Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich 2021-2027. Celem Projektu jest wsparcie gmin w programowaniu i wdrażaniu rewitalizacji z uwzględnieniem materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego w kontekście zmian klimatu i tzw. zielonej rewitalizacji, oraz służb konserwatorskich w rozwinięciu i wzmocnieniu kompetencji związanych z ochroną zabytków i wykorzystaniem potencjału dziedzictwa kulturowego w tym procesie.
Okres realizacji Projektu: 2024-2027
Kwota przyznanej dotacji wynosi 5 000 000 złotych (100% wartości Projektu)
Działania merytoryczne zaplanowane w projekcie obejmują:
Projekt partnerski „Dziedzictwo kulturowe w rewitalizacji” (Działanie 1.) zakłada długoterminową (IV kw. 2024 – IV kw. 2027 roku) współpracę z wybranymi gminami uwzględniającymi dziedzictwo kulturowe jako potencjał w programowaniu i wdrażaniu rewitalizacji. Jego celem będzie zapewnienie im indywidualnego wsparcia merytorycznego przez poszczególne CK ds. Rewitalizacji w Narodowym Instytucie Dziedzictwa poprzez wybrane następujące działania:
- przygotowanie specjalistycznych opracowań, uzależnionych od potrzeb danej gminy, o różnym zakresie obszarowym i merytorycznym, m. in.: studiów ochrony wartości kulturowych i innych opracowań dotyczących rozpoznania zasobu dziedzictwa kulturowego;
- szkolenia, warsztaty, konferencje, seminaria, webinaria (stacjonarne i online);
- doradztwo i konsultacje (stacjonarne i online);
- wizyty studyjne i spotkania „sieciujące” gminy biorące udział w projekcie, zapewniające wymianę wiedzy i dobrych praktyk.
Planowane efekty realizacji projektu będą dotyczyły:
- identyfikacji i pełnego rozpoznania materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego w celu najbardziej efektywnego wykorzystania jego potencjału na etapie programowania i wdrażania rewitalizacji;
- programowania i wdrażania przedsięwzięć rewitalizacyjnych uwzględniających materialne i niematerialne dziedzictwo kulturowe oraz projektów dotyczących ochrony i adaptacji zabytków do zmian klimatu;
- rozpoznania i wykorzystania materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego w projektach dotyczących zwiększenia kompetencji mieszkańców obszarów rewitalizacji; m. in. na etapie konsultacji społecznych i wdrażania przedsięwzięć rewitalizacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem włączania społecznego w takich formach jak: miejsca aktywności lokalnej (MAL), kawiarnie sąsiedzkie itp.;
- wzmacniania zaangażowania społecznego w procesy rewitalizacji w zakresie związanym z materialnym i niematerialnym dziedzictwem kulturowym poprzez jego identyfikację i rozpoznanie z udziałem interesariuszy rewitalizacji w ramach działań obejmujących szeroko rozumianą partycypację społeczną, w szczególności: konsultacje społeczne, spacery badawcze, warsztaty.
Szczegóły projektu partnerskiego oraz regulamin i termin naboru gmin zostaną ogłoszone w III kwartale 2024 roku.
Zaplanowane w projekcie działania skierowane do ogółu gmin (Działanie 2.) będą miały na celu wskazanie właściwych kierunków ujmowania materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego w rewitalizacji z uwzględnieniem jego ochrony oraz wykorzystania potencjału w tym procesie i będą obejmować:
- działania edukacyjne: szkolenia, warsztaty, seminaria, webinaria dla gmin uwzględniających materialne i niematerialne dziedzictwo kulturowe w rewitalizacji, w szczególności w zakresie jego ochrony i wykorzystania potencjału na etapie programowania i wdrażania przedsięwzięć rewitalizacyjnych;
- wsparcie doradcze i konsultacyjne dla gmin;
- przygotowanie opracowań specjalistycznych służących identyfikacji i rozpoznaniu materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Planowane efekty realizacji działań skierowanych do ogółu gmin:
- wzmocnienie ich kompetencji we właściwym uwzględnianiu materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego oraz wykorzystana jego potencjału w procesach rewitalizacji na etapie sporządzania, wdrażania i aktualizacji gminnych programów rewitalizacji;
- popularyzacja dobrych praktyk i przykładów ujmowania dziedzictwa kulturowego w rewitalizacji.
W ramach zaplanowanych w projekcie działań skierowanych do pracowników urzędów konserwatorskich (Działanie 3.) zostaną zrealizowane:
- szkolenia dotyczące problematyki prowadzenia rewitalizacji w oparciu o ustawę o rewitalizacji oraz wykorzystania potencjału dziedzictwa kulturowego w tym procesie;
- seminaria i webinaria specjalistyczne dotyczące wybranej problematyki związanej z uwzględnianiem dziedzictwa kulturowego w procesie rewitalizacji;
- wizyty studyjne, których celem będzie prezentacja dobrych praktyk i przykładów realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych z wykorzystaniem potencjału dziedzictwa kulturowego.
Planowane efekty działań skierowanych do pracowników służb konserwatorskich:
- zaznajomienie pracowników służb konserwatorskich z problematyką prowadzenia rewitalizacji w oparciu o potencjał dziedzictwa kulturowego;
- wzmocnienie kompetencji służb konserwatorskich w zakresie ochrony, właściwego uwzględniania i wykorzystania potencjału dziedzictwa kulturowego (w szczególności zabytków nieruchomych) w procesach rewitalizacji;
- szersze włączenie służb konserwatorskich w działania partycypacyjne związane z programowaniem rewitalizacji i budowaniem przedsięwzięć rewitalizacyjnych;
- usprawnienie współpracy i dialogu służb konserwatorskich z interesariuszami rewitalizacji.
Działania promocyjne w zakresie wykorzystania potencjału dziedzictwa w procesie rewitalizacji będą służyć promowaniu dobrych praktyk i przykładów prowadzenia rewitalizacji z uwzględnieniem dziedzictwa kulturowego oraz wzmocnieniu świadomości społecznej w zakresie roli dziedzictwa kulturowego i wykorzystania jego potencjału w procesie rewitalizacji. Przygotowana zostanie publikacja podsumowująca projekt, której istotną częścią będzie słowniczek pojęć związanych z dziedzictwem kulturowym w rewitalizacji.
Wsparcie funkcjonowania Centrów Kompetencji ds. Rewitalizacji w Narodowym Instytucie Dziedzictwa ma na celu rozwój i wzmocnienie kompetencji Koordynatorów Centrów Kompetencji oraz poszerzenie wiedzy w zakresie rewitalizacji pozostałych pracowników NID.
Projekt „Centra Kompetencji ds. Rewitalizacji w Narodowym Instytucie Dziedzictwa” jest jednym z działań projektu pn. „Wsparcie JST w realizacji działań rozwojowych” (PTFE.02.01-IZ.00-0008/23) realizowanego przez Departament Programów Pomocowych w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej w ramach Programu Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich 2021-2027.
Projekt „Centra Kompetencji ds. Rewitalizacji w Narodowym Instytucie Dziedzictwa” obejmuje również współpracę z Zespołami ds. Rewitalizacji w urzędach marszałkowskich, realizującymi Projekt „Regiony Rewitalizacji Edycja 3.0, czyli wzmacnianie zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych”.
Centra Kompetencji ds. Rewitalizacji w Narodowym Instytucie Dziedzictwa:
woj. dolnośląskie i woj. lubuskie
Koordynator – Bogna Oszczanowska
e-mail: boszczanowska@nid.pl
Oddział Terenowy we Wrocławiu
Plac Teatralny 1 lok. 4 (2 piętro)
50-051 Wrocław
woj. małopolskie i woj. świętokrzyskie
Koordynator – Grzegorz Młynarczyk
e-mail: gmlynarczyk@nid.pl
Oddział Terenowy w Krakowie
31-014 Kraków
ul. Św. Tomasza 8/7
woj. łódzkie i woj. śląskie
Koordynator – Agnieszka Lorenc-Karczewska
e-mail: akarczewska@nid.pl
Oddział Terenowy w Łodzi
90-273 Łódź
ul. Rewolucji 1905 r. 9 lok. 4U
woj. podkarpackie i woj. lubelskie
Koordynator – Joanna Dzik
e-mail: jdzik@nid.pl
Oddział Terenowy w Rzeszowie
35-045 Rzeszów
ul. Hetmańska 15
woj. wielkopolskie i woj. zachodniopomorskie
Koordynator – Anna Dyszkant
e-mail: adyszkant@nid.pl
Narodowy Instytut Dziedzictwa
ul. M. Kopernika 36/40
00-924 Warszawa
woj. warmińsko-mazurskie i woj. podlaskie
Koordynator – Ewa Krasińska
e-mail: ekrasinska@nid.pl
Oddział Terenowy w Olsztynie
ul. 11-Listopada 4
10-104 Olsztyn
woj. pomorskie i woj. kujawsko-pomorskie
Koordynator – Dorota Hryszkiewicz-Kahlau
e-mail: dhryszkiewicz@nid.pl
Oddział Terenowy w Gdańsku
80-822 Gdańsk
ul. Św. Trójcy 5
woj. mazowieckie i woj. opolskie
Koordynator – Maria Badeńska-Stapp
e-mail: mbadenska@nid.pl
Narodowy Instytut Dziedzictwa
ul. M. Kopernika 36/40
00-924 Warszawa
Koordynator Zespołu i Koordynator Projektu „Centra Kompetencji ds. Rewitalizacji w Narodowym Instytucie Dziedzictwa”
Anna Dyszkant
m: +48 571 226 994
e-mail: adyszkant@nid.pl
Narodowy Instytut Dziedzictwa
ul. M. Kopernika 36/40
00-924 Warszawa